REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zróżnicowane ujęcie podatkowe programów komputerowych

REKLAMA

Jako program komputerowy (będący synonimem słowa oprogramowanie) przyjmuje się całość informacji w postacie zestawu instrukcji i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów.

Jak ująć podatkowo program komputerowy wytworzony we własnym zakresie? Czy aktualizację programu zaliczamy bezpośrednio do kosztów?

Jak wynika z ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn.zm.), autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego obejmują prawo do:
1) trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego, niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego;
2) tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
3) rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.
Autorskie prawo majątkowe do programu komputerowego może zostać przeniesione w drodze stosownej umowy, jak również może zostać zawarta umowa o korzystanie z takiego programu (licencja). Umowa taka obejmuje jedynie pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.

Które programy podlegają amortyzacji

Obowiązujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wyszczególniają programu komputerowego jako odrębnego składnika majątku podlegającego amortyzacji. Dla celów podatkowych zostało bowiem przyjęte ogólnie, iż amortyzacji podlegają majątkowe prawa autorskie oraz licencje (wartości niematerialne i prawne)1. Rozwiązania te pozostają zatem w zgodzie z regulacjami wynikającymi z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych dotyczącymi programów komputerowych.
Na uwadze należy mieć to, że amortyzacji podlegają prawa autorskie i licencje:
– jeżeli zostały one nabyte przez podatnika i w dniu przyjęcia do używania nadają się do gospodarczego wykorzystania oraz
– jeżeli przewidywany okres ich używania będzie dłuższy niż rok i podatnik będzie je wykorzystywał na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą (ewentualnie zostaną oddane do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), najmu, dzierżawy lub umowy leasingu).
Aby dane prawo mogło zostać uznane za wartość niematerialną i prawną, muszą zostać zatem spełnione wskazane powyżej warunki.

PRZYKŁAD
Spółka z o.o. nabyła licencję na używanie specjalistycznego programu komputerowego dotyczącego symulacji komputerowej przepływu płynów i ruchu ciepła. Umowa ta przewidywała 6-miesięczny okres trwania licencji. Z tytułu tej umowy spółka zobowiązana była do poniesienia opłaty licencyjnej w określonej w umowie kwocie. Z uwagi na to, iż czas wykorzystywania licencji był krótszy niż rok, nie spełniała ona wymagań dla uznania jej za wartość niematerialną i prawną podlegającą amortyzacji. Spółka zaliczyła więc opłatę licencyjną bezpośrednio do kosztów podatkowych.

Niezależnie od tego, czy podatnik posiada do programu komputerowego prawa autorskie czy też licencję, podlega on amortyzacji jedynie wówczas, gdy zostanie nabyty. Jeżeli więc podatnik wytworzy we własnym zakresie program komputerowy, to nie będzie on stanowił podlegającej amortyzacji wartości niematerialnej i prawnej. Nie oznacza to oczywiście, iż koszty wytworzenia programu komputerowego będą poza podatkiem dochodowym. Koszty te powinny podlegać zaliczeniu bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.
Majątkowych praw autorskich i licencji do programów komputerowych można w ogóle nie amortyzować, jeśli ich wartość początkowa (cena nabycia) nie przekracza kwoty 3500 zł i podatnik nie zaliczy ich do wartości niematerialnych i prawnych. Wówczas wydatek na nabycie tych programów zalicza się bezpośrednio do kosztów podatkowych. Jednocześnie w sytuacji, gdy wartość oprogramowania będzie równa lub niższa niż 3500 zł, a podatnik zaliczy go do wartości niematerialnych i prawnych, można dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania go do używania albo w miesiącu następnym. Jeżeli jednak wartość (cena nabycia) przekracza wskazaną powyżej kwotę, to takie prawo podlega podatkowemu rozliczeniu poprzez odpisy amortyzacyjne.

