Plusy i minusy zmian w VAT obowiązujących od 1 grudnia 2008 r.

Eksport towarów - zmienione przepisy art. 2 pkt 8, art. 19 ust. 6, art. 41 ust. 6, 7, 9

1. Za eksport towarów można uznać również nieodpłatne czynności, jeśli będą podlegać opodatkowaniu VAT.
2. Obowiązek podatkowy dla eksportu będzie powstawał na zasadach ogólnych - tj. z chwilą wystawienia faktury, nie później niż 7 dnia od dnia wydania towarów. Jednak zaliczki na poczet eksportu towarów nadal będą opodatkowane na specjalnych zasadach.
3. Doprecyzowano, że aby podatnik miał prawo do zastosowania stawki 0%, musi posiadać odpowiednie dokumenty przed terminem złożenia deklaracji.

Autopromocja

Skład konsygnacyjny - nowe przepisy art. 2 pkt 27 c) - d), art. 12a, art. 20a, b

Dodanie art. 12a oraz art. 20a i 20b ma na celu wprowadzenie szczególnych regulacji stosowanych w wielu państwach członkowskich wobec towarów przemieszczanych do magazynu konsygnacyjnego (definicja tego pojęcia została zamieszczona w art. 2 pkt 27c). Z magazynu tego towary może pobierać wyłącznie jeden odbiorca (ang. call-off stock). Należy zaznaczyć, że dostawa tych towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania nimi jak właściciel) będzie następować w momencie pobrania tych towarów przez odbiorcę (nabywcę). Nowe rozwiązania upraszczają rozliczenie tego rodzaju transakcji zarówno przy towarach przywożonych do magazynu konsygnacyjnego zlokalizowanego na terytorium Polski, jak i towarów wywożonych do takiego magazynu położonego na terytorium innego państwa członkowskiego. Podstawową cechą tych uproszczeń jest uznanie, że przemieszczenie towarów do magazynu konsygnacyjnego zlokalizowanego na terytorium Polski powoduje powstanie obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i odpowiednio dostawy towarów u polskiego podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT UE. Natomiast przy przemieszczaniu towarów do magazynu odpowiadającego magazynowi konsygnacyjnemu, zlokalizowanego na terytorium innego państwa członkowskiego, rozpoznawanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług uwzględnia również reguły podatkowe obowiązujące w tym innym państwie członkowskim (art. 12a ust. 1 i art. 20a ust. 1).

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

Wewnątrzwspólnotowa dostawa - art. 42 ust. 1 pkt 2, art. 42 ust. 12, art. 97 ust. 5-8, 12

1. Wprowadzono jedną rejestrację dla wewnątrzwspólnotowej dostawy i nabycia, bez względu na rodzaj transakcji.
2. Doprecyzowano, że aby podatnik miał prawo do zastosowania stawki 0%, musi posiadać odpowiednie dokumenty przed terminem złożenia deklaracji.
3. Wprowadzono uproszczenie, że w przypadku braku dowodów potwierdzających wywiezienie towarów z terytorium kraju i dostarczenie ich do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego, podatnik nie będzie musiał tej dostawy wykazywać jako sprzedaży krajowej (jak obecnie) do momentu złożenia rozliczenia za ostatni miesiąc w kwartale. Jeżeli w tym czasie otrzyma stosowne dowody, będzie wykazywał tę dostawę jako wewnątrzwspólnotową (ze stawką 0%). Pozwoli to również uniknąć podatnikom licznych korekt deklaracji. Uproszczenie polegające na nieopodatkowywaniu (w przypadku braku stosownych dowodów) stawką krajową przez następny okres rozliczeniowy dotyczy również transakcji dokonywanych w trzecim miesiącu kwartału (albo w kwartale, w przypadku gdy podatnik rozlicza się za okresy kwartalne).
4. Likwidacja obowiązku składania kaucji gwarancyjnej dla podatników rozpoczynających działalność i zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE. Zamiast tego podatnik, który rozpoczyna działalność, aby uzyskać zwrot w terminie 60 dni, będzie musiał złożyć zabezpieczenie majątkowe. Zabezpieczenie majątkowe będzie się różnić od kaucji gwarancyjnej tym, że ta pierwsza będzie uzależniona od wysokości kwoty zwrotu, a nie będzie ustalana stała kwota dla wszystkich, jak w przypadku kaucji gwarancyjnej.

