REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co należy uwzględniać przy ustalaniu granicy istotności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariusz Bukowiński
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Celem sprawozdań finansowych i stanowiących podstawę ich sporządzenia ksiąg rachunkowych jest dostarczanie informacji o sytuacji finansowej, wynikach działalności oraz zmianach sytuacji finansowej jednostki, które będą użyteczne dla szerokiego kręgu użytkowników przy podejmowaniu decyzji gospodarczych. Aby sprawozdania finansowe osiągnęły ten i inne cele, którym służą, należy je przygotować w oparciu o pewne zasady i założenia.

Osiem podstawowych zasad rachunkowości to: zasada memoriału, zasada kontynuacji działalności, zasada współmierności, zasada ostrożnej wyceny, zasada ciągłości, zasada wyższości treści nad formą, zasada zakazu kompensat i zasada istotności. Ich stosowanie sprawia, że sprawozdania finansowe i stanowiące podstawę ich sporządzenia księgi rachunkowe zawierają informacje użyteczne dla odbiorców.

REKLAMA

Zasada istotności jest jedną z podstawowych zasad rachunkowości. Jej zastosowanie sprawia, że informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych i księgach rachunkowych są użyteczne dla odbiorców. Do istotności odnoszą się przepisy ustawy o rachunkowości, Założeń koncepcyjnych oraz MSR nr 1.

Zasada istotności w ustawie o rachunkowości

REKLAMA

Jednostki są obowiązane stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Jednostka może jednak w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację tego obowiązku.

Określając zasady (politykę) rachunkowości, należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nadrzędne zasady rachunkowości oraz wymagania jakościowe nie tylko odnoszą się do reguły prowadzenia ksiąg rachunkowych, ale również dotyczą sprawozdań finansowych sporządzanych na podstawie ksiąg rachunkowych. Prawidłowe prowadzenie ksiąg rachunkowych podmiotów gospodarczych polega na pełnym przestrzeganiu przepisów prawa bilansowego, podatkowego oraz nadrzędnych zasad rachunkowości i zasad szczegółowych wynikających ze specyfiki działalności danej jednostki.

Ustawa o rachunkowości uznaje za istotne takie informacje i zdarzenia, których pominięcie wywarłoby istotnie ujemny wpływ na obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki gospodarczej. Innymi słowy, pominięcie takich informacji i zdarzeń zniekształciłoby rzetelność i jasność obrazu sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki gospodarczej.

 

Przygotowując sprawozdanie finansowe, jednostki mogą stosować różne rodzaje uproszczeń, które ułatwiają sporządzenie sprawozdania oraz powodują, że samo sprawozdanie zawiera mniej szczegółów, dzięki czemu jest jasne i czytelne.

Tabela. Przykłady uproszczeń w systemie rachunkowości

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jednostki mogą stosować tego typu uproszczenia dopóty, dopóki nie powodują one wprowadzenia użytkownika sprawozdania w błąd na temat sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego danej jednostki. Przyjęte uproszczenia nie mogą zatem zniekształcić informacji prezentowanej w sprawozdaniu finansowym i spowodować błędnej oceny działalności jednostki gospodarczej lub podjęcia niewłaściwych decyzji ekonomicznych.

Istotność w rozumieniu Założeń koncepcyjnych i MSR nr 1

REKLAMA

Aby informacje były użyteczne, muszą być przydatne przy podejmowaniu decyzji przez ich użytkowników. Informacje są przydatne, jeżeli wpływają na decyzje gospodarcze użytkowników, pomagając im ocenić przeszłe, teraźniejsze i przyszłe zdarzenia albo potwierdzając bądź korygując ich poprzednie oceny.

Na przydatność informacji wpływa ich charakter i istotność. W pewnych wypadkach sam charakter informacji wystarcza, aby określić, czy jest ona przydatna. Na przykład informacje na temat nowego sektora mogą wpłynąć na ocenę ryzyka i możliwości jednostki, niezależnie od istotności wyników działalności osiągniętych przez ten sektor w danym okresie sprawozdawczym. W innych wypadkach ważny jest zarówno charakter, jak i istotność informacji, np. poziom zapasów w podziale na każdą z głównych kategorii właściwych dla prowadzonej działalności.

Dane informacje są istotne, jeżeli ich pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane przez użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego. Istotność informacji zależy od kwoty pozycji lub błędu - ocenianego w danych okolicznościach - w wypadku pominięcia lub zniekształcenia tej pozycji. Istotność stanowi zatem próg czy granicę, a nie zasadniczą cechę, jaką muszą posiadać dane informacje, aby były użyteczne.

Pominięcia lub zniekształcenia pozycji uznaje się za istotne, jeżeli mogą, pojedynczo lub razem, wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane przez użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego. Istotność jest uzależniona od wielkości i rodzaju pominięcia lub zniekształcenia w odniesieniu do towarzyszących okoliczności. Czynnikiem rozstrzygającym może być wielkość i rodzaj pozycji lub połączenie obu tych czynników.

Rozstrzyganie o tym, czy pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na decyzje gospodarcze użytkowników, czyli czy jest istotne, wymaga rozważenia cech tychże użytkowników. Założenia koncepcyjne sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych mówią, że użytkownicy z założenia posiadają dostateczną wiedzę z zakresu biznesu, działalności gospodarczej i rachunkowości oraz wykazują wolę uważnego zapoznania się z prezentowanymi informacjami. Dlatego przy rozstrzyganiu należy rozważyć, jakiego wpływu na decyzje gospodarcze użytkowników o wymienionych cechach należy oczekiwać. Inne bowiem informacje są istotne dla kredytodawców, inne dla inwestorów itd.