Ustalenie wartości początkowej

Skoro amortyzacji podlegają jedynie programy komputerowe, które zostały nabyte, to należy ustalić ich wartość początkową dla celów amortyzacji. Nie można jednak zapominać, iż oprócz najczęściej spotykanego nabycia odpłatnego zdarza się również nabycie programu komputerowego w sposób nieodpłatny lub w drodze aportu.
W sytuacji odpłatnego nabycia składnika majątkowego, za wartość początkową przyjmować się będzie cenę nabycia. Nie będzie to jednak tylko kwota należna zbywcy, ale również i inne wydatki wskazane w tym przepisie. Podatnicy mają więc prawo do zwiększenia wartości początkowej o wydatki „towarzyszące” – związane z zakupem. Wymienione w art. 16g ust. 3 ustawy wydatki są wskazane jedynie przykładowo, istnieje więc możliwość zaliczenia do wartości początkowej i innych wydatków związanych z nabyciem.
Jako koszty nabycia wartości niematerialnej i prawnej, mające wpływ na wartość początkową, można przy programach komputerowych zaliczyć np. koszty wdrożenia systemu komputerowego, koszty adaptacji systemu komputerowego na potrzeby firmy, czy też koszty testowania oprogramowania. Tym samym, jeżeli do ceny nabycia zostały zaliczone m.in. koszty uruchomienia programów i systemów komputerowych, istnieje możliwość przyjęcia, iż jako takie koszty traktuje się również koszty wdrożenia tego systemu. W wyniku bowiem wdrożenia możliwe jest prawidłowe zainstalowanie i uruchomienie oraz dalsze funkcjonowanie systemu.

PRZYKŁAD
Spółka akcyjna nabyła na podstawie umowy licencyjnej oprogramowanie komputerowe do zarządzania przedsiębiorstwem o wartości 200 000 zł z przeznaczeniem do jego użytkowania w sieci. Przed przekazaniem oprogramowania do użytku firma poniosła wydatki związane z:
• instalacją oprogramowania na kwotę 9000 zł,
• wdrożeniem oprogramowania na kwotę 5000 zł,
• testowaniem programu na kwotę 2200 zł.
Wartość początkowa tego oprogramowania wynosi więc w sumie 216 200 zł (200 000 + 9000 + 5000 + 2200).

Jeżeli nabycie ma charakter nieodpłatny, to wartością początkową będzie wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa określa tę wartość w wysokości niższej. W przypadku gdy z tytułu nieodpłatnego nabycia nie jest określony przychód podatkowy, to wówczas odpisy amortyzacyjne od tych nieodpłatnie nabytych wartości niematerialnych i prawnych nie będą mogły być zaliczone do kosztów podatkowych.
Program komputerowy może również zostać wniesiony w drodze aportu. Jak wynika bowiem z uchwały Sądu Najwyższego z 20 maja 1992 r. (sygn. akt III CZP 32/91), wkładem niepieniężnym może być każde prawo majątkowe, jeżeli jest zbywalne i może wejść jako aktywa do bilansu spółki. Przedmiotem aportu może więc być np. majątkowe prawo autorskie czy licencja2. O możliwości wniesienia licencji jako wkładu niepieniężnego do spółki wypowiedzieli się również inni przedstawiciele doktryny3.
W sytuacji nabycia praw do programu komputerowego w drodze aportu jego wartość początkową dla celów amortyzacji będzie się ustalać w wysokości określonej przez podatnika na dzień wniesienia wkładu, z tym że wartość ta nie może być wyższa od wartości rynkowej.
W odniesieniu do praw majątkowych przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przewidują dodatkowe rozwiązanie dotyczące ustalania wartości początkowej. W przypadku gdy wynagrodzenie (opłaty) wynikające z umowy licencyjnej albo z umowy o przeniesienie majątkowych praw autorskich jest uzależnione od wysokości przychodów z licencji lub praw uzyskanych przez licencjobiorcę albo nabywcę, przy ustalaniu wartości początkowej praw majątkowych, w tym licencji, nie uwzględnia się tej części wynagrodzenia. Nie ma jednak przeszkód, aby wynagrodzenie (opłaty), które nie zostało uwzględnione w wartości początkowej, stanowiło koszt uzyskania przychodów.

