REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

O czym informuje nas rachunek zysków i strat

REKLAMA

Podstawowym celem każdego przedsiębiorstwa jest maksymalizowanie zysku i tym samym osiąganie jak najwyższej rentowności. O tym, czy dane przedsiębiorstwo prowadzi rentowną działalność i wypracowuje zyski, informuje nas sprawozdanie finansowe, a dokładniej: poszczególne pozycje rachunku zysków i strat.

Sama informacja dotycząca wysokości zysku/straty jest niewystarczająca do pełnej analizy rentowności przedsiębiorstwa. Pełniejszy jej obraz daje analiza poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat, która pozwala ocenić, jaki rodzaj działalności przynosi zysk oraz jaki rodzaj działalności należy rozwijać, aby ten zysk maksymalizować.

Rachunek zysków i strat – oprócz pozycji zysku netto – zawiera odpowiednio pogrupowane pozycje przychodów i kosztów oraz pokazuje wyniki na poszczególnych segmentach działalności, do których zalicza się:
a) segment działalności operacyjnej,
b) segment działalności finansowej,
c) segment działalności nadzwyczajnej,
d) segment obowiązkowego obciążenia wyniku finansowego.

Ustawa o rachunkowości określa dwa warianty rachunku zysków i strat:
• wariant porównawczy,
• wariant kalkulacyjny.

Podstawową różnicą między obu wariantami jest sposób kalkulacji kosztów uzyskania przychodów.
W wariancie porównawczym koszty dzielone są według rodzajów.
Natomiast w wariancie kalkulacyjnym w kategorii kosztów z podstawowej działalności znajdują się koszty wytworzenia sprzedanych produktów. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów są dalej dzielone na koszty bezpośrednie, np. materiały bezpośrednie, robocizna bezpośrednia, oraz na koszty pośrednie, tj. koszty niezwiązane bezpośrednio z procesem produkcyjnym.

Różnica między przychodami ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów a kosztami wytworzenia sprzedanych produktów i wartością sprzedanych materiałów stanowi zysk brutto na sprzedaży. Od tego zysku odejmuje się następnie takie koszty działalności podstawowej, jak koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu.

Rachunek przychodów i kosztów z działalności podstawowej wygląda następująco:
A. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
B. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. (A – B) Zysk/strata brutto na sprzedaży
D. Koszty sprzedaży
E. Koszty ogólnego zarządu
F. (C – D – E) Zysk/strata na sprzedaży

Wynikiem zestawienia podstawowych przychodów i kosztów jest zawsze zysk/strata na sprzedaży.
Dalsze pozycje rachunku zysków i strat są w obu wariantach identyczne i składają się na nie:
+/– Pozostałe przychody i koszty operacyjne
Zysk/strata na działalności operacyjnej
+/– Przychody i koszty finansowe
Zysk/strata na działalności gospodarczej
+ /– Zyski/straty nadzwyczajne
Zysk/strata brutto
– Podatek dochodowy i pozostałe obowiązkowe obciążenie wyniku
Zysk/strata netto

Analiza porównawcza

Podstawową analizą rachunku zysków i strat jest analiza porównawcza. W tym celu jego poszczególne pozycje są porównywane np. w dwóch kolejnych latach. Wartości zrealizowane można również porównać z wartościami planowanymi.

Możliwe jest w tym przypadku porównanie w wartościach bezwzględnych lub w wartościach względnych, tj. ustalanie dynamiki poszczególnych kategorii przychodów i kosztów.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

REKLAMA

REKLAMA

Z analizy przedstawionego sprawozdania wynika, że wzrost zysku netto nastąpił głównie na skutek wzrostu przychodów ze sprzedaży i jednocześnie niższej dynamiki przyrostu kosztów własnych sprzedaży. Było to najprawdopodobniej wynikiem racjonalizacji kosztów.

REKLAMA

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Dodatni wpływ miała również wyższa dynamika przychodów finansowych i obniżenie kosztów finansowych. Mogło to wynikać ze zwiększenia inwestycji finansowych, korzystnych zmian kursów walutowych i ograniczenia zadłużenia z tytułu kredytów. Na obniżenie zysku miała wpływ pozostała działalność operacyjna: dynamika kosztów jest wyższa niż dynamika przychodów oraz zyski i straty nadzwyczajne.

