Francuska karta podatnika - deklaracja przyjaznej administracji podatkowej
REKLAMA
Preambuła
Preambuła nakreśla główne cele dokumentu, wskazując, iż stosunki między podatnikami a administracją znajdują swoje podwaliny w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela2,
do której odwołuje się Konstytucja Francji3, i powinny opierać się na wzajemnym zaufaniu i szacunku, tak aby zapewnić sprawiedliwą równowagę. Odwołano się w niej do podstawowych zasad prawa podatkowego, takich jak: zasada uchwalania podatku, zasada legalności podatku oraz zasada równości wobec podatku4. Wskazano na podstawowe elementy obowiązującego systemu podatkowego. Podkreślono, iż podatek ustalany jest na podstawie deklaracji podatkowych przedłożonych przez podatnika administracji podatkowej (system deklaracyjny). Konieczną przeciwwagą systemu deklaracyjnego jest kontrola podatkowa, która pozwala nie tylko walczyć z oszustwami, lecz zapewnia zapłatę podatku w warunkach zdrowej konkurencji. Każdy podatnik powinien bowiem płacić tyle, ile powinien, lecz nie więcej. Ustawa definiuje sposoby kontroli, jak i udzielone podatnikowi gwarancje procesowe. Wskazano także, że administracja jest gwarantem prawidłowego stosowania ustawy podatkowej i podlega kontroli sędziego. W preambule podniesiono również, iż administracja podatkowa powinna zmierzać do tego, aby obowiązki podatkowe uczynić lżejszymi, a podatki prostszymi. W tym też celu powinna ona udzielać pomocy podatnikowi, jak również robić wszystko, aby poprawić z nim wzajemne relacje. Wspomniana równowaga oznacza z jednej strony kompetentną administrację podatkową nastawioną na podatnika, która swe działanie opiera na trzech fundamentalnych wartościach, jakimi są: prostota, szacunek i sprawiedliwość, z drugiej strony – podatnika wypełniającego swoje obowiązki jako uczciwy obywatel.
„Administracja, która ułatwi wam życie”
Być obecnym i pomocnym podatnikom, jak również czynić wszystko, aby podatki były prostsze, to jedne z głównych obowiązków administracji podatkowej. W tym też celu ułatwiono podatnikowi kontakt z urzędnikiem, który przestał być osobą anonimową. Urzędnik został zobowiązany do podpisywania swoim nazwiskiem wysyłanej do podatnika korespondencji oraz wskazywania niezbędnych informacji dotyczących jego osoby. Mowa tutaj o nazwie i adresie urzędu, którego jest pracownikiem, numeru telefonu oraz adresie poczty elektronicznej. Podkreślono, iż w razie potrzeby podatnik może zawsze umówić się na spotkanie z urzędnikiem. W ramach zainicjowanego przez francuską administrację podatkową programu zatytułowanego „Aby ułatwić wam podatki” podjęto wiele inicjatyw mających na celu podwyższenie jakości świadczonych usług oraz spełnienie oczekiwań podatników. Sformułowano dziewięć zobowiązań jakości. Mowa tutaj w pierwszej kolejności o potrzebie udzielania informacji wszelkimi możliwymi kanałami: poczta, telefon, internet. Administracja podjęła zobowiązanie odpowiedzi na wszystkie telefony podatników, jak również odpowiedzi na każdą skierowaną do niej korespondencję listowną lub elektroniczną. Podkreślono, że jeśli niemożliwa jest natychmiastowa odpowiedź, podatnik, który przedstawi swoje dane, może liczyć na odpowiedź w ciągu 48 godzin (telefon, e-mail). Odpowiedzi na korespondencję listowną administracja udziela w terminach krótszych niż 30 dni. Jedynie w sprawach wyjątkowych lub złożonych, gdy do ich wyjaśnienia niezbędny jest czas, możliwe jest przedłużenie terminu, o czym administracja niezwłocznie informuje podatnika. Inną możliwością komunikacji bezpośredniej podatnika z administracją jest możliwość umówienia się na spotkanie z urzędnikiem w dniu i o godzinie odpowiadającej podatnikowi. Na prośbę sformułowaną telefonicznie lub przez internet podatnik może otrzymać w ciągu 48 godzin każdy formularz oraz notę informacyjną bez konieczności wychodzenia z domu.
