REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy zapisem windykacyjnym można objąć przedmioty majątku wspólnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marta Musioł
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że zapisem windykacyjnym mogą być objęte przedmioty majątkowe należące do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej, wymienione w art. 9811 §2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.)

REKLAMA

Autopromocja

W stanie faktycznym sprawy, wnioskodawczyni chciała sporządzić testament notarialny, w którym miał zostać zawarty zapis windykacyjny, którego przedmiotem miała być ½ udziału przysługującego wnioskodawczyni w prawie do spółdzielczego lokalu własnościowego. Notariusz odmówił sporządzenia testamentu wskazując przy tym, że jego sporządzenie zgodnie ze wskazaniem wnioskodawczyni, byłoby niezgodne z prawem. Notariusz podkreślił, że nie jest dopuszczalne rozporządzanie udziałami w przedmiotach, które wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Wnioskodawczyni wniosła zażalenie na odmowę sporządzenia testamentu przez notariusza, które następnie Sąd Okręgowy oddalił. Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm., dalej „k.r.o.”) podczas trwania małżeńskiej wspólności majątkowej, żaden z małżonków nie jest upoważniony do rozporządzania, ani do zobowiązania się do rozporządzenia udziałem w całym majątku wspólnym lub w jego składnikach, które przypadłyby mu w razie ustania wspólności. Zdaniem Sądu Okręgowego, aby móc dokonać zapisu windykacyjnego, spadkodawca musi mieć prawo do przedmiotu zapisu windykacyjnego oraz do rozporządzania nim zarówno w chwili otwarcia spadku, jak i w momencie sporządzania testamentu.

W pierwszej kolejności w Uchwale SN podkreślił, że wskazany przez Sąd Okręgowy art. 35 k.r.o. ma zastosowanie jedynie do czynności prawnych inter vivos, to znaczy do czynności dokonywanych między osobami żyjącymi. Przepis ten nie może stanowić zatem przeszkody w ustanowieniu zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem miałby być udział w majątku wspólnym małżonków. Jak trafnie zaznaczył SN, przepis ten ma chronić interesy współmałżonków w trakcie trwania wspólności, a ta ustaje przecież najpóźniej z chwilą śmierci jednego z małżonków.

Jak wpływa na majątek wspólny ma upadłość jednego z małżonków

Przedstawiając dalsze argumenty SN przywołując samo brzmienie art. 9811 § 2 k.c. wskazał, że przepis ten nie zawiera określenia, kiedy osoba sporządzająca testament - testator ma mieć prawo do dysponowania przedmiotem zapisu windykacyjnego. Należy przy tym wziąć pod uwagę fakt, że jak zaznaczył w Uchwale SN, sporządzenie testamentu zawierającego zapis windykacyjny nie wywiera żadnych skutków prawnych w chwili dokonania czynności testowania. Testament zaczyna wywierać skutki dopiero w chwili otwarcia spadku, to znaczy z chwilą śmierci spadkodawcy - testatora. Stąd też biorąc pod uwagę charakter samego testamentu, będącego rozporządzeniem testatora na wypadek śmierci, w ocenie SN dopuszczalne jest rozporządzanie, tytułem zapisu windykacyjnego, rzeczami i prawami przyszłymi lub cudzymi. Jak podkreślił SN, za odrębną trzeba przy tym uznać kwestię skuteczności takiego rozporządzenia, która może zostać oceniona dopiero w chwili otwarcia spadku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Ponadto, w Uchwale SN odniósł się także do obowiązków ciążących na notariuszu w związku ze sporządzaniem testamentu zawierającego zapis windykacyjny. Jak wskazał, SN notariusz ma obowiązek zapewnić jedynie ważność dokonywanej czynności prawnej. Ważność zapisu windykacyjnego oceniana jest z perspektywy art. 9811 §2 k.c. Notariusz winien zatem zweryfikować, czy przedmiot zapisu windykacyjnego mieści się w katalogu potencjalnych i dopuszczalnych przedmiotów zapisu wskazanych w tym artykule. Jak podkreślił SN, jednym z podstawowych warunków dopuszczalności zapisu windykacyjnego, jest możliwość przejścia przedmiotu na zapisobiercę z chwilą otwarcia spadku. Istotne jest zatem, aby przedmiot zapisu windykacyjnego był zbywalny. W przedmiotowej sprawie zbywalność spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wynika wprost z art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze zm.).

Skutki podatkowe zapisu windykacyjnego - zmiany prawa spadkowego

Podsumowując, w Uchwale SN wskazał, że objęcie zapisem windykacyjnym przedmiotu wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków, jest dopuszczalne i zgodne z przepisami prawa. Należy przy tym podkreślić, że kwestia zapisu windykacyjnego w odniesieniu do przedmiotów należących do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej nie była dotychczas rozważana przez SN. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że Uchwała SN ma bardzo istotne znaczenie dla wszystkich współmałżonków pozostających w majątkowej wspólności ustawowej, chcących w swoim testamencie objąć zapisem windykacyjnym przedmiot stanowiący składnik ich majątku wspólnego.

Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r. (III CSK 43/12)

 

 

 Marta Musioł, młodszy prawnik
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

REKLAMA

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia? [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA