Należności przedawnione i nieściągalne

Na samym wstępie należy rozróżnić należności nieściągalne od należności przedawnionych. Należnościami nieściągalnymi są wierzytelności, których wyegzekwowanie okazuje się niemożliwe. Sytuacja ta może wystąpić w przypadku:

Autopromocja

• zgonu dłużnika,

• zaginięcia dłużnika,

• niewypłacalności dłużnika,

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

• dochodzenia wierzytelności na drodze sądowej,

• kwestionowania przez dłużnika kwoty należności.

Są to więc te należności, co do których wierzyciel dysponuje dokumentami jednoznacznie stwierdzającymi, że mimo dochodzenia przezeń jego praw nie ma możliwości ich zaspokojenia. Mogą to być takie dokumenty, jak:

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

• akt zgonu dłużnika,

• protokół nieściągalności wydany przez komornika.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Natomiast przedawnienie należności następuje w przypadku upływu czasu dochodzenia wierzytelności na drodze powództwa cywilnego, przewidywanego regulacjami ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, to termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 3 lata.

Jeżeli w jednostce należności nieściągalne z lat 1996-2003 przedawniły się i wcześniej nie utworzono na nie odpisów aktualizujących wartość należności, to należy je bezpośrednio zaliczyć w pozostałe koszty operacyjne lub koszty finansowe, w zależności od rodzaju należności. Na pozostałe nieściągalne należności należy zaś, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, dokonać odpisów aktualizujących, zgodnie z art. 35b i 35c ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (pięć rodzajów należności, w odniesieniu do których należy dokonywać odpisów aktualizujących, wymieniono w „Rachunkowości Budżetowej” nr 5/2009, str. 14).

Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość.

Podstawy prawne

• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 214, poz. 1343)

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 228, poz. 1506)