„Podatnik – obywatel”
Powyższe zobowiązania administracji podatkowej implikują określone zachowanie się podatników. Wskazano bowiem, że podatnicy powinni szanować prawo i zasady prawa. Powinni być świadomi spoczywających na nich obowiązków podatkowych, od których wypełnienia nie powinni się uchylać. Obowiązki takie należy wypełniać dobrowolnie i spontanicznie. Jeśli podatnik nie otrzymał w terminie deklaracji podatkowej5, powinien skontaktować się z właściwym urzędem skarbowym. Zdarzenia, których zgłoszenie administracji jest obowiązkowe, np. sprzedaż nieruchomości, darowizny, powinny być komunikowane administracji bezzwłocznie. Jeżeli podatnik nie zna swoich obowiązków podatkowych w danym zakresie, powinien skontaktować się z administracją.
„Administracja szanująca podmioty i prawa”
W swym postępowaniu francuska administracja podatkowa zakłada uczciwość podatnika oraz akceptuje możliwość jego pomyłki. Podstawą jest domniemanie rzetelności i kompletności złożonych przez podatnika deklaracji podatkowych. Jeżeli administracja dojdzie do odmiennego przekonania, to wówczas na niej spoczywa ciężar udowodnienia swojego stanowiska, jak również obowiązek przedstawienia podatnikowi propozycji zmiany zadeklarowanych kwot. Podatnikom, którzy uzasadnią swoje postępowanie co do niewykazania pewnych elementów w deklaracji podatkowej, nie nalicza się odsetek za zwłokę. W razie rozbieżności występujących w deklaracjach złożonych przez podatnika i informacjach przesłanych administracji przez pracodawców, organy rentowe czy banki, administracja kieruje list do podatnika celem uregulowania zaistniałych rozbieżności bez negatywnych dla niego konsekwencji, tj. zastosowania kar, odsetek za zwłokę czy utraty odliczenia6.
„Podatnik współpracujący”
To taki, który utrzymuje poprawne i uprzejme stosunki ze swoimi rozmówcami w administracji podatkowej. Duży nacisk położono w tej części karty podatnika na odpowiedzialne zachowanie się podatnika w trakcie prowadzonej kontroli podatkowej. Podkreślono bowiem, że obecność kontrolującego urzędnika w lokalach firmy kontrolowanej jest zgodne z prawem i stanowi realizację kompetencji przewidzianych przez przepisy ustawy. Podatnik powinien zatem przyjąć kontrolującego w sposób uprzejmy i zapewnić mu dobre warunki pracy. Jest on także zobowiązany do przedstawienia kontrolującemu niezbędnych informacji technicznych i ekonomicznych dotyczących prowadzonej działalności gospodarczej, jak również niezbędnych informacji dotyczących prowadzonego przedsiębiorstwa. Powinien również udostępnić: lokale, majątek czy zapasy celem dokonania oględzin. Podkreślono także, że podatnik powinien przyczyniać się do prawidłowego przebiegu czynności kontrolnych. Mowa tutaj o sprecyzowaniu przez podatnika sposobu organizacji księgowości, zarządzania firmą czy poczynionej kontroli wewnętrznej. Podatnik powinien także udostępnić wszelkie dokumenty księgowe, z którymi urzędnik chce się zaznajomić, lub poinformować o miejscu ich przechowywania, zapewniając dostęp do tych dokumentów oraz do miejsc, w których się one znajdują. Podatnik powinien wyrazić także zgodę na wykonanie kserokopii dokumentów lub dostarczyć takie kserokopie. Może przedstawić także dokumenty na innych nośnikach, jak: dyskietka czy CD. Powinien informować i precyzować określone fakty celem wyjaśnienia sprawy i uniknięcia podejmowania przez urzędnika zbytecznych czynności, jak również ustalić z kontrolującym wstępny kalendarz przewidywanych spotkań.
