Tworzenie rezerw na świadczenia pracownicze jest obowiązkowe

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 16554) wypowiedziało się w sprawie stosowania krajowego standardu rachunkowości nr 6: „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązaniawarunkowe”. Czy tworzenie rezerw określonych przez standard jest obowiązkowe, czy dobrowolnie zależne od pracodawcy?

Zgodnie z wyjaśnieniami resortu jednostki objęte przepisami ustawy z dnia o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz.1223, ze zm.) obowiązane są przedstawić rzetelnie i jasno sytuację finansową i majątkową oraz wynik finansowy, a więc m.in. wykazać kompletne swoje zobowiązania, przy czym do zobowiązań zalicza się też rezerwy, mimo że termin ich wymagalności i kwota nie są pewne. Efektem tych zaleceń jest ustalenie rezerw na przyszłe świadczenia pracownicze, jak: odprawy, nagrody jubileuszowe, bonifikaty i inne świadczenia w wysokościach, które mogą powodować występowanie strat bilansowych za dany rok obrachunkowy.

W obowiązującej od 1 stycznia 2009 r. znowelizowanej ustawie o rachunkowości uściślono pojęcie biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, zaliczając do nich tworzone w ciężar kosztów działalności operacyjnej rezerwy na przyszłe świadczenia na rzecz pracowników i wskazując miejsce ich prezentacji w bilansie. Jednak stan prawny w zakresie rezerw na świadczenia pracownicze, istniejący pod rządami ustawy o rachunkowości przed jej nowelizacją, nie uległ zmianie. Wzór bilansu wyraźnie wskazywał na obowiązek tworzenia rezerw na świadczenia emerytalne i podobne.

Rezerwy na przyszłe świadczenia na rzecz pracowników tworzy się wtedy, gdy jednocześnie spełnione są następujące warunki:

- obowiązek pracodawcy do tego rodzaju świadczeń wynika z prawa pracy, układów zbiorowych lub umów o pracę,

- kwoty tych świadczeń są istotne, w związku z czym ich nieuwzględnienie w sprawozdaniu finansowym wypaczałoby obraz sytuacji finansowej jednostki.

Jeżeli zatem jednostka - na podstawie przepisów prawa bądź zawartych umów - ma obowiązek wykonania ww. świadczeń, a są to kwoty znaczne, to wówczas wskazane jest utworzenie z tego tytułu rezerw w ciężar kosztów działalności operacyjnej.

Jednostka może jednak, w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, stosować uproszczenia, m.in. nie tworząc rezerw na odprawy emerytalne, jeżeli odprawy te przyznawane są, zgodnie z Kodeksem pracy, w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, bowiem spowodowane jednorazowymi wypłatami świadczeń zniekształcenie wyniku finansowego i zobowiązań nie jest istotne.

Treść krajowego standardu rachunkowości nr 6 przyjętego przez Komitet Standardów Rachunkowości uchwałą nr 7/08 z dnia 14 października 2008 r. jest zgodna z postanowieniami ustawy o rachunkowości. Standard objaśnia przepisy tej ustawy m.in. w zakresie rezerw mających charakter biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, które wynikają z obowiązku wykonania przyszłych świadczeń na rzecz pracowników.

W rozdziale VI standardu zamieszczono przykłady liczbowe o charakterze instrukcyjnym, mające za zadanie ilustrację zasad tworzenia i wyceny omówionych w standardzie rezerw, sposób ich ewidencji w księgach rachunkowych oraz prezentację w sprawozdaniu finansowym.

Adam Kuchta

www.ksiegowosc.infor.pl