REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy zapisem windykacyjnym można objąć przedmioty majątku wspólnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marta Musioł
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że zapisem windykacyjnym mogą być objęte przedmioty majątkowe należące do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej, wymienione w art. 9811 §2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.)

REKLAMA

W stanie faktycznym sprawy, wnioskodawczyni chciała sporządzić testament notarialny, w którym miał zostać zawarty zapis windykacyjny, którego przedmiotem miała być ½ udziału przysługującego wnioskodawczyni w prawie do spółdzielczego lokalu własnościowego. Notariusz odmówił sporządzenia testamentu wskazując przy tym, że jego sporządzenie zgodnie ze wskazaniem wnioskodawczyni, byłoby niezgodne z prawem. Notariusz podkreślił, że nie jest dopuszczalne rozporządzanie udziałami w przedmiotach, które wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Wnioskodawczyni wniosła zażalenie na odmowę sporządzenia testamentu przez notariusza, które następnie Sąd Okręgowy oddalił. Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm., dalej „k.r.o.”) podczas trwania małżeńskiej wspólności majątkowej, żaden z małżonków nie jest upoważniony do rozporządzania, ani do zobowiązania się do rozporządzenia udziałem w całym majątku wspólnym lub w jego składnikach, które przypadłyby mu w razie ustania wspólności. Zdaniem Sądu Okręgowego, aby móc dokonać zapisu windykacyjnego, spadkodawca musi mieć prawo do przedmiotu zapisu windykacyjnego oraz do rozporządzania nim zarówno w chwili otwarcia spadku, jak i w momencie sporządzania testamentu.

W pierwszej kolejności w Uchwale SN podkreślił, że wskazany przez Sąd Okręgowy art. 35 k.r.o. ma zastosowanie jedynie do czynności prawnych inter vivos, to znaczy do czynności dokonywanych między osobami żyjącymi. Przepis ten nie może stanowić zatem przeszkody w ustanowieniu zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem miałby być udział w majątku wspólnym małżonków. Jak trafnie zaznaczył SN, przepis ten ma chronić interesy współmałżonków w trakcie trwania wspólności, a ta ustaje przecież najpóźniej z chwilą śmierci jednego z małżonków.

Jak wpływa na majątek wspólny ma upadłość jednego z małżonków

Przedstawiając dalsze argumenty SN przywołując samo brzmienie art. 9811 § 2 k.c. wskazał, że przepis ten nie zawiera określenia, kiedy osoba sporządzająca testament - testator ma mieć prawo do dysponowania przedmiotem zapisu windykacyjnego. Należy przy tym wziąć pod uwagę fakt, że jak zaznaczył w Uchwale SN, sporządzenie testamentu zawierającego zapis windykacyjny nie wywiera żadnych skutków prawnych w chwili dokonania czynności testowania. Testament zaczyna wywierać skutki dopiero w chwili otwarcia spadku, to znaczy z chwilą śmierci spadkodawcy - testatora. Stąd też biorąc pod uwagę charakter samego testamentu, będącego rozporządzeniem testatora na wypadek śmierci, w ocenie SN dopuszczalne jest rozporządzanie, tytułem zapisu windykacyjnego, rzeczami i prawami przyszłymi lub cudzymi. Jak podkreślił SN, za odrębną trzeba przy tym uznać kwestię skuteczności takiego rozporządzenia, która może zostać oceniona dopiero w chwili otwarcia spadku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Ponadto, w Uchwale SN odniósł się także do obowiązków ciążących na notariuszu w związku ze sporządzaniem testamentu zawierającego zapis windykacyjny. Jak wskazał, SN notariusz ma obowiązek zapewnić jedynie ważność dokonywanej czynności prawnej. Ważność zapisu windykacyjnego oceniana jest z perspektywy art. 9811 §2 k.c. Notariusz winien zatem zweryfikować, czy przedmiot zapisu windykacyjnego mieści się w katalogu potencjalnych i dopuszczalnych przedmiotów zapisu wskazanych w tym artykule. Jak podkreślił SN, jednym z podstawowych warunków dopuszczalności zapisu windykacyjnego, jest możliwość przejścia przedmiotu na zapisobiercę z chwilą otwarcia spadku. Istotne jest zatem, aby przedmiot zapisu windykacyjnego był zbywalny. W przedmiotowej sprawie zbywalność spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wynika wprost z art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze zm.).

Skutki podatkowe zapisu windykacyjnego - zmiany prawa spadkowego

Podsumowując, w Uchwale SN wskazał, że objęcie zapisem windykacyjnym przedmiotu wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków, jest dopuszczalne i zgodne z przepisami prawa. Należy przy tym podkreślić, że kwestia zapisu windykacyjnego w odniesieniu do przedmiotów należących do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej nie była dotychczas rozważana przez SN. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że Uchwała SN ma bardzo istotne znaczenie dla wszystkich współmałżonków pozostających w majątkowej wspólności ustawowej, chcących w swoim testamencie objąć zapisem windykacyjnym przedmiot stanowiący składnik ich majątku wspólnego.

Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r. (III CSK 43/12)

 

 

 Marta Musioł, młodszy prawnik
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

REKLAMA

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA