REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Bilans z wykonania budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego

Subskrybuj nas na Youtube
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Specyfika i złożoność rachunkowości budżetowej znalazła swoje odbicie we wzorze bilansu z wykonania budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego. W artykule zaprezentowano zasady formalne i szczegółowe sporządzania tego sprawozdania finansowego, omówiono poszczególne jego pozycje oraz przedstawiono powiązania sald określonych kont księgowych z pozycjami bilansu.

Bilans z wykonania budżetu jest sprawozdaniem finansowym sporządzanym na dzień bilansowy przez ten organ, który odpowiada za wykonanie budżetu. W zakresie budżetu państwa bilans z jego wykonania sporządza Minister Finansów, zaś w zakresie jednostek samorządu terytorialnego bilans ten sporządza wójt (burmistrz, prezydent) lub zarząd powiatu i samorządu województwa. Wynik wykonania budżetu może mieć postać nadwyżki budżetu, gdy dochody budżetu są większe od wydatków, lub deficytu budżetu, gdy wydatki budżetu są większe od dochodów.

REKLAMA

REKLAMA

Wzór bilansu z wykonania budżetu jest identyczny dla budżetu państwa, jak też dla jednostek samorządu terytorialnego. Bilans z wykonania budżetu państwa podpisuje Minister Finansów i główny księgowy budżetu państwa, a bilans z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego podpisują członkowie zarządu i skarbnik.

Dodatkowo zarząd jednostki samorządu terytorialnego zobowiązany jest do przekazania bilansu z wykonania budżetu do właściwej regionalnej izby obrachunkowej do 30 kwietnia następnego roku. Pomimo że przepisy prawa finansów publicznych tego nie regulują, bilans z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego powinien być zatwierdzony przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

Układ informacji bilansu obejmuje w aktywach:

I. Środki pieniężne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

II. Należności i rozliczenia

III. Inne aktywa

Źródłem finansowania aktywów są następujące grupy pasywów:

I. Zobowiązania

II. Aktywa neto budżetu

III. Inne pasywa

AKTYWA BILANSU

I. ŚRODKI PIENIĘŻNE

W pozycji tej należy wykazać środki pieniężne budżetu, środki pieniężne funduszy pomocowych oraz środki pieniężne w drodze. Środki pieniężne to środki z tytułu pobieranych dochodów przez dany rodzaj budżetu na podstawie odpowiednich przepisów prawa. I tak:

Budżet państwa gromadzi środki pieniężne z dochodów, którymi są:

1) podatki i opłaty, które zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów funduszów celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych,

2) cła,

3) wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa,

4) wpłaty z tytułu dywidendy,

5) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego,

6) wpłaty nadwyżek dochodów własnych państwowych jednostek budżetowych, nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych,

7) dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, jeżeli nie stanowią dochodów własnych jednostek budżetowych,

8) dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa,

9) odsetki od środków na rachunkach bieżących państwowych jednostek budżetowych,

10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa,

11) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych,

12) grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile zgodnie z odrębnymi przepisami nie stanowią dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych,

13) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa,

14) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy, praw,

15) inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych,

16) po ich przekazaniu na rachunek dochodów budżetu państwa:

• środki przeznaczone na realizację programów przedakcesyjnych,

• środki pochodzące z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rybołówstwa,

• środki Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej „Sekcja Gwarancji”, Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji, Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich,

• niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA): Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarskiego Mechanizmu Finansowego.

Budżety jednostek samorządu terytorialnego środki pieniężne gromadzą w szczególności z:

1) dochodów majątkowych, w tym:

• dotacji i środków otrzymanych na inwestycje,

• dochodów ze sprzedaży majątku,

• dochodów z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności,

2) dochodów bieżących, w tym:

• dochodów własnych, których źródła szczegółowo określa ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego,

• subwencji ogólnej,

• dotacji celowych z budżetu państwa (oprócz dotacji celowych na inwestycje),

• udziałów we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych,

• środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi,

• środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej,

• innych środków określonych w odrębnych przepisach.

