Czy można odliczyć VAT od wydatków na publiczną emisję akcji

Tak, spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami na emisję akcji. Wydatki te można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, a tym samym odliczyć VAT od tych wydatków. Zdania organów skarbowych są jednak w tej kwestii podzielone. W uzasadnieniu wskazane zostały obydwa stanowiska.

Z pytania wynika, iż spółka w celu pozyskania środków pieniężnych, które zamierza sukcesywnie inwestować w majątek trwały firmy, oraz w celu rozwijania własnej działalności gospodarczej wyemitowała akcje firmy. Działania te mają na celu doprowadzenie do znacznego zwiększenia obrotów, a co za tym idzie - również przychodów ze sprzedaży.

Wszelkie te działania doprowadziły do skumulowania danej grupy wydatków związanych bezpośrednio z emisją tych akcji. Czy spółka ma zatem prawo do odliczenia VAT związanego z tymi wydatkami?

Otóż tak. Ustawa o podatku od towarów i usług konkretnie wskazuje, z jakiego tytułu podatnik VAT może dokonywać odliczeń. Podaje również wyjątki, które zabraniają odliczania VAT.

Zgodnie z generalną zasadą prawo do odliczenia przysługuje tylko od wydatków związanych z wykonywaną działalnością opodatkowaną. Jak wynika z treści pytania, spółka taką działalność właśnie wykonuje. Nie wykonuje ona czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług, które nie dawałyby prawa do odliczenia podatku naliczonego. Zatem jeden warunek jest spełniony. Ponadto wydatki muszą stanowić koszty uzyskania przychodów w podatku dochodowym. Należy stwierdzić, iż wydatki te stanowią koszt uzyskania przychodu, w związku z czym nie znajduje do nich zastosowania ograniczenie w zakresie prawa do odliczania podatku naliczonego przewidziane w art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług. Spółka wskazuje, że wydatki poniesione w związku z emisją akcji mają doprowadzić do pozyskania kapitału, który zostanie przeznaczony na inwestycje, co będzie, w konsekwencji, skutkowało zwiększeniem sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

 

Prawo podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarty w dokonywanych wydatkach jest uzależnione od istnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy ponoszonymi wydatkami i uzyskiwanymi przychodami, pozwalającymi na zakwalifikowanie tych wydatków do kosztów. Ciężar udowodnienia tego związku spoczywa na podatniku, a możliwość obniżenia należnego VAT o podatek naliczony przy zakupie towarów lub usług jest ściśle związana z dopuszczalnością zaliczenia wydatków poniesionych na ich nabycie do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jak już stwierdziliśmy, wydatki związane z emisją akcji można uznać za koszt uzyskania przychodów. Stosownie bowiem do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ustawy. Oznacza to, że wszystkie poniesione wydatki, z wyłączeniem zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów - jeśli pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami, w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Podatnik ma zatem możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z uzyskanym przychodem - pod warunkiem że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.

Przyjęcie wyżej wskazanego stanowiska znajduje potwierdzenie w przepisach prawa oraz udzielanych odpowiedziach organów skarbowych, choć w odniesieniu do tych ostatnich można się spotkać z różnymi poglądami.

W postanowieniu z 14 lutego 2007 r. nr 1438/443/359-168/2007/AS Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Ursynów stwierdził, że: „Emisja akcji jest czynnością wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług ani świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ww. ustawy. Podatnikowi przysługuje zatem prawo do obniżenia podatku należnego w sytuacji, gdy występuje bezpośredni związek pomiędzy poniesionymi wydatkami a wykonywanymi z tytułu prowadzonej działalności czynnościami opodatkowanymi. W przedmiotowej sprawie poniesione przez Spółkę koszty związane są w sposób bezpośredni czynnością emisji akcji, czyli czynnością nie podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, mimo iż pozyskany z tytułu emisji akcji kapitał będzie służył działalności prowadzonej przez spółkę”.

Jest to jednak błędne stanowisko, czego przykładem jest decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 27 grudnia 2006 r. nr III-3/4407int-75/VAT/06/TK uchylająca postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego, który uznał podobnie jak Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Ursynów, że odliczenie nie przysługuje. W decyzji Dyrektora Izby Skarbowej czytamy, że: „Podatnik może zaliczyć wydatki poniesione przy podwyższaniu kapitału zakładowego do kosztów uzyskania przychodów. (...) może to istotnie przyczynić się do uzyskiwania przez Stronę zwiększonych przychodów. Zatem wydatki poniesione na powyższy cel mogą zostać uznane za gospodarczo uzasadnione i związane z prowadzoną przez Podatnika działalnością. W konsekwencji należy uznać, że Stronie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z wydatkami na emisję akcji”.