Wdrożenie Międzynarodowych Standardów Badania wymaga wysiłku

Kaja Zielińska: Przyjęcie Międzynarodowych Standardów Badania (MSB) stało się faktem. Skąd decyzja o ich wprowadzeniu? Krajowe standardy przestały wystarczać?

Autopromocja

Barbara Misterska-Dragan: 1 kwietnia 2015 roku Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów nakładające na polskich biegłych rewidentów obowiązek stosowania Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Międzynarodowego Standardu Kontroli Jakości. Decyzja o ich przyjęciu to odpowiedź na wielostronne oczekiwania – tak ze strony rynku, klientów, jak i organizacji, do których należy KIBR. Jednym z obowiązków Krajowej Izby Biegłych Rewidentów wynikającym z członkostwa w Międzynarodowej Federacji Księgowych były działania mające na celu wprowadzenie do polskiego systemu prawnego międzynarodowych standardów wydawanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych.

To był długi proces?

Proces przyjęcia Międzynarodowych Standardów Badania do polskiego prawa trwał kilka lat, rozpoczął się właściwie jeszcze w 2011 roku. Krajowa Rada podejmowała kilka prób, przyjmowała kilka uchwał. Ostatecznie proces udało się zakończyć wiosną tego roku, w momencie gdy KNA zaakceptowała naszą uchwałę.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Wydaje się, że procedura przejścia na nowe standardy kosztuje sporo wysiłku?

Tak, przejściu na nowe standardy towarzyszy wiele pracy zarówno ze strony Krajowej Rady, jak również biegłych rewidentów. Zrobiliśmy inwentaryzację wszystkich standardów przetłumaczonych na język polski, oraz standardów, które zostały już przyjęte przez IFAC, ale jeszcze nie ma ich tłumaczenia. Wprowadzone standardy są też od wielu lat dostępne w publikacjach, a ostatnio także w wersji polskiej na stronie internetowej KIBR. Ale zależy nam, żeby docelowo była dostępna wersja ujednolicona. To znacznie ułatwi biegłym rewidentom poruszanie się po standardach. Jednak teraz najważniejsza jest praca nad procedurą wdrażania standardów w praktyce.

A co to dokładnie oznacza?

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Trudne zadanie przygotowania na zmiany całego środowiska. KIBR od kilku lat prowadzi działania wspierające biegłych rewidentów w przejściu na nowe standardy. Już w 2011 r. rozpoczął się cykl szkoleń dotyczących przyjęcia i wdrożenia MSRF, organizowanych w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Teraz musimy jeszcze pokazać, jak je stosować w praktyce. Dbamy o bieżące tłumaczenie poradników IFAC tak, żeby możliwie szybko mogli z nich korzystać biegli rewidenci w Polsce. Niebawem będziemy mogli udostępnić biegłym rewidentom wzorcowe procedury do badania zgodnego z MSB, do których licencję w ramach grantu szwajcarskiego kupujemy od instytutu szkockiego. To narzędzie powinno pozwolić wesprzeć proces przygotowania się do badania według MSB. Został już przetłumaczony i opublikowany na stronie internetowej przewodnik usług przeglądu. Wkrótce rozpoczniemy tłumaczenie podręcznika usług kompilacji i podręcznika dotyczącego jakości audytu – wydanych przez IFAC. Jako komisja mamy w planie opracowanie księgi dobrych praktyk stosowania MSB przez małe i średnie firmy. Rozpoczniemy publikacje artykułów na temat nowego podejścia do badania na łamach miesięcznika „Rachunkowość”. Nie ukrywam, że czeka nas bardzo dużo pracy szczególnie w pierwszej połowie przyszłego roku. Mamy ją już szczegółowo zaplanowaną i działamy.

Jakich więc zmian w procesie badania w związku z przejściem na MSB mogą spodziewać się audytorzy?

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Przede wszystkim zmienić się powinna filozofia badania. I to chyba jest najtrudniejsze w tym procesie przejścia na MSB. Proces badania przeprowadzany zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Badania poprzedzać powinno oszacowanie ryzyka wystąpienia istotnych nieprawidłowości w sprawozdaniu finansowym. Sama technika i metody badania nie ulegną znacznej zmianie. Być może będzie ona bardziej dopracowana pod względem dokumentowania procesu. Ale kluczowe będzie przygotowanie strategii i planu badania, określenie próbkowania itp. Trzeba będzie też stosować wszystkie standardy w całym ich zakresie. Musimy je wszystkie bardzo dobrze znać. Na pewno wymagać to będzie skrupulatności i znajomości standardów.

Czy będzie możliwe w takim razie skalowanie standardów?

MSB daje możliwość optymalizacji procesu badania, bo możemy skupić się wyłącznie na tym, co jest ważne dla osiągnięcia celu badania. To dotyczyć będzie badania małych i średnich firm. Ale to nie zwalnia z obowiązku bardzo dobrej znajomości standardów. Bo to biegły rewident musi rozpoznać procedury, z których zrezygnuje, ponieważ ich wykonanie jego zdaniem nic nie wniesie do procesu badania. To on podejmie decyzję, czy jakaś procedura powinna być zastosowana czy nie. A więc skalowanie jest możliwe, ale z rozwagą.

Mówi Pani o procesie, jaki trwa przy wdrażaniu standardów. A jak wyobraża sobie Pani rzeczywistość badań już po ich pełnym wdrożeniu?

Na pewno pierwszy rok stosowania nowych standardów będzie dla nas wszystkich bardzo trudny. Główną teorię mamy dobrze opanowaną, przeszliśmy wiele szkoleń. Ale potrzebujemy jeszcze warsztatów praktycznych. Najtrudniejszy pierwszy krok…

Widzi Pani tutaj jakąś szczególną rolę KRBR?

Tym, co będzie najważniejszym zadaniem dla KRBR, a właściwie dla Komisji standaryzacji usług świadczonych przez biegłych rewidentów i dla Komisji szkoleniowej, jest stworzenie możliwości biegłym rewidentom poprawy warsztatu pracy, nabycia narzędzia – oprogramowania do badania oraz uczestniczenia w odpowiednich szkoleniach. Powinna być prowadzona bardzo bliska wzajemna współpraca. Komisja standaryzacji powinna przybliżyć biegłym rewidentom standardy, tak by były one w pełni zrozumiałe. Już planujemy pewne działania, o których wcześniej wspomniałam – ukaże się m.in. cykl publikacji na ten temat w „Rachunkowości”. Z drugiej strony musimy przygotować program szkoleń dla biegłych rewidentów – szkoleń warsztatowych. Kolejną ważną kwestią jest oprogramowanie, które pozwoli przeprowadzić badanie według MSB. KIBR prowadzi działania w tym kierunku. Monitorujemy proces dostosowywania i tworzenia programów. Chcemy dać biegłym szansę wyboru, na pewno nie chcielibyśmy narzucać konkretnej opcji oprogramowania.

Ile czasu biegli rewidenci mają na przygotowanie do przejścia na MSB?

Nowe standardy będą obowiązywać podmioty badające sprawozdania finansowe jednostek zainteresowania publicznego sporządzone za okresy kończące się 31 grudnia 2016 roku. Dla reszty podmiotów obowiązek dotyczyć będzie badania sprawozdań sporządzonych za okresy kończące się 31 grudnia 2017 roku. A więc za rok 2017 wszyscy już będziemy badać zgodnie z MSB. To bardzo mało czasu. I ogromne wyzwanie dla nas wszystkich – biegłych rewidentów i samorządu. Mamy jasny cel – sprawnie przeprowadzić proces implementacji Międzynarodowych Standardów Badania. Musimy dać biegłym rewidentom poczucie bezpieczeństwa – poczucie, że wypełnili swoje zadania zgodnie z tymi wymogami.