Jesteśmy zakładem budżetowym, który świadczy usługi rozprowadzania wody i odprowadzania ścieków. Za datę powstania przychodu należnego uważa się termin płatności w 2004 r., natomiast koszty uzyskania dotyczą roku obrachunkowego. Nasz problem polega na zamknięciu roku. Faktury wystawione pod koniec grudnia miałyby termin płatności w styczniu 2005 r., a faktycznie dotyczyłyby sprzedaży 2004 r. Czy błędem byłoby niewskazanie na fakturach terminu płatności i ujęcie ich do grudnia 2004 r.? Jeżeli tak, znalazłoby to również swoje odbicie w VAT, ponieważ podatek należny zapłacilibyśmy wcześniej z powodu braku terminu płatności na fakturach. Jak należałoby postąpić w przypadku kontrahentów, którzy na fakturze nie mieliby żadnego termu płatności?
Wystawienie faktury bez wskazanego terminu płatności jest dopuszczalne. Z przepisów VAT wynika jednak, że jest to możliwe dopiero po wykonaniu usługi, a więc w przypadku usług o charakterze ciągłym – po zakończeniu okresu rozliczeniowego, którego dotyczą. Efekt w podatku dochodowym przedstawiamy w uzasadnieniu.
Moment powstania:
• przychodu na gruncie podatku dochodowego,
• obowiązku podatkowego na gruncie VAT oraz
• prawa do odliczenia podatku związanego z usługami rozprowadzania wody i odprowadzania ścieków
zostały powiązane z terminem płatności określonym na fakturze dokumentującej te usługi (art. 12 ust. 3d updop, art. 19 ust. 13 pkt 1 lit. c) oraz art. 86 ust. 10 pkt 3 ustawy o VAT).
Ustawodawca przewidział sytuację, w której faktura nie określa terminu płatności. W takim przypadku, stosownie do art. 12 ust. 3d tej ustawy, przychód powstaje w ostatnim dniu miesiąca, w którym wystawiono fakturę.
O ile konsekwencje podatkowe na gruncie podatku dochodowego są w takim przypadku jasne (jak zostało wskazane, przepisy wprost przewidują moment powstania przychodu w takiej sytuacji), o tyle przepisy VAT nie określają alternatywnego (mającego zastosowanie w sytuacji, gdy faktura nie określa terminu płatności) sposobu powstania obowiązku podatkowego na gruncie tego podatku.
Wszystkie szczególne regulacje obowiązujące na gruncie tego podatku, w tym również przepisy przewidujące możliwość wystawiania faktur przed powstaniem obowiązku podatkowego, dotyczą sytuacji, gdy faktura określa termin płatności. Jest to o tyle istotne, że możliwość wystawiania faktur na zasadach ogólnych powstaje dopiero w momencie wykonania usługi. W przypadku usługi o charakterze ciągłym należy uznać, że usługa została wykonana w momencie zakończenia okresu rozliczeniowego, którego dotyczy. Powoduje to, że z punktu widzenia przepisów VAT decyzja o wystawieniu faktury bez określonego terminu płatności powoduje, że można wystawić fakturę dopiero w dniu 1 stycznia 2005 r.
Mając to na uwadze – możliwość wystawienia w grudniu faktur dotyczących tego miesiąca bez wskazanego terminu płatności jest co najmniej wątpliwa. Jedynym sposobem w pełni zgodnym z przepisami prawa, który spowoduje powstanie przychodu należnego w grudniu, jest wystawienie w tym miesiącu faktur z terminem płatności upływającym jeszcze w grudniu (np. 31 grudnia).
• art. 12 ust. 3d oraz art. 15 ust. 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 254, poz. 2533
• art. 19 ust. 13 pkt 1 lit. c) oraz art. 86 ust. 10 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113
• § 16 oraz 18 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 97, poz. 971