Miejsce dostawy - art. 22 ust. 4

Zmianie uległy zasady ustalania miejsca dostawy towarów importowanych. W przypadku gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, miejscem dostawy towarów dokonywanej przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, będzie terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów. Do tej pory było to zawsze terytorium Polski.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Sprzedaż wysyłkowa - art. 23 ust. 14, 15, 15a, 15b

1. Doprecyzowano, że aby polski podatnik mógł uznać, że sprzedaż wysyłkowa powinna być opodatkowana w innym kraju UE, powinien posiadać odpowiednie dokumenty przed terminem złożeniem deklaracji, czyli zawsze do 25 dnia następnego miesiąca.
2. W przypadku braku dokumentów przed terminem złożenia deklaracji, w art. 23 ust. 15a wprowadzono możliwość przesunięcia obowiązku rozliczenia dostawy na następny miesiąc lub kwartał, gdy nadal podatnik nie będzie miał tych dokumentów.
3. Rozliczenie sprzedaży wysyłkowej jako sprzedaży krajowej i otrzymanie później wymaganych dokumentów będzie uprawniać dostawcę do korekty w miesiącu lub kwartale, w którym otrzyma dokumenty.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Miejsce świadczenia - art. 8 ust. 4, art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. a)

1. Ustalając miejsce świadczonych usług, nie będzie miała znaczenia klasyfikacja PKWiU, chyba że przepisy polskiej ustawy będą powoływać symbol statystyczny.
2. Nie będzie już wątpliwości z ustaleniem miejsca świadczenia takich usług, jak targi i wystawy, a także usług pomocniczych do tych usług. Miejscem ich świadczenia będzie miejsce, gdzie te usługi są faktycznie świadczone.
3. Każda usługa doradcza, inżynierska, prawnicza, księgowa oraz podobna
do tych usług, bez względu na symbol PWiU, będzie opodatkowana w miejscu, gdzie nabywca usługi będzie posiadał siedzibę, miejsce prowadzenia działalności lub zamieszkania.
4. Przesunięto termin z 30 do 90 dni, kiedy muszą być wywiezione towary z Polski, na których wykonano usługi uszlachetniania. Późniejszy wywóz będzie uprawniał do korekty.

Kurs walut - art. 31a

1. Zasady przeliczania walut obcych na złote będzie określony w ustawie. Do przeliczania trzeba będzie stosować kurs średni danej waluty obcej ogłoszony przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
2. W przypadku gdy zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami wykonawczymi do ustawy podatnik może wystawić fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego i wystawi ją w przewidzianym przepisami terminie, a kwoty stosowane do określenia podstawy podatkowania są określone w walucie obcej na tej fakturze, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.
3. Odrębne zasady określono tylko dla importu towarów. Będziemy stosować zasady przeliczania na złote według zasad określonych w przepisach celnych.

Transakcje trójstronne - art. 136 ust. 1 pkt 1, ust. 3, art. 137, art. 138 ust. 4

1. Drugi w kolejności podatnik od wartości dodanej w transakcji trójstronnej nie będzie miał obowiązku zawiadamiania biura wymiany informacji o VAT o zamiarze skorzystania z procedury uproszczonej.
2. Ponadto procedura uproszczona może być również stosowana, jeżeli ostatnim w kolejności podmiotem jest osoba prawna niebędąca podatnikiem.

Zwolnienia z VAT importu towarów - art. 56

Po zmianie przepisów podwyższono limity przysługujące podatnikom dokonującym importu towarów, aby mogli stosować zwolnienie z VAT, tj.:
− podwyższono próg pieniężny odnoszący się do zwolnień z tytułu importu towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnego ze 175 euro do 300 euro,
− ustanowiono nowy próg dla podróżnych w transporcie lotniczym i w transporcie morskim w wysokości 430 euro,
− ustanowiono szczególne ograniczenia ilościowe dla podróżnych mających miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej, pracowników zatrudnionych w ww. strefie oraz członków załóg środków transportu wykorzystywanych do podróży z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju,
− zmieniono ograniczenia ilościowe w stosunku do przywożonego wina,
− zmieniono ograniczenia ilościowe w stosunku do przywożonych wyrobów tytoniowych,
− wprowadzono ograniczenia ilościowe w stosunku do przywożonego piwa,
− zniesiono ograniczenia ilościowe w stosunku do przywożonych perfum i wód toaletowych, kawy oraz herbaty.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa - art. 2 pkt 27e i art. 6 pkt 1, art. 91 ust. 9