Analiza wskaźników rentowności

Uzupełnieniem analizy rachunku zysków i strat jest analiza wskaźników rentowności. Badanie bezwzględnego poziomu poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat oraz samego zysku w poszczególnych okresach nie daje jasnego obrazu rentowności. Prawidłowa ocena wymaga odniesienia poziomu zysku do poniesionych nakładów.
Do tego celu służą trzy podstawowe wskaźniki:
• rentowności sprzedaży,
• rentowności aktywów,
• rentowności kapitałów własnych.
Najlepiej, gdy wskaźniki rentowności są dodatnie i jak najwyższe. Jednak przedsiębiorstwa z różnych branż charakteryzują się różnymi poziomami rentowności, więc rentowność danego przedsiębiorstwa powinno się porównywać ze średnią wielkością w danej branży. Jeżeli rentowność kształtuje się powyżej wartości średniej, może być oceniona pozytywnie. Jeżeli osiąga wartości znacznie poniżej średniej lub wielkość ujemną, ocena rentowności powinna być negatywna.

Analiza rentowności sprzedaży

Podstawowym wskaźnikiem służącym do pomiaru rentowności sprzedaży jest wskaźnik rentowności sprzedaży netto:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Im wyższy jest poziom tego wskaźnika, tym sytuacja przedsiębiorstwa jest lepsza. Jeżeli wskaźnik ten jest odpowiednio wysoki, przedsiębiorstwo ma lepsze możliwości przetrwania, gdy będzie przejściowo zmuszone realizować niższe ceny sprzedaży bądź ponosić wyższe koszty.


Poziom wskaźnika rentowności zależy w dużej mierze od charakteru cyklu produkcyjnego. Masowa sprzedaż detaliczna lub hurtowa charakteryzuje się zazwyczaj niższą marżą na sprzedaży, ponieważ wysoki obrót zapewni satysfakcjonujący zysk na sprzedaży. Natomiast w przypadku sprzedaży detalicznej produktów luksusowych, dla których wolumen obrotów nie jest wysoki, marża sprzedaży i tym samym rentowność sprzedaży jest odpowiednio wyższa.

Podobnie jest w przypadku długości cyklu produkcyjnego. Krótki cykl produkcyjny nie wymaga wysokich marż, natomiast długi cykl produkcyjny pociąga za sobą wyższe koszty zamrożenia kapitału, co automatycznie przekłada się na wyższe marże.

W celu bardziej precyzyjnej oceny rentowności sprzedaży można stosować następujący wskaźnik:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zaletą tego wskaźnika w porównaniu z poprzednim jest to, że mierzy on precyzyjnie rentowność działalności podstawowej, bez uwzględnienia pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych oraz przychodów i kosztów finansowych.


Może się zdarzyć, że rentowność sprzedaży netto jest zaniżona przez nadmierne koszty finansowe wywołane np. przez ujemne niezrealizowane różnice kursowe, które w zależności od wahań kursu walutowego mogą mieć charakter tymczasowy. Ujemny wynik na sprzedaży aktywów trwałych, np. zbędnego majątku trwałego, ma z kolei najczęściej charakter jednorazowy.

Do kalkulacji rentowności sprzedaży oraz rentowności majątku i kapitałów własnych można przyjmować różne kategorie zysku, począwszy od zysku na sprzedaży aż do zysku netto.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Oznacza to, że przy stałym poziomie rentowności sprzedaży przedsiębiorstwo może zwiększyć rentowność aktywów poprzez zwiększenie ich obrotowości, tj. wolumenu sprzedaży, przy niezmiennym stanie aktywów.


UWAGA!
Lepszy obraz rentowności aktywów uzyskuje się porównując wielkość zysku netto za dany okres z przeciętnym stanem aktywów w tym okresie.

Przeciętny stan aktywów ustala się jako sumę wartości aktywów na początek i na koniec okresu, podzieloną przez 2.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jakub Kornacki

ekspert w zakresie finansów i rachunkowości zarządczej
Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
KSeF 2026: Czy przepisy podatkowe nakładające obowiązki publicznoprawne na podatników mogą zmienić treść umów?

Faktura ustrukturyzowana w rozumieniu ustawy o VAT nie nadaje się do roli dokumentu handlowego, którego wystawienie i przyjęcie oraz akceptacją rodzi skutki cywilnoprawne. Przymusowe otrzymanie takiego dokumentu za pośrednictwem KSeF nie może rodzić skutków cywilnoprawnych – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Zlecenie a składki ZUS. Co gdy zleceniobiorca ma kilka umów w tym samym czasie? Kompleksowy poradnik, przykłady obliczeń

Rynek pracy dynamicznie się zmienia, a elastyczne formy współpracy stają się coraz bardziej popularne. Jedną z najczęściej wybieranych jest umowa zlecenia, szczególnie wśród osób, które chcą dorobić do etatu, prowadzą działalność gospodarczą lub realizują różnorodne projekty w ramach współpracy z firmami i organizacjami. Jakie składki ZUS trzeba płacić od zleceń?

KRUS do zmiany? Kryzys demograficzny na wsi pogłębia problemy systemu emerytalnego rolników

Depopulacja wsi, starzenie się mieszkańców i malejąca liczba płatników składek prowadzą do coraz większej presji na budżet państwa oraz konieczności pilnej modernizacji systemu KRUS, który – jak podkreślają eksperci – nie odpowiada już realiom współczesnego rolnictwa.

Odroczenie KSeF? Nowa interpelacja jest już w Sejmie

Planowane obowiązkowe uruchomienie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) wywołuje coraz większe napięcia w środowisku przedsiębiorców. Firmy z sektora MŚP alarmują, że system w obecnym kształcie może zagrozić stabilności ich działalności, a eksperci wskazują na liczne braki techniczne i prawne. W obliczu rosnącej presji poseł Bartłomiej Pejo złożył interpelację, domagając się wstrzymania obowiązkowego wdrożenia KSeF i wyjaśnienia ryzyk przez Ministerstwo Finansów.

REKLAMA

Poprawa błędnej faktury w KSeF to zawsze konieczność korekty. Szkic faktury, czy portal kontrahenta: producenci oprogramowania widzą problem i proponują rozwiązania

Pomimo, że przepisy już dziś nie pozwalają na anulowanie lub zamianę faktury dostarczonej do nabywcy, podatnicy obawiają się uszczelnienia, jakie przyniesie w tym zakresie KSeF. Skala obaw wyrażanych przez przedsiębiorców oraz reakcje producentów oprogramowania do wystawiania faktur zdają się ujawniać, jak bardzo powszechnym zjawiskiem jest poprawienie faktur bez użycia faktury korygującej.

Konsolidacja sprawozdań finansowych – czy warto przekazać przygotowywanie skonsolidowanych SF firmie outsourcingowej?

Konsolidacja sprawozdań finansowych, czyli przygotowanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego (SSF), to proces wymagający precyzji, wiedzy i czasu. Wraz ze wzrostem złożoności grup kapitałowych oraz częstymi zmianami regulacyjnymi, coraz więcej przedsiębiorstw staje przed pytaniem: czy proces konsolidacji realizować własnymi siłami, czy powierzyć go zewnętrznym ekspertom?

KSeF obejmie nawet rolników. Ale nie wszystkich

Z sygnałów spływających do redakcji Infor.pl wynika, że podatnicy VAT chyba nie mają entuzjazmu co do przejścia na KSeF. Może się jednak okazać, że nie taki diabeł straszny. I pod koniec 2026 r. większa część przedsiębiorców będzie chwaliła nowe rozwiązanie. Dziś jednak każda grupa zawodowa zwolniona z KSeF jest traktowana jako szczęściarze. I taką grupą są rolnicy. Ale tylko „ryczałtowi” (transakcje dokumentują fakturami VAT RR). Ta kategoria rolników może przystąpić do KSeF dobrowolnie.

Jaka inflacja w Polsce w latach 2025-2026-2027. Projekcja NBP i prognozy ekspertów

Opublikowana przez Narodowy Bank Polski 7 listopada 2025 r. projekcja inflacji i PKB w Polsce przewiduje, że inflacja CPI w 2025 r. znajdzie się na poziomie 3,7 proc., w 2026 r. wyniesie 2,9 proc., a w 2027 r. spadnie do 2,5 proc.. Natomiast PKB wzrośnie w 2025 r. ok. 3,4 proc., w 2026 r. ok. 3,7 proc., a w 2027 r. ok. 2,6 proc.

REKLAMA

Harmonogram posiedzeń Rady Polityki Pieniężnej w 2026 roku

Narodowy Bank Polski opublikował harmonogram posiedzeń Rady Polityki Pieniężnej i publikacji opisów dyskusji z posiedzeń decyzyjnych w 2026 r.

Leasing w 2026 roku – jak odzyskać koszty podatkowe ponad nowe limity ustawowe związane z emisją CO2? Klucz tkwi w odsetkach, a 100000 zł, 150000 zł i 225000 zł to wcale nie ostateczna bariera dla odliczeń w racie, bo raty działają na innych zasadach

Od stycznia 2026 roku na firmy leasingujące samochody czeka przykra niespodzianka podatkowa. Nowe limity odliczenia kosztów związanych z nabyciem pojazdów, uzależnione od emisji CO2 (100000 zł - emisja co najmniej 50g CO2/km, 150000 zł - emisja poniżej 50g CO2/km, lub 225000 zł - elektryki i wodorowce bez emisji CO2), drastycznie ograniczą możliwości optymalizacji podatkowej. Kontrowersje budzi zwłaszcza fakt, że zmiany dotkną umów już zawartych. Jednak jest nadzieja – część odsetkowa raty leasingowej nadal pozostaje w pełni odliczalna, co może uratować budżety wielu firm. Czy Twoja księgowość wykorzystuje tę możliwość?

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

REKLAMA