W jaki sposób przejść z "małego ZUS-u" na "duży"?

Autopromocja

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Ponadto, proces przejścia wiąże się z koniecznością dopełnienia szeregu formalności.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą opłacać składki ZUS - społeczne i zdrowotne. Aby ułatwić podjęcie działalności gospodarczej nowym przedsiębiorcom, ustawodawca przewidział preferencje w opłacaniu składek. Jest to tzw. „mały ZUS”.

Czym jest „mały ZUS”?

„Mały ZUS” to preferencyjna forma opłacania składek ZUS dla nowych przedsiębiorców. Preferencja oznacza w tym przypadku:

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

- niższą minimalną podstawę do ubezpieczenia społecznego w wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia,

- zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane są w takiej samej wysokości, jak w przypadku „dużego ZUS-u”.

Preferencyjny sposób wyliczenia składek ZUS przysługuje przez pełne 24 miesiące od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej. Oznacza to, że osoby, które rozpoczęły działalność w trakcie miesiąca, okres 24 preferencyjnych składek liczą od początku kolejnego miesiąca prowadzenia działalności gospodarczej.

W związku z prawem do „małego ZUS-u” należy pamiętać, że:

- do okresu preferencyjnych składek ZUS zalicza się również okresy zawieszenia działalności gospodarczej, które przypadną na okres pierwszych 24 miesięcy prowadzenia działalności,

- 24-miesięczny okres preferencji upływa także w przypadku osób, które mają prawo do opłacania tylko składki zdrowotnej (np. otrzymują przynajmniej minimalne wynagrodzenie z tytułu pracy),

- przedsiębiorcy, którzy zlikwidowali działalność, a następnie ponownie rozpoczęli nową działalność przed upływem 5 lat, muszą płacić „duże” składki, nawet jeśli w pierwszym okresie nie wykorzystali w pełni 24-miesięcznego prawa do „małego ZUS-u”.

Abolicja składek ZUS dla przedsiębiorców. Jak z niej skorzystać?

Abolicja składek ZUS, czyli niższa emerytura

Zapraszamy na forum ZUS i prawo pracy

Komu przysługuje „mały ZUS”?

Preferencyjna forma opłacania składek ZUS przysługuje przedsiębiorcom oraz wspólnikom spółek cywilnych, gdy łącznie spełniają dwa warunki:

1. W okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności, nie prowadzili działalności gospodarczej.

2. Nie świadczą usług na rzecz byłego pracodawcy, u którego byli zatrudnieni w bieżącym lub minionym roku podatkowym (w tym samym zakresie, którego dotyczyła umowa o pracę).

Innymi słowy, przedsiębiorcy mogą współpracować z byłym pracodawcą i zachować prawo do „małego ZUS-u”, ale ta współpraca musi mieć inny zakres niż wcześniejsza umowa o pracę.

Z preferencyjnej formy opłacania składek na ZUS nie mogą korzystać wspólnicy:

- spółki jawnej,

- spółki partnerskiej,

- spółki komandytowej,

- jednoosobowy wspólnik spółki z o.o.,

- oraz twórcy i artyści.

Ile składek zdrowotnych opłaca przedsiębiorca będący wspólnikiem spółki

Z nowego portalu ZUS korzysta coraz więcej osób

Przejście z „małego” na „duży ZUS”

Koniec okresu opłacania preferencyjnych składek ZUS wiąże się z koniecznością podjęcia odpowiednich czynności. Jeżeli przedsiębiorca korzysta z usług biura rachunkowego, a umowa obejmuje takie działania, księgowi mogą dokonać je w imieniu klienta. W przeciwnym razie trzeba dokonać ich samodzielnie.

W pierwszej kolejności należy odpowiednio obliczyć okres 24 miesięcy od początku działalności gospodarczej. Przedsiębiorca, który rozpoczął działalność od pierwszego dnia miesiąca, opłaca „mały ZUS” przez 24 miesiące, licząc od miesiąca rozpoczęcia działalności. Natomiast przedsiębiorca, rozpoczynający działalność w trakcie trwania miesiąca, termin ten liczy od pierwszego pełnego miesiąca prowadzenia działalności. Pierwszy niepełny miesiąc nie jest zaliczany do sumy 24 miesięcy. Jak łatwo się zorientować, wyjątkowo nieopłacalnym jest założyć firmę 1-szego dnia miesiąca.

Następnie przedsiębiorca musi się wykonać trzy istotne kroki w lokalnej siedzibie ZUS-u lub wysyłając odpowiednie dokumenty pocztą:

1. Wyrejestrowanie z ubezpieczeń

Wyrejestrowania z ubezpieczeń ZUS dokonuje się na druku ZUS ZWUA.

2. Zarejestrowanie do ubezpieczeń

Rejestracji dokonuje się na druku ZUS ZUA / ZZA z tą samą datą, w której nastąpiło wyrejestrowanie. Na formularzu trzeba umieścić odpowiedni kod ubezpieczeń, który jest połączony z „dużym ZUS-em” - 05 10 XX.

Czynności z pkt. 1 i 2 należy dokonać nie później, niż po upływie 7 dni od utraty prawa do preferencyjnych składek ZUS.

3. Złożenie deklaracji ZUS DRA

Trzeci i ostatni krok formalny, to złożenie formularza ZUS DRA, który służy określeniu wysokości opłacanych składek w rozbiciu na ich poszczególne cele. Niestety, ZUS nie pomaga wypełnić tego formularza, dlatego należy samodzielnie wyszukać lub obliczyć składki, które trzeba zapłacić zgodnie z przepisami.

Wniosek o umorzenie składek ZUS - abolicja 2012/2013

Konsekwencje opłacania „małego” ZUS-u, gdy nie przysługuje takie prawo

Może się zdarzyć, że przedsiębiorca z rozmaitych powodów korzysta z „małego ZUS-u”, mimo że nie ma do tego prawa. Dotyczy to zwłaszcza osób, które pracują dla byłego pracodawcy wykonując podobne usługi, jak w przypadku umowy o pracę. Może się także zdarzyć, że przedsiębiorca źle obliczy 5-letni okres od ostatniego prowadzenia działalności, który daje prawo do „małego ZUS-u”.

W takim przypadku, przedsiębiorca musi skorygować całą dotychczasową dokumentację w ZUS, w tym zwłaszcza ZUS ZUA / ZZA (kod ubezpieczeń) i ZUS DRA (wysokość składek). Znacznie poważniejszą konsekwencją jest jednak powstanie zaległości na koncie przedsiębiorcy w ZUS. Przedsiębiorca musi zapłacić odsetki od kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy małym, a dużym ZUS-em. Ponadto, na osoby, które opłacają składki w wysokości niższej niż należne, ZUS ma prawo nałożyć opłatę dodatkową w wysokości 100% zaległych składek. Od tej decyzji można się jednak odwołać w sądzie.

Jak dokonać ewidencji odszkodowania od ubezpieczyciela

Sebastian Bobrowski

Dyrektor Finansowy inFakt