PRZYKŁAD
Spółka z o.o. podpisała umowę licencyjną na używanie oprogramowania komputerowego wykorzystywanego w produkcji opakowań kartonowych. Umowa ma obowiązywać przez 7 lat. Umowa określa, iż spółka ma ponosić następujące opłaty licencyjne:
• jednorazową opłatę, płatną w ciągu 14 dni od dnia podpisania umowy licencyjnej, w wysokości 25 000 zł,
• miesięczne opłaty przez okres obowiązywania umowy w wysokości 3 proc. uzyskiwanych przychodów ze sprzedaży produkowanych opakowań kartonowych.
Posiadana przez spółkę licencja będzie wartością niematerialną i prawną, której wartość początkowa powinna wynosić 25 000 zł. Miesięczne opłaty licencyjne spółka będzie mogła zaliczać bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.

Amortyzacja programów komputerowych

Programy komputerowe mogą być amortyzowane wyłącznie przy zastosowaniu amortyzacji liniowej. Zgodnie z tą metodą odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej wprowadzonych do ewidencji programów komputerowych w równych ratach co miesiąc, co kwartał albo jednorazowo na koniec roku podatkowego, począwszy od pierwszego miesiąca, w którym program komputerowy wprowadzono do ewidencji – do końca miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową.
Dla wartości niematerialnych i prawnych ustawodawca określił minimalne okresy amortyzacji. Stawki amortyzacji należy ustalić na cały okres amortyzacji i nie można ich podwyższać ani obniżać. Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych dla licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz dla praw autorskich nie może być krótszy niż 24 miesiące. Tym samym, dla programów komputerowych, stawki amortyzacyjne nie mogą być wyższe niż 50 proc.
Istnieje oczywiście możliwość ustalenia niższych stawek amortyzacyjnych, tak aby okres amortyzacji był dłuższy niż ustawowe 24 miesiące.

Aktualizacja oprogramowania

Podatnicy, którzy wykorzystują w toku prowadzonej działalności komputery, często muszą korzystać z nowszych wersji posiadanego oprogramowania lub z ich aktualizacji. Jako aktualizację programu komputerowego możemy przyjmować zarówno aktualizację określaną „prostą aktualizacją” (upgrade) polegającą na nabyciu prawa do instalacji nowszych wersji oprogramowania, jak i aktualizację (update)
mającą na celu jego dostosowanie do zmieniających się potrzeb lub poszerzenie o dodatkowe funkcje.
Obowiązujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dopuszczają „ulepszenie” posiadanych przez podatnika składników majątku, ale jedynie w odniesieniu do środków trwałych. Brak stosownych rozwiązań w odniesieniu do wartości niematerialnych i prawnych oznacza, iż nie można uznać dla celów podatkowych, że wartość niematerialna i prawna uległa ulepszeniu.
Wydatki ponoszone na aktualizację programu komputerowego mogą być więc kwalifikowane bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów bądź też powinny być uznane za nową wartość niematerialną i prawną. Która z tych sytuacji będzie miała miejsce, zależeć będzie od konkretnych okoliczności faktycznych.
O możliwości zaliczenia bezpośrednio do kosztów podatkowych wydatków na „ulepszenie” oprogramowania wypowiedziało się Ministerstwo Finansów w piśmie z 21 stycznia 2003 r. (nr PB3/1042-8214- -358/HS/GM/02). Jak wynika z niego, podatnik zakupił licencję na oprogramowanie dla serwerów. W celu zapewnienia ich prawidłowego działania został również nabyty tzw. Software Subscription pozwalający na instalowanie w okresie trwania licencji najnowszych dostępnych na rynku wersji oprogramowania systemowego. Zakup Software Subscription był dokonywany co roku, a brak kontynuacji zakupu skutkowałby zerwaniem umowy licencyjnej. W tak przedstawionym stanie faktycznym Ministerstwo Finansów uznało, iż koszty zakupu Software Subscription nie mogą być traktowane jako wydatki na ulepszenie wartości niematerialnej i prawnej (licencji na oprogramowanie dla serwerów – przyp. aut.). Wydatki takie powinny jednak podlegać zaliczeniu do kosztów podatkowych w dacie ich faktycznego poniesienia. Mając na uwadze, iż zakup Software Subscription dokonywany jest co roku, a więc przewidywany okres używania jest krótszy niż rok, należy uznać takie stanowisko za prawidłowe.
Potwierdzeniem stanowiska, iż wydatki ponoszone na modernizację (ulepszenie) programu komputerowego mogą zostać zaliczone bezpośrednio do kosztów podatkowych, jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 maja 2004 r. (sygn. akt III SA 3108/02). Jak wynika z uzasadnienia do tego orzeczenia, „za uprawnione w świetle przepisów sąd uznał wywody zawarte w skardze, że nakłady poniesione przez spółkę na modernizację i zwiększenie funkcjonalności istniejącego programu komputerowego niewątpliwie nie doprowadziły do nabycia nowej wartości niematerialnej i prawnej z powołaniem się na § 3 rozporządzenia Ministra Finansów (…) w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (…) (§ 3 zawierał analogiczne rozwiązania jak obecny przepis art. 16b u.p.d.o.p. – przyp. aut.). W szczególności ani inspektor, ani izba skarbowa w swoich decyzjach nie wskazali, na jakiej podstawie przyjęto, że w wyniku poniesionych nakładów spółka nabyła nową licencję bądź prawo autorskie. Izba skarbowa jako kryterium przyjęła wyłącznie wysokość poniesionego wydatku. Powyższe wskazuje na to, że wydatki te, jako wydatki na modernizację programu, jego ulepszenie, należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu”.
Jednocześnie, jak wynika z powyższego wyroku, możliwość zaliczenia wydatków na ulepszenie do kosztów podatkowych istnieje wówczas, gdy nie dochodzi do nabycia nowej licencji (prawa autorskiego), które mogłoby być uznane za nową wartość niematerialną i prawną. Jeżeli zatem wydatki na modernizację oprogramowania prowadzą do powstania nowej wartości niematerialnej i prawnej, to wówczas w taki sposób powinno się ją traktować, a więc wykazać ją w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i dokonywać od niej odpisów amortyzacyjnych według zasad przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Z sytuacją taką będziemy mieli do czynienia, gdy najnowsza wersja oprogramowania, z uwagi na zmiany funkcjonalne, mogłaby być uznana za zupełnie nowy program komputerowy. Wówczas będziemy mieli właśnie do czynienia z odrębną, nową wartością niematerialną i prawną podlegającą amortyzacji4.
Podobne stanowisko zostało zaprezentowane przez Ministerstwo Finansów, które stwierdziło, iż wydatki poniesione na modyfikację (aktualizację) użytkowanych programów stanowią koszt uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Gdyby okazało się jednak, że poniesione nakłady na modyfikację programów utworzyły nową wartość, konieczne będzie przekwalifikowanie tych nakładów oraz zaliczenie ich do wartości niematerialnych i prawnych (pismo z 21 maja 1996 r., nr PO H/3574/148/96).