UWAGA

Pojedyncza pozycja może być nie dość istotna, aby uzasadniona była jej oddzielna prezentacja np. w bilansie, rachunku zysków i strat, lecz na tyle istotna, by oddzielnie zaprezentować ją w informacji dodatkowej.

 

Do zasady istotności MSR nr 1 wprowadza jeszcze zasadę agregowania jako jedną z zasad ogólnych prezentacji sprawozdań finansowych. Polega ona na oddzielnej prezentacji w sprawozdaniu finansowym istotnych kategorii pozycji podobnych pod względem ich charakteru lub funkcji. Jeżeli dana pozycja nie jest istotna, łączy się ją z innymi pozycjami prezentowanymi w poszczególnych pozycjach bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale własnym, rachunku przepływów pieniężnych albo ujawnionymi w informacji dodatkowej.

Zastosowanie zasady istotności oznacza, że szczegółowe wymogi dotyczące ujawniania informacji, zawarte w standardach lub interpretacjach, nie muszą być spełnione, jeśli informacje nie są istotne.

Istotność może wyrażać zarówno:

cechy ilościowe analizowanych wielkości, mierzone np. relacją do sumy bilansowej, sumy przychodów, kapitału własnego, i odnosić się do sprawozdania finansowego jako całości bądź jego poszczególnych pozycji lub ich grup, jak i

określone cechy jakościowe, np. dowodów i zapisów księgowych, przestrzegania obowiązujących jednostkę norm ostrożnościowych.

Jak określić granicę istotności

Jak wynika z literatury, istotność można określać w procentach:

• wyniku finansowego brutto: maks. 8%,

• przychodów: maks. 0,8%,

• sumy bilansowej: 1%.

Tych granic nie należy jednak traktować jako wskazówki, ponieważ każda jednostka musi je ustalić z uwzględnieniem własnej specyfiki sprawozdawczej.

Celowe jest określanie istotności nie tylko dla sprawozdania finansowego jako całości, ale i dla poszczególnych sald, grup operacji gospodarczych i innych ujawnionych informacji. Ze względu na ich cechy i znaczenie, przepisy prawa itp. poziom ich istotności może być zróżnicowany. W każdym wypadku ocena tego, co jest istotne, wynika z zawodowego osądu (professional judgement) osoby odpowiedzialnej za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości. Osąd ten powinien zostać poprzedzony kompleksową analizą i strukturyzacją wszystkich informacji, zdarzeń i operacji gospodarczych, których stroną była jednostka gospodarcza w danym okresie sprawozdawczym.

• art. 4 i 8 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

• § 12, 25, 26, 29 i 30 Założeń koncepcyjnych sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych

• § 11, 12, 29, 30 i 31 MSR nr 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”

Mariusz Bukowiński

partner zarządzający MB Audyt

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najbardziej poważane zawody w Polsce [ranking 2025]. Księgowy pnie się w górę, sędzia spada, strażak cały czas nr 1

Agencja badawcza SW Research w 2025 roku kolejny raz zapytała Polaków o to, jakim poważaniem darzą przedstawicieli różnych zawodów. W tegorocznym zestawieniu pojawiło się aż 51 kategorii zawodowych, wśród których znalazło się 12 debiutanckich zawodów. Księgowy awansował w 2025 r. o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem – aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji. SW Research odnotował ten awans jako jeden z trzech najbardziej znaczących. Skąd ta zmiana?

TSUE: Rekompensaty JST dla spółek komunalnych nie podlegają VAT, jeśli nie wpływają na cenę usługi

Najnowszy wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (sygn. C-615/23), potwierdził stanowisko zaprezentowane przez Rzeczniczkę Generalną w opinii z 13 lutego 2025 r. Zgodnie ze wspomnianym stanowiskiem rekompensaty jakie będą wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego spółkom komunalnym w związku z realizacją publicznych usług transportowych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tak długo jak nie będą miały bezpośredniego wpływu na cenę usługi. O ile sam wyrok dotyczył usług transportowych to może mieć w przyszłości przełożenie również na inne obszary działalności.

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Jaka najniższa krajowa pensja i minimalna stawka godzinowa w 2026 roku? Związki zawodowe chcą co najmniej 5015 zł brutto. Rząd proponuje ponad 200 zł mniej

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

REKLAMA

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

REKLAMA

Można znaleźć 50 mld zł na podwyżkę kwoty wolnej w PIT do 60 tys. zł. Prof. Modzelewski podpowiada rządowi D. Tuska, gdzie szukać pieniędzy

Można domyślać się, że politycznym „być albo nie być” obecnego rządu jest „dowiezienie” (jak to się mówi) swoich obietnic z 2023 roku. Wśród nich najważniejszą (obiektywnie) jest podwyższenie do 60 tys. kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to dziś nierealne, bo w tym roku w budżecie państwa z tego podatku pojawiła się kwota minus 22 mld złotych (tak, po raz pierwszy w historii mamy ujemne dochody budżetowe), a miało być za cały rok 31 mld zł (czyli o 60 mld zł mniej niż w roku 2024).

Obowiązkowy KSeF - podatnicy zagraniczni z większymi przywilejami niż polscy. Sprostowanie i wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

W wyjaśnieniach przesłanych 9 czerwca 2025 r.do naszej redakcji, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w decyzji derogacyjnej dot. obowiązkowego modelu KSeF, Polska została upoważniona – w przypadku podatników mających siedzibę na jej terytorium – do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto została upoważniona do wprowadzenia przepisów zakładających, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy. Jak wskazuje Ministerstwo, Komisja Europejska zastrzegła (co zostało potwierdzone przez Radę UE), że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

REKLAMA