„Sprawiedliwa administracja”
To administracja kompetentna. Urzędnik zajmujący się aktami podatnika jest ekspertem z dziedziny prawa podatkowego i jest on odpowiedzialny za udzielenie fachowych odpowiedzi na pytania podatnika. W razie złożonej sprawy może skonsultować się ze specjalistami, tak aby udzielić jak najlepszej odpowiedzi. Stosowanie tekstów ustaw podatkowych przez administrację podatkową odbywa się w sposób bezstronny, zgodny z rzeczywistością i spójny. Nie ma na celu wprowadzania w błąd podatnika. Bierze się także pod uwagę trudną sytuację finansową podatnika. Przykładem może być odroczenie płatności podatku, a w uzasadnionych przypadkach obniżenie czy umorzenie długu podatkowego w granicach przewidzianych przez ustawę. Administracja sprawiedliwa to także taka, która szuka równowagi w relacji z podatnikiem. Daje mu odpowiedni czas na odpowiedź, udzielając terminów dodatkowych uwzględniających sytuację rodzinną, zawodową czy okres wakacyjny. Zwraca nadpłacony podatek wraz z należnymi odsetkami. Jest świadoma, że kontrola podatkowa to koszt dla podatnika, a zatem stosuje metodę kontroli odpowiadającą zakładanemu celowi. Kontrolujący natomiast bierze pod uwagę sytuację kontrolowanego przedsiębiorstwa, z którym układa kalendarz kontroli.
„Uczciwy podatnik”
To taki, który składa deklaracje podatkowe rzetelne i kompletne. Wykazuje zatem wszystkie elementy podlegające opodatkowaniu w rzeczywistej wysokości. W deklaracjach przedstawia swoją sytuację rodzinną zgodną ze stanem faktycznym. Nie korzysta z systemów opodatkowania, które nie odpowiadają jego sytuacji podatkowej. Deklaracje podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą przedstawiają zrealizowane operacje gospodarcze. Prowadzona przez podatnika księgowość jest rzetelna i nie używa on programów komputerowych, które pozwalają na fałszowanie czy modyfikację poczynionych zapisów księgowych. Uczciwy podatnik to także taki, którego uczestnictwo w opodatkowaniu jest pozytywne. Mowa tutaj o takim zachowaniu podatnika, które polega na zgłaszaniu zauważonych błędów w deklaracjach podatkowych; bezzwłocznym udzielaniu administracji podatkowej informacji jasnych, dokładnych i kompletnych; kwestionowaniu tylko opodatkowania, z którym podatnik się nie zgadza; niekorzystaniu ze środków odwoławczych tylko celem przedłużenia sprawy czy czekaniu z przedłożeniem dokumentów do sprawy sądowej. Podatnik, który ma określone trudności, powinien o tym uczciwie poinformować administrację, bez wprowadzania w błąd czy dezinformowania organów podatkowych, przedstawiając fakty konieczne do tego, aby możliwe było zastosowanie wobec niego postępowania niespornego.
Czym jest „Karta podatnika”?
„Karta podatnika” to dowód na to, że relacje na linii podatnik–administracja podatkowa wcale nie muszą być trudne. Poprawa tych relacji uzależniona jest od działania administracji podatkowej w sposób, który nie wywołuje u obywateli reakcji obronnej, co w konsekwencji może prowadzić do ucieczki przed opodatkowaniem. Mowa tutaj o administracji kompetentnej, rzetelnej, umiejącej wczuć się w sytuację podatnika i reagującej w sposób przyjazny na jego potrzeby czy trudności, pełniącej rolę usługową i podnoszącej jakość świadczonych usług. Aby relacje te osiągnęły optymalny poziom równowagi, niezbędny jest podatnik świadomy swych praw i obowiązków, czyli taki, który w sposób uczciwy i pozytywny jest gotowy na współpracę z administracją podatkową. Niewątpliwie relacje takie muszą być oparte na wzajemnym zaufaniu i szacunku. Powyższy dokument to nic innego jak przedstawienie określonych „reguł gry” między administracją podatkową a podatnikiem. Ich respektowanie stanowi niewątpliwą korzyść dla obydwóch stron, a rezultat końcowy, jakim jest wpływ podatku do budżetu państwa, pozwala na spełnienie określonych oczekiwań obywateli wobec instytucji państwa.
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat