Rezerwy na nagrody jubileuszowe - ujęcie i wycena

Nagroda jubileuszowa jest szczególnym rodzajem świadczenia pieniężnego za długoletnią pracę wykonywaną przez pracownika. Przysługuje pracownikowi z tytułu pozostawania w stosunku pracy przez określony w przepisach, wymagany czas pracy. Nie ma jednak ogólnych, powszechnie obowiązujących zasad dotyczących obowiązku wypłacania tych świadczeń przez wszystkich pracodawców.

Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem fakultatywnym o charakterze:

• zakładowym - obowiązek wypłaty nagrody wynika z zakładowego układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę, albo

• zawodowym - obowiązek wypłaty nagrody wynika z przepisów prawnych dotyczących niektórych grup zawodowych, np. górników, nauczycieli.

Jeżeli nagrody jubileuszowe są wypłacane przez pracodawców nie częściej niż co pięć lat dla jednego pracownika, wówczas nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Zasady przyznawania nagród jubileuszowych oraz ujęcie i wycena rezerw, przy założeniu stosowania postanowień MSR 19, zostaną omówione na przykładzie Karty nauczyciela (dalej: KN). W myśl tego przepisu nauczycielowi objętemu KN przysługuje nagroda w wysokości:

• za 20 lat pracy - 75% wynagrodzenia miesięcznego,

• za 25 lat pracy - 100% wynagrodzenia miesięcznego,

• za 30 lat pracy - 150% wynagrodzenia miesięcznego,

• za 35 lat pracy - 200% wynagrodzenia miesięcznego,

• za 40 lat pracy - 250% wynagrodzenia miesięcznego.

Na podstawie art. 47 ust. 2 KN szczegółowe zasady ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczycieli do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowe zasady jej obliczania i wypłacania określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Wobec tego określenie „wieloletnia praca” użyte w art. 47 ust. 1 KN obejmuje nie tylko pracę w charakterze nauczyciela, ale również okresy zatrudnienia w innym charakterze. Zatrudnienie w charakterze nauczyciela wymagane jest jedynie w momencie nabycia prawa do nagrody. Podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie miesięczne przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli jest to dla nauczyciela korzystniejsze - wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. W razie rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy nauczycielowi, któremu do nabycia prawa brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

MSR 19 (§ 127) wymaga stosowania uproszczonej metody rozliczania innych długoterminowych świadczeń pracowniczych. Zgodnie z treścią tego paragrafu zyski i straty aktuarialne ujmowane są od razu i nie stosuje się „przedziału” oraz pełna wysokość kosztów przeszłego zatrudnienia ujmowana jest niezwłocznie.

Do oszacowania rezerw na nagrody jubileuszowe, zgodnie z § 128 powyższego standardu, zastosowano metodę aktuarialną, tzw. metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych (ang. Projected Unit Credit), rekomendowaną przez MSR 19. Wartość rezerwy na nagrody jubileuszowe jest ustalana na dzień bilansowy dla każdego pracownika objętego systemem nagród jubileuszowych, zgodnie ze wzorem:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

R_d - wartość rezerwy na nagrody jubileuszowe na dzień bilansowy d (dla jednego pracownika),

m - liczba nagród jubileuszowych na dzień bilansowy d przysługujących pracownikowi w przyszłości,

W_k - przewidywana wartość przyszłej k-tej nagrody jubileuszowej na rzecz pracownika w pełnej wysokości w dniu jej wypłaty,

S - staż w jednostce (w latach) na dzień bilansowy d,

n_k - liczba lat do wypłaty k-tej nagrody jubileuszowej (w latach) od dnia bilansowego d,

P_k - prawdopodobieństwo wypłaty przyszłej k-tej nagrody jubileuszowej, uwzględniające ruchy kadrowe (rotacja) i demograficzne (śmierć, przejście na rentę),

v - współczynnik dyskontujący.

Na podstawie zaprezentowanego wzoru obliczymy rezerwę na nagrody jubileuszowe dla nauczyciela objętego KN.