Do środków pieniężnych w drodze zaliczamy:

• środki otrzymywane z innych budżetów, gdy środki te zostały przekazane w poprzednim roku i są objęte wyciągiem bankowym z datą następnego roku,

• kwoty wpłacane przez inkasentów za pośrednictwem poczty lub bezpośrednio do banku z tytułu dochodów budżetowych, w sytuacji gdy potwierdzenie wpłaty przez bank następuje w roku następnym,

• przelewy dochodów budżetowych zrealizowane przez bank płatnika w roku poprzednim i objętych wyciągami bankowymi z rachunku budżetu w roku następnym.

II. NALEŻNOŚCI I ROSZCZENIA

REKLAMA

Należności i roszczenia stanowią należności finansowe (z podziałem na krótko- i długoterminowe), należności od budżetów oraz inne należności i rozliczenia. Wycenia się je na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności.

Do należności finansowych zalicza się w szczególności należności z tytułu posiadanych instrumentów finansowych, np. z tytułu udzielonych pożyczek, w tym z tytułu prefinansowania, łącznie z odsetkami od tych pożyczek, jeśli są należne na dzień bilansowy.

W pozycji należności od budżetów ujmujemy w szczególności:

• rozliczenia dochodów budżetowych realizowanych przez urzędy skarbowe na rzecz budżetu,

• należności z tytułu udziałów w dochodach innych budżetów,

• należności z tytułu dotacji i subwencji,

• należności z tytułu dochodów pobranych na rzecz budżetu państwa.

W pozostałych należnościach i rozliczeniach należy wykazać:

• rozliczenia z tytułu pomyłkowego obciążenia rachunków bankowych,

• stan dochodów budżetowych pobranych przez samorządowe jednostki budżetowe i wykazanych w ich okresowych sprawozdaniach, lecz nieprzekazanych na rachunek budżetu do końca roku,

• stan przelanych środków na wydatki podległych samorządowych jednostek budżetowych i niewykorzystanych przez nie do końca roku,

• należności od dłużników z tytułu zapłaconego w ich imieniu kredytu lub pożyczki poręczonych przez jednostkę samorządu terytorialnego.

III. INNE AKTYWA

W pozycji inne aktywa należy wykazać czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów w bilansie z wykonania budżetu państwa, budżetu jednostki samorządu terytorialnego powstają najczęściej z tytułu sprzedanych z dyskontem obligacji komunalnych, doliczonych niewymagalnych odsetek do stanu zobowiązań finansowych.

PASYWA BILANSU

I. ZOBOWIĄZANIA

Wykazane w tej grupie bilansowej zobowiązania obejmują zaciągnięte zobowiązania finansowe, zobowiązania budżetu oraz zobowiązania z tytułu prefinansowania. W grupie zobowiązań nie wykazuje się otrzymanych w grudniu subwencji oświatowej oraz dotacji celowych należnych za styczeń następnego roku. Dochody te są przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego w terminach ustawowych, dlatego nie mogą stanowić zobowiązań budżetu tych jednostek.

W pozycji zobowiązań finansowych wykazuje się przede wszystkim zaciągnięte kredyty bankowe, pożyczki, w tym pożyczki na prefinansowanie oraz wartość sprzedanych obligacji własnych. W bilansie z wykonania budżetu należy podzielić je na krótkoterminowe i długoterminowe. Wartość zobowiązań finansowych krótkoterminowych stanowią te zobowiązania, których termin zapłaty jest krótszy niż 1 rok, licząc od dnia bilansowego. Natomiast zobowiązania finansowe, których termin zapłaty jest dłuższy od 1 roku, licząc od dnia bilansowego, stanowią zobowiązania długoterminowe.

W zobowiązaniach wobec budżetów należy podać w szczególności zobowiązania z tytułu niewykorzystanych dotacji na finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej oraz niewykorzystanych i niezwróconych dotacji otrzymanych od innych jednostek samorządu terytorialnego w ramach realizowanych zadań wspólnych na podstawie porozumień.

Do pozostałych zobowiązań zalicza się m.in.:

• rozliczenia z tytułu pomyłkowego uznania rachunków bankowych,

• zobowiązania wobec banków z tytułu zapłaty w imieniu dłużników kredytu lub pożyczki, za którego jednostka samorządu terytorialnego poręczyła lub udzieliła gwarancji,

• dochody ze środków funduszy pomocowych przekazane przez jednostki na rachunek środków funduszy, ale nieujęte w sprawozdaniach o dochodach.

II. AKTYWA NETTO BUDŻETU

Aktywa netto budżetu można zdefiniować jako różnicę pomiędzy sumą bilansową a wartością pasywów w pozycjach I i III (w ślad za definicją z ustawy o rachunkowości, w której aktywa netto zostały określone jako aktywa ogółem pomniejszone o wartość wszystkich zobowiązań).

Aktywa netto budżetu można także określić poprzez sumę następujących składników:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wynik z wykonania budżetu za dany rok ustala się, odejmując od kwoty wykonanych dochodów budżetu sumę wydatków dokonanych budżetu i objętych wykazem wydatków niewygasających z upływem roku budżetowego, zgodnie z uregulowaniami ustawy o finansach publicznych.

W pozycji wynik na operacjach niekasowych należy podać różnicę pomiędzy zrealizowanymi w danym roku przychodami finansowymi i pozostałymi przychodami operacyjnymi, niemającymi związku z realizacją dochodów, a takimi samymi kosztami finansowymi i pozostałymi kosztami operacyjnymi.

Rezerwa na niewygasające wydatki określana jest poprzez wysokość wydatków niewygasających, zatwierdzonych do realizacji w latach następnych. Jest ona tworzona do czasu zrealizowania lub wygaśnięcia planu niewygasających wydatków.

W pozycji fundusze pomocowe wykazywane w aktywach netto budżetu należy podać stan funduszy pomocowych bez wyniku na funduszach pomocowych, czyli przed przeksięgowaniem na koniec roku dochodów z funduszy pomocowych i wydatków z funduszy pomocowych. Wynik na funduszach pomocowych wpływa na wynik z wykonania budżetu.

W pozycji środki z prywatyzacji trzeba podać różnicę pomiędzy osiągniętymi przychodami i poniesionymi rozchodami dotyczącymi prywatyzacji, dokonywanej według odrębnych przepisów prawa.

Skumulowana nadwyżka lub niedobór na zasobach budżetu wyraża skumulowane niedobory lub nadwyżki z lat ubiegłych.

III. INNE PASYWA

W innych pasywach należy ująć rozliczenia międzyokresowe, z tytułu otrzymanych w grudniu dochodów z tytułu subwencji lub dotacji należnych za styczeń następnego roku (rozliczenia międzyokresowe z tytułu dochodów).

Podstawą sporządzenia bilansu z wykonania budżetu (bilansu z wykonania budżetów) niewątpliwie jest zweryfikowana ewidencja księgowa. Z tego względu w celu ustalenia wyniku wykonania budżetu i sporządzenia bilansu z wykonania budżetu należy sprawdzić (zweryfikować) operacje dotyczące dochodów i wydatków budżetu państwa oraz dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego w zakresie kasowo zrealizowanych wpływów i wydatków, z wyjątkiem operacji szczególnych, określonych w odrębnych przepisach prawa.

W tabeli wskazano numery kont, których salda należy uwzględnić w poszczególnych pozycjach bilansowych.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Bilanse z wykonania budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, oprócz sprawozdań budżetowych, stanowią element sprawozdawczość finansowej i traktowane są jako główne źródło informacji o sytuacji finansowo-majątkowej państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego. Należy pamiętać, że przedstawione w tych bilansach informacje wymagają często uzupełnienia i uszczegółowienia w celu zapewnienia ich rzetelności i przejrzystości.

Podstawy prawne

• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540)

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 984)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020)

Literatura

• Augustowska M., Komentarz do planu kont dla państwowych i samorządowych jednostek budżetowych i ich gospodarstw pomocniczych oraz zakładów budżetowych, ODDK, Gdańsk 2006

• Charytoniuk J., Komentarz do planów kont jednostek samorządu terytorialnego, ODDK, Gdańsk 2007

• Zysnarska A., Zamknięcie ksiąg na koniec 2006 roku w sektorze budżetowym i gospodarce pozabudżetowej, ODDK, Gdańsk 2007

• Winiarska K., Kaczurak-Kozak M., Rachunkowość budżetowa, Oficyna a Wolters Kluwer Polska Sp. z o. o., Kraków 2007

• Winiarska K., Wołoszyn A.J., Rachunkowość budżetowa, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2004

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

REKLAMA

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA