Szara strefa

Nielegalne praktyki wynagradzania nadal stanowią poważne trudności dla polskiego sektora transportowego. Jak wynika z najnowszego raportu TLP („Raport drogowy w Polsce 2024/2025” - styczeń 2025 r.), aż 75 proc. firm działających na rynku spotyka się z wypłatami wynagrodzenia poza oficjalnym obiegiem. Zjawisko to znalazło się także na drugim miejscu w zestawieniu największych wyzwań, które stoją przed przewoźnikami. Choć może wydawać się to jedynie kwestią rozliczeń, skutki sięgają znacznie dalej - od nierównej konkurencji, przez destabilizację rynku pracy, aż po konsekwencje podatkowe i wizerunkowe dla całej branży. Czy transport ma szansę uwolnić się od szarej strefy?

Zwalczanie nielegalnego zatrudnienia i płacenia pod stołem. Polski Ład to również przepisy mające ograniczyć pracę „na czarno” oraz wypłacanie wynagrodzeń „pod stołem”. Od 2022 roku konsekwencje podatkowo-składkowe z tych tytułów ponosić będą nieuczciwi pracodawcy, a nie ich pracownicy. Nowe przepisy przewidują również korzystne warunki legalizacji zatrudnienia.

Nabycie sprawdzające. Od 2022 roku organy podatkowe będą mogły sprawdzić, czy podatnik ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej i czy wydaje nabywcy paragon fiskalny dzięki nowej instytucji prawnej - nabyciu sprawdzającemu. Zmianę tę przewiduje projekt (z 26 lipca br.) nowelizacji wielu ustaw (w tym m.in. ustawy o KAS), przygotowany w ramach tzw. Polskiego Ładu.

Nielegalne zatrudnienie a podatki i składki. Od 2022 roku pracodawcy nielegalnie zatrudniający pracowników lub wypłacający całość lub część wynagrodzenia "pod stołem" poniosą istotne konsekwencje finansowe takiego procederu. Zapłacą podatek od przychodu z tyt. nielegalnego zatrudnienia, nie będą mogli odliczyć kosztów podatkowych wypłaconego wynagrodzenia i będą musieli zapłacić wszystkie składki ubezpieczeniowe za nielegalnie zatrudnionych pracowników. Takie zmiany przewiduje projekt (z 26 lipca br.) nowelizacji wielu ustaw (w tym m.in. ustawy o PIT, ustawy o CIT i ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), przygotowanego w ramach tzw. Polskiego Ładu.

Polski Ład - kwota wolna od podatku. 10-krotne podniesienie kwoty wolnej od podatku pomoże w walce z szarą strefą - komentuje rozwiązania podatkowe zawarte w Polskim Ładzie Jakub Sawulski z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Całkowita wartość szarej strefy w Polsce wyniosła 10,8% PKB, czyli 229 mld PLN, w 2018 r. Gotówkowa szara strefa stanowiła 9,9% PKB, a resztę (0,9% PKB) stanowiła niemonetarna szara strefa (związana przede wszystkim z produkcją gospodarstw domowych na własny użytek). Straty dla finansów publicznych z tytułu gotówkowej szarej strefy szacowane, w postaci utraconych dochodów z VAT oraz z podatków dochodowych od działalności gospodarczej, szacowane są na 38,4 - 48,8 mld PLN (1,82% - 2,31% PKB w 2018 r.). Tak wynika z badań przeprowadzonych przez EY Polska.

Nowe przepisy dotyczące kas fiskalnych online mają ograniczyć szarą strefę, ponieważ tego rodzaju kasy automatycznie będą przekazywać dane do szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Nowe kasy mają być wprowadzane stopniowo w latach 2019-2022. Z powodu złożenia poprawek projekt noweli w tej sprawie ponownie trafił pod obrady sejmowej komisji finansów.