Jak ewidencjonować w księgach rachunkowych opłaty za wieczyste użytkowanie?

rada

Autopromocja

Opłata roczna za wieczyste użytkowanie gruntu jest kosztem podatkowym okresu, w którym została poniesiona. Należy zwrócić uwagę, że na podstawie najnowszego orzecznictwa NSA oraz interpretacji MF opłata za wieczyste użytkowanie gruntów, ustanowione przed 1 maja 2004 r., ani nie zawiera w sobie należnego VAT, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek. Szczegóły wraz z ewidencją rachunkową opłat - w uzasadnieniu.

uzasadnienie

Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym. Prawo takie wynika z art. 232 § 1 ustawy - Kodeks cywilny. Do oddania gruntu w użytkowanie wieczyste oraz do przeniesienia użytkowania wieczystego należy stosować odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości (art. 234 oraz art. 237 k.c.).

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

Istotą użytkowania wieczystego gruntów jest to, że właścicielem gruntu pozostaje gmina lub Skarb Państwa, natomiast budynki, budowle i urządzenia wzniesione na tym gruncie stają się własnością wieczystego użytkownika. Użytkowanie wieczyste jest prawem terminowym, czyli jest ograniczone czasowo. Maksymalny termin trwania użytkowania wynosi 99 lat, zaś minimalny 40 lat. Za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobierana jest pierwsza opłata i opłaty roczne (art. 71 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami).

Jak ująć opłaty za użytkowanie wieczyste w księgach rachunkowych

Według ustawy o rachunkowości (art. 3 ust. 1 pkt 15) prawo wieczystego użytkowania gruntów stanowi środek trwały. Wartością początkową takiego środka trwałego jest cena nabycia (art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości). Jest nią kwota zapłacona za to prawo w wysokości pierwszej opłaty oraz powiększona o koszty związane z jego nabyciem (np. sporządzenie aktu notarialnego, koszty związane z wydzieleniem geodezyjnym itp.).

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Opłaty roczne, wnoszone przez cały okres użytkowania wieczystego gruntu w terminie do 31 marca każdego roku, z góry za dany rok, księguje się w ciężar kosztów działalności operacyjnej. W tym momencie opłata ta powinna zostać zaliczona do kosztów podatkowych.

Ewidencja księgowa nabycia prawa użytkowania wieczystego i opłat rocznych powinna przebiegać następująco:

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

1. Nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntu:

  a) wartość netto pierwszej opłaty

    Wn konto 010 „Środki trwałe” lub konto 080 „Środki trwałe w budowie”,

  b) VAT naliczony (jeżeli podlega odliczeniu)

    Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego”,

  c) wartość brutto pierwszej opłaty

    Ma konto 300 „Rozliczenie zakupu”.

2. Odpisy amortyzacyjne dokonywane w ciężar kosztów:

    Wn konto 401 „Amortyzacja”,

    Ma konto 071 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”.

3. Wyciąg bankowy potwierdzający zapłatę opłaty rocznej:

  Wn konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Opłaty za użytkowanie wieczyste”),

  Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy”.

4. Faktura VAT za opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego:

  a) wartość netto

    Wn konto 403 „Podatki i opłaty”,

  b) VAT naliczony (jeżeli podlega odliczeniu)

    Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego”,

  c) wartość brutto

    Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Opłaty za użytkowanie wieczyste”).

WAŻNE!

Prawo wieczystego użytkowania gruntu nie podlega amortyzacji według ustaw o podatku dochodowym (art. 16c pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 22c ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). A zatem dokonane odpisy amortyzacyjne nie są kosztem podatkowym.

VAT za użytkowanie wieczyste

Minister Finansów w piśmie nr PT10-812-167/2007/MR/429, przychylając się do uchwały wydanej przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (uchwała z 8 stycznia 2007 r., sygn. akt I FPS 1/06) przyjął, że: opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, po wejściu w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy.

A zatem z punktu widzenia VAT mamy do czynienia z sytuacją, w której opłaty za użytkowanie wieczyste:

- nie podlegają opodatkowaniu VAT - gdy użytkowanie wieczyste zostało ustanowione przed 1 maja 2004 r.,

- podlegają opodatkowaniu VAT - gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono od 1 maja 2004 r.

Podstawa prawna:
- art. 232-237 ustawy z 26 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166

- art. 3 ust. 1 pkt 13, art. 28 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

- art. 71 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 220, poz. 1601

Anna Kędziora

księgowa, konsultant podatkowy