Jak pozyskać środki na wypłatę dywidendy

Wspólnik, zgodnie z zapisami Kodeksu spółek handlowych, ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy). Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały o przeznaczeniu zysku na wypłatę dywidendy.

UWAGA

Dywidenda jest płatna w terminie wyznaczonym przez uchwałę wspólników. Jeżeli uchwała nie określa takiego dnia, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd.

Podejmując uchwałę o wypłacie dywidendy, zgromadzenie wspólników powinno się zastanowić, czy spółka posiada odpowiednie środki pieniężne na ten cel. W obecnym czasie, gdy występuje spowolnienie gospodarcze spowodowane skutkami globalnego kryzysu finansowego, jednostkom gospodarczym coraz trudniej utrzymać płynność finansową. Podmioty tracą płynność, gdyż w czasie kryzysu maleje sprzedaż, rosną zapasy, które zalegają w magazynach, ponieważ trudno je upłynnić. Coraz więcej kontrahentów ma problemy z płatnościami, przez co jednostki otrzymują zapłatę za sprzedane produkty lub usługi z opóźnieniem, a co za tym idzie - i one płacą swoim dostawcom zobowiązania po ustalonym wcześniej terminie płatności.

Kwestia płynności jest bardzo ważna, gdyż jednostce, która osiąga zyski, a nie ma płynności finansowej, grozi bankructwo. Natomiast firma, która posiada płynność finansową, a ponosi straty z działalności, ma szansę przetrwać na rynku, ponieważ ma zdolność do regulowania swoich zobowiązań. Dlatego firmy powinny skupić się bardziej na poprawieniu płynności finansowej, niż na wynikach finansowych. Trzeba także pamiętać, że podstawą rozwoju każdej firmy jest silna baza kapitałowa, a wypłata dywidendy o dużej wartości, zwłaszcza gdy jednostka nie posiada środków, obniża nie tylko jej płynność, ale i wiarygodność. W takiej sytuacji zatrzymanie zysków i rezygnacja z wypłaty dywidendy wpisują się w wysiłek na rzecz łagodzenia skutków kryzysu i poprawy sytuacji finansowej spółki. Celem wspólników nie powinno być wyłącznie uzyskiwanie korzyści w postaci dywidendy, szczególnie w latach kryzysowych. Jest to działanie krótkowzroczne.

Możliwy sposób wypłaty dywidendy

Zgromadzenie wspólników tych jednostek gospodarczych, które nie posiadają środków na wypłatę dywidend, powinno zastanowić się nad terminem ich wypłat i sposobem pozyskania na nie środków. Jednym ze sposobów może być zaciągnięcie kredytu bankowego. Nie jest to jednak racjonalne podejście, ponieważ wiąże się z dodatkowymi kosztami pozyskania środków pieniężnych w postaci odsetek. Ponadto spółka, która nie posiada środków, a mimo to wypłaca dywidendę, osłabia swoją siłę kapitałową. Innym sposobem może być podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy w ratach lub przekazanie części wypracowanego zysku na kapitał rezerwowy z przeznaczeniem na wypłatę dywidendy w latach następnych.

Podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy w ratach oznacza, że staje się ona należna w terminie wypłaty poszczególnych rat. W przypadku gdy rata dywidendy nie zostanie wypłacona w terminie, spółka staje się dłużnikiem wobec wspólników (wierzycieli) i w związku z tym wierzyciele z tytułu zwłoki w zapłacie mogą żądać odsetek. Zatem jeśli spółka nie wypłaca dywidendy mimo podjęcia uchwały o jej wypłacie, wówczas organy podatkowe mogą uznać, że osiąga ona przychody z tytułu nieodpłatnych świadczeń za otrzymanie kapitału, w wysokości odsetek, jakie musiałaby zapłacić w warunkach rynkowych za pozyskanie kapitału odpowiadającego kwocie niewypłaconych dywidend, do czasu ich wypłat. W związku z tym spółka powinna wówczas zapłacić podatek dochodowy wynikający ze zwiększenia podstawy opodatkowania o wartość odsetek.

Jeżeli nie ustalono terminu wypłaty dywidendy, należy przyjąć, że świadczenie jest natychmiast wymagalne, po powzięciu uchwały o podziale zysku.

Omówienie sposobu rozliczania odsetek wraz ze szczegółami dotyczącymi księgowania znajdziesz w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule Jak pozyskać środki na wypłatę dywidendy

• art. 191 § 1, art. 193 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 102, poz. 585

Joanna Gawrońska

biegły rewident