REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy zapisem windykacyjnym można objąć przedmioty majątku wspólnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marta Musioł
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że zapisem windykacyjnym mogą być objęte przedmioty majątkowe należące do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej, wymienione w art. 9811 §2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.)

REKLAMA

W stanie faktycznym sprawy, wnioskodawczyni chciała sporządzić testament notarialny, w którym miał zostać zawarty zapis windykacyjny, którego przedmiotem miała być ½ udziału przysługującego wnioskodawczyni w prawie do spółdzielczego lokalu własnościowego. Notariusz odmówił sporządzenia testamentu wskazując przy tym, że jego sporządzenie zgodnie ze wskazaniem wnioskodawczyni, byłoby niezgodne z prawem. Notariusz podkreślił, że nie jest dopuszczalne rozporządzanie udziałami w przedmiotach, które wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Wnioskodawczyni wniosła zażalenie na odmowę sporządzenia testamentu przez notariusza, które następnie Sąd Okręgowy oddalił. Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm., dalej „k.r.o.”) podczas trwania małżeńskiej wspólności majątkowej, żaden z małżonków nie jest upoważniony do rozporządzania, ani do zobowiązania się do rozporządzenia udziałem w całym majątku wspólnym lub w jego składnikach, które przypadłyby mu w razie ustania wspólności. Zdaniem Sądu Okręgowego, aby móc dokonać zapisu windykacyjnego, spadkodawca musi mieć prawo do przedmiotu zapisu windykacyjnego oraz do rozporządzania nim zarówno w chwili otwarcia spadku, jak i w momencie sporządzania testamentu.

W pierwszej kolejności w Uchwale SN podkreślił, że wskazany przez Sąd Okręgowy art. 35 k.r.o. ma zastosowanie jedynie do czynności prawnych inter vivos, to znaczy do czynności dokonywanych między osobami żyjącymi. Przepis ten nie może stanowić zatem przeszkody w ustanowieniu zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem miałby być udział w majątku wspólnym małżonków. Jak trafnie zaznaczył SN, przepis ten ma chronić interesy współmałżonków w trakcie trwania wspólności, a ta ustaje przecież najpóźniej z chwilą śmierci jednego z małżonków.

Jak wpływa na majątek wspólny ma upadłość jednego z małżonków

Przedstawiając dalsze argumenty SN przywołując samo brzmienie art. 9811 § 2 k.c. wskazał, że przepis ten nie zawiera określenia, kiedy osoba sporządzająca testament - testator ma mieć prawo do dysponowania przedmiotem zapisu windykacyjnego. Należy przy tym wziąć pod uwagę fakt, że jak zaznaczył w Uchwale SN, sporządzenie testamentu zawierającego zapis windykacyjny nie wywiera żadnych skutków prawnych w chwili dokonania czynności testowania. Testament zaczyna wywierać skutki dopiero w chwili otwarcia spadku, to znaczy z chwilą śmierci spadkodawcy - testatora. Stąd też biorąc pod uwagę charakter samego testamentu, będącego rozporządzeniem testatora na wypadek śmierci, w ocenie SN dopuszczalne jest rozporządzanie, tytułem zapisu windykacyjnego, rzeczami i prawami przyszłymi lub cudzymi. Jak podkreślił SN, za odrębną trzeba przy tym uznać kwestię skuteczności takiego rozporządzenia, która może zostać oceniona dopiero w chwili otwarcia spadku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Ponadto, w Uchwale SN odniósł się także do obowiązków ciążących na notariuszu w związku ze sporządzaniem testamentu zawierającego zapis windykacyjny. Jak wskazał, SN notariusz ma obowiązek zapewnić jedynie ważność dokonywanej czynności prawnej. Ważność zapisu windykacyjnego oceniana jest z perspektywy art. 9811 §2 k.c. Notariusz winien zatem zweryfikować, czy przedmiot zapisu windykacyjnego mieści się w katalogu potencjalnych i dopuszczalnych przedmiotów zapisu wskazanych w tym artykule. Jak podkreślił SN, jednym z podstawowych warunków dopuszczalności zapisu windykacyjnego, jest możliwość przejścia przedmiotu na zapisobiercę z chwilą otwarcia spadku. Istotne jest zatem, aby przedmiot zapisu windykacyjnego był zbywalny. W przedmiotowej sprawie zbywalność spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wynika wprost z art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze zm.).

Skutki podatkowe zapisu windykacyjnego - zmiany prawa spadkowego

Podsumowując, w Uchwale SN wskazał, że objęcie zapisem windykacyjnym przedmiotu wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków, jest dopuszczalne i zgodne z przepisami prawa. Należy przy tym podkreślić, że kwestia zapisu windykacyjnego w odniesieniu do przedmiotów należących do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej nie była dotychczas rozważana przez SN. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że Uchwała SN ma bardzo istotne znaczenie dla wszystkich współmałżonków pozostających w majątkowej wspólności ustawowej, chcących w swoim testamencie objąć zapisem windykacyjnym przedmiot stanowiący składnik ich majątku wspólnego.

Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r. (III CSK 43/12)

 

 

 Marta Musioł, młodszy prawnik
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

REKLAMA

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

REKLAMA

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

REKLAMA