Podstawa prawna:
art. 15 ust. 1, art. 16b, 16d, 16f, 16g, 16h, 16m ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).


1 W dalszych wyjaśnieniach będę się posługiwał zamiennie pojęciem programu komputerowego i praw z nim związanych.
2 Tak A. Szajkowski [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych,
tom II, Warszawa 2002, s. 79 i 82.
3 Zob. M. Minas, Zdolność aportowa, Rejent 1995/9/49.
4 Tak A. Wacławczyk, J. Wacławek, Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych, „Przegląd Podatkowy” 2004/11/33.

Jarosław Skrzyński
Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe rozporządzenie w sprawie prowadzenia pkpir od 2026 roku. Lista zmian od 1 stycznia

Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Sprawdziliśmy co się zmieni w zasadach prowadzenia pkpir w porównaniu do obecnego stanu prawnego.

Odpisy amortyzacyjne spółek nieruchomościowych

Najnowsze orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) przynoszą istotne zmiany dla spółek nieruchomościowych w zakresie możliwości rozpoznawania odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych. W styczniu tego roku NSA w kilku wyrokach (sygn. II FSK 788/23, II FSK 789/23, II FSK 987/23, II FSK 1086/23, II FSK 1652/23) potwierdził korzystne dla podatników stanowisko wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA).

CIT estoński a optymalizacja podatkowa. Czy to się opłaca?

Przedsiębiorcy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na obniżenie obciążeń podatkowych. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest estoński CIT. Czy rzeczywiście ta forma opodatkowania przynosi realne korzyści? Przyjrzyjmy się, na czym polega ten model, kto może z niego skorzystać i jakie są jego zalety oraz wady dla polskich przedsiębiorstw.

Składka zdrowotna w 2026 roku – będzie ewolucja czy rewolucja?

Planowane na 2026 rok zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców stanowią jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w sferze podatkowej, mimo iż sama składka podatkiem nie jest. Tak jak każda kwestia dotycząca finansów osobistych a równocześnie publicznych, wywołuje liczne pytania zarówno wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wśród polityków, gdzie widoczne są wyraźne podziały.

REKLAMA

Podatnik już nie będzie karany za przypadkowe błędy, nie będzie udowadniał niewinności

Szef rządu Donald Tusk poinformował, że za niecelowe, przypadkowe błędy nie będzie się już karać podatnika. Teraz to urząd skarbowy będzie musiał udowadniać jak jest.

Będą zmiany w L4, pracy na chorobowym i pensjach na zwolnieniach lekarskich. Przedsiębiorcy: Jesteśmy zwolennikami deregulacji i elastyczności, ale też jasnych zasad

Zasiłek chorobowy powinien być wypłacany pracownikowi już od pierwszego dnia absencji – Północna Izba Gospodarcza w Szczecinie popiera projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, apelując jednocześnie o to, by ustawa w tej sprawie była przyjęta możliwie szybko. Przedsiębiorcy jednocześnie oczekują dalszego dialogu z Ministerstwem na temat np. „Zmian w L4”, które w opinii niektórych przedsiębiorców mogą budzić kontrowersje. – Jesteśmy zwolennikami tego, by pracownicy i pracodawcy mogli regulować swoje relacje w możliwie elastyczny sposób. Z jednej strony więc jesteśmy zwolennikami tego, by zwolnienie lekarskie nie blokowało w stu procentach możliwości wykonywania innych zobowiązań jeżeli to jest możliwe, ale z drugiej widzimy przestrzeń, gdzie zwolnienie lekarskie może być wykorzystywane do nadrabiania obowiązków w jednej pracy, przy jednoczesnym spowolnianiu działania w drugiej firmie – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie.

Youtuberzy mogą się cieszyć. Jest pozytywny wyrok NSA w sprawie kosztów podatkowych

Naczelny Sąd Administracyjny potwierdza, że wydatki youtuberów związane z produkcją filmów, takie jak bilety lotnicze, noclegi czy sprzęt filmowy, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Wyrok jest istotny dla twórców internetowych, którzy ponoszą wysokie koszty związane z tworzeniem treści na YouTube.

Nowa era regulacji krypto – CASP zastępuje VASP. Co to oznacza dla firm?

W UE wchodzi w życie nowa era regulacji krypto – licencja CASP stanie się obowiązkowa dla wszystkich firm działających w tym sektorze. Dotychczasowi posiadacze licencji VASP mają czas na dostosowanie się do końca czerwca 2025 r., a z odpowiednim wnioskiem – do września. Jakie zmiany czekają rynek i co to oznacza dla przedsiębiorców?

REKLAMA

Outsourcing pojedynczych procesów księgowych, czy zatrudnienie dodatkowej osoby w dziale księgowości - co się bardziej opłaca?

W stale zmieniającym się otoczeniu biznesowym przedsiębiorcy coraz częściej stają przed dylematem: czy zatrudnić dodatkową osobę do działu księgowego, czy może zdecydować się na outsourcing wybranych procesów księgowych? Analiza kosztów i korzyści pokazuje, że delegowanie pojedynczych zadań księgowych na zewnątrz może być znacznie bardziej efektywnym rozwiązaniem niż rozbudowa wewnętrznego zespołu.

Kto ma prawo odliczyć ulgę na dziecko? Po rozwodzie rodziców dziecko mieszka z matką a ojciec płaci alimenty i widuje się z dzieckiem

Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma prawo do odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej w zależności od tego z kim jego dziecko mieszka i kto faktycznie sprawuje nad nim opiekę. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 14 stycznia 2025 r. wyjaśnił, kto może odliczyć ulgę na dziecko, gdy rodzice są rozwiedzeni, dziecko mieszka z matką na stałe, a ojciec płaci alimenty i co jakiś czas widuje się z dzieckiem.

REKLAMA