Po zmianie z przepisów wynika już wprost, że sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub jej aport nie podlega VAT.
Obowiązek korekty podatku naliczonego przez nabywcę przedsiębiorstwa będzie dotyczył również tych nabywców, którzy nabyli zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Użytkowanie wieczyste - art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7, art. 19 ust. 16b, art. 29 ust. 5a

1. Obecnie z przepisów będzie już wynikać, że ustanowienie oraz zbycie prawa użytkowania wieczystego jest dostawą towarów.
2. W przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu.
3. Gdy wraz z oddaniem gruntu w użytkowanie wieczyste będzie następować dostawa budynku trwale związana z gruntem, nie będzie obowiązywał przepis, który nakazuje opodatkowanie gruntu na tych samych zasadach co budynku.

Spółdzielcze prawo - art. 29 ust. 8 ustawy

Zmieniono zasady ustalania podstawy opodatkowania, gdy w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa
do lokalu mieszkalnego jest zawierana umowa o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu. W takim przypadku podstawą opodatkowania będzie kwota należna z tytułu tego przekształcenia, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Likwidacja działalności - art. 14 ust. 5-7, ust. 9a-j

1. Uproszczenie zasad rozliczania spisu z natur.
2. Dostawa towarów objętych spisem z natury dokonywana przez osobę fizyczną, tak jak przez byłych wspólników, będzie korzystać ze zwolnienia.
3. Z przepisów będzie wprost wynikać, że zwrot będzie przysługiwać byłym wspólnikom

Faktury korygujące - art. 29 ust. 4a i 4b

Nadal podstawą obniżenia obrotu na podstawie faktur korygujących będzie posiadanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej.

Prezenty o małej wartości - art. 7 ust. 4 pkt 2

Zmieniono definicję prezentów o małej wartości, których nie trzeba ewidencjonować. Od 1 stycznia 2009 r. będą to towary, których wartość rynkowa nie przekracza 10 zł zamiast 5 zł.

Towary używane - art. 43 ust. pkt 2, 10 i 10a, ust. 2, 7a, 10, 11

1. Dostawa budynków, budowli lub ich części nie będzie mogła korzystać ze zwolnienia, gdy między pierwszym zasiedleniem a dostawą nie upłyną 2 lata lub są pierwszy raz zasiedlone, chyba że sprzedawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT i nie ponosił wydatków na ulepszenie, a jeśli ponosił, to były one niższe niż 30%.
2. Podatnik będzie mógł zrezygnować ze zwolnienia przysługującego budynkom, które nie będą pierwszy raz zasiedlone lub w przypadku których między pierwszym zasiedleniem a dostawą upłynęły 2 lata.

Podatek naliczony - art. 86 ust. 11, 12, 12a, art. 91 ust. 2, 2a, 4, 6 pkt 1 i 2, 7, 7a-d

1. Wydłużono termin, w którym można dokonać odliczenia VAT bez korekty deklaracji - będziemy mogli odliczać VAT w miesiącu otrzymania faktury lub w dwóch następnych.
2. Uchylono warunek, że można odliczyć VAT, tylko gdy wydatek nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
3. W przypadku opłat z tytułu użytkowania wieczystego korekty rocznej będziemy dokonywać jednorazowo.
4. Wprowadzono przepis (art. 91 ust. 4 ), z którego jasno będzie wynikało, że korekta podatku naliczonego przysługuje również, gdy towary objęte tzw. spisem likwidacyjnym zostaną opodatkowane. Doprecyzowano też przepisy w sposób pozwalający na jednoznaczne określenie, za który okres rozliczeniowy ma być dokonana korekta w przypadku opodatkowania remanentu likwidacyjnego (ust. 4) oraz w przypadku zmiany prawa do odliczenia (ust. 7).
W art. 91 ust. 7a-d określono jasno termin i okresy rozliczeniowe, w których należy dokonać korekty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego, w przypadku zmian w zakresie prawa do takich odliczeń.

Zwroty VAT - art. 87 ust. 2, 2a, 3-4, 4a-i, ust. 5, 5a, 8, 9, 11 pkt 2, 13

1. Ustalono, co do zasady, jeden, 60-dniowy, podstawowy termin zwrotu podatku. Zwrot w terminie 60 dni będzie przysługiwał podatnikowi, niezależnie od tego, jakimi stawkami będzie miał opodatkowany obrót czy też zakupił środek trwały podlegający amortyzacji.
2. Mimo przedłużenia terminu zwrotu przez urząd podatnik otrzyma zwrot we wnioskowanej kwocie, gdy złoży zabezpieczenie w wysokości żądanej kwoty zwrotu.
3. Wprowadzono możliwość uzyskania zwrotu podatku w terminie 180 dni przez podatników, którzy w danym okresie nie wykonali czynności opodatkowanych oraz czynności poza terytorium kraju. Jeżeli złożą zabezpieczenie, otrzymają zwrot w terminie 60 dni.
4. Uchylono obowiązek zwrócenia otrzymanego zwrotu, gdy eksportowane towary powrócą do kraju.
5. Uchylono regulacje, na podstawie których podatnik rozpoczynający działalność mógł się ubiegać o zwrot zaliczkowy. Zmiana ta jest spowodowana wprowadzeniem przepisów, które pozwalają na zwrot również w przypadku, gdy nie ma sprzedaży

Ulga na złe długi - art. 89a ust. 1, 1a, ust. 2 pkt 4-6, ust. 3, art. 89b ust. 1

Po zmianie przepisów będziemy mogli skorygować podatek należny również wtedy, gdy wierzytelność od naszego kontrahenta nie zostanie odpisana jako nieściągalna. Nie będziemy musieli czekać do tego czasu. Wystarczy, że podatnik uprawdopodobni nieściągalność wierzytelności. Nieściągalność wierzytelności będziemy mogli uważać za uprawdopodobnioną, jeżeli wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu erminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Zmienione zostały również zasady dokonywania korekty.

Dodatkowe zobowiązanie - uchylone art. 109 ust. 4-8

Zlikwidowano możliwość nakładania na podatnika dodatkowego zobowiązania podatkowego, niezależnie od rodzaju nieprawidłowości.

Kasy rejestrujące - art. 111 ust. 2, 4 i 5

1. Zmieniono wysokość limitu, który przysługuje podatnikom z tytułu zakupu kasy rejestrującej. Będzie on wynosił 90% podatku naliczonego, nie więcej niż 700 zł, zamiast 50% podatku naliczonego, nie więcej niż 2500 zł.
2. Do tej pory podatnik, który nie rozpoczynał ewidencjonowania na kasie rejestrującej w obowiązujących terminach, tracił 30% podatku naliczonego związanego z obrotem ewidencjonowanym na kasie rejestrującej. Był zobowiązany sam dokonać korekty części podatku. Po zmianie to urząd, w drodze decyzji, będzie pozbawiał podatnika tej części podatku. Nie będzie mógł pozbawić prawa do odliczenia podatku osób fizycznych, na które mogą być nałożone sankcje karno skarbowe.

Rolnicy ryczałtowi - art. 116 ust. 9, 9a, 9b

Umożliwiono podatnikowi dokonującemu skupu od rolnika ryczałtowego odliczanie podatku również wtedy, gdy kwotę należności dla rolnika potrącił o tzw. kwoty mleczne (obowiązek dokonania takiego potrącenia wynika z innych ustaw) lub np. z tytułu egzekucyjnego, który musiał wykonać. Zmiana przepisów umożliwi podatnikowi dokonującemu nabyć od rolnika ryczałtowego dokonania odliczenia kwoty doliczonego rolnikowi ryczałtowemu zwrotu również w takich przypadkach.
Pojazd specjalny - poz. 11 załącznika nr 9
Za pojazd specjalny został uznany pojazd pogrzebowy. Podatnicy wykorzystujący takie pojazdy w działalności gospodarczej przy zakupie tego pojazdu będą mogli odliczać VAT w całości. Prawo do odliczenia będzie przysługiwało również od zakupu paliwa.

oprac. Joanna Dmowska