REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

O czym informuje nas rachunek zysków i strat

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Podstawowym celem każdego przedsiębiorstwa jest maksymalizowanie zysku i tym samym osiąganie jak najwyższej rentowności. O tym, czy dane przedsiębiorstwo prowadzi rentowną działalność i wypracowuje zyski, informuje nas sprawozdanie finansowe, a dokładniej: poszczególne pozycje rachunku zysków i strat.

Sama informacja dotycząca wysokości zysku/straty jest niewystarczająca do pełnej analizy rentowności przedsiębiorstwa. Pełniejszy jej obraz daje analiza poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat, która pozwala ocenić, jaki rodzaj działalności przynosi zysk oraz jaki rodzaj działalności należy rozwijać, aby ten zysk maksymalizować.

Rachunek zysków i strat – oprócz pozycji zysku netto – zawiera odpowiednio pogrupowane pozycje przychodów i kosztów oraz pokazuje wyniki na poszczególnych segmentach działalności, do których zalicza się:
a) segment działalności operacyjnej,
b) segment działalności finansowej,
c) segment działalności nadzwyczajnej,
d) segment obowiązkowego obciążenia wyniku finansowego.

Ustawa o rachunkowości określa dwa warianty rachunku zysków i strat:
• wariant porównawczy,
• wariant kalkulacyjny.

Podstawową różnicą między obu wariantami jest sposób kalkulacji kosztów uzyskania przychodów.
W wariancie porównawczym koszty dzielone są według rodzajów.
Natomiast w wariancie kalkulacyjnym w kategorii kosztów z podstawowej działalności znajdują się koszty wytworzenia sprzedanych produktów. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów są dalej dzielone na koszty bezpośrednie, np. materiały bezpośrednie, robocizna bezpośrednia, oraz na koszty pośrednie, tj. koszty niezwiązane bezpośrednio z procesem produkcyjnym.

Różnica między przychodami ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów a kosztami wytworzenia sprzedanych produktów i wartością sprzedanych materiałów stanowi zysk brutto na sprzedaży. Od tego zysku odejmuje się następnie takie koszty działalności podstawowej, jak koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu.

Rachunek przychodów i kosztów z działalności podstawowej wygląda następująco:
A. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
B. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. (A – B) Zysk/strata brutto na sprzedaży
D. Koszty sprzedaży
E. Koszty ogólnego zarządu
F. (C – D – E) Zysk/strata na sprzedaży

Wynikiem zestawienia podstawowych przychodów i kosztów jest zawsze zysk/strata na sprzedaży.
Dalsze pozycje rachunku zysków i strat są w obu wariantach identyczne i składają się na nie:
+/– Pozostałe przychody i koszty operacyjne
Zysk/strata na działalności operacyjnej
+/– Przychody i koszty finansowe
Zysk/strata na działalności gospodarczej
+ /– Zyski/straty nadzwyczajne
Zysk/strata brutto
– Podatek dochodowy i pozostałe obowiązkowe obciążenie wyniku
Zysk/strata netto

Analiza porównawcza

Podstawową analizą rachunku zysków i strat jest analiza porównawcza. W tym celu jego poszczególne pozycje są porównywane np. w dwóch kolejnych latach. Wartości zrealizowane można również porównać z wartościami planowanymi.

Możliwe jest w tym przypadku porównanie w wartościach bezwzględnych lub w wartościach względnych, tj. ustalanie dynamiki poszczególnych kategorii przychodów i kosztów.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

REKLAMA

Z analizy przedstawionego sprawozdania wynika, że wzrost zysku netto nastąpił głównie na skutek wzrostu przychodów ze sprzedaży i jednocześnie niższej dynamiki przyrostu kosztów własnych sprzedaży. Było to najprawdopodobniej wynikiem racjonalizacji kosztów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Dodatni wpływ miała również wyższa dynamika przychodów finansowych i obniżenie kosztów finansowych. Mogło to wynikać ze zwiększenia inwestycji finansowych, korzystnych zmian kursów walutowych i ograniczenia zadłużenia z tytułu kredytów. Na obniżenie zysku miała wpływ pozostała działalność operacyjna: dynamika kosztów jest wyższa niż dynamika przychodów oraz zyski i straty nadzwyczajne.

Analiza wskaźników rentowności

Uzupełnieniem analizy rachunku zysków i strat jest analiza wskaźników rentowności. Badanie bezwzględnego poziomu poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat oraz samego zysku w poszczególnych okresach nie daje jasnego obrazu rentowności. Prawidłowa ocena wymaga odniesienia poziomu zysku do poniesionych nakładów.
Do tego celu służą trzy podstawowe wskaźniki:
• rentowności sprzedaży,
• rentowności aktywów,
• rentowności kapitałów własnych.
Najlepiej, gdy wskaźniki rentowności są dodatnie i jak najwyższe. Jednak przedsiębiorstwa z różnych branż charakteryzują się różnymi poziomami rentowności, więc rentowność danego przedsiębiorstwa powinno się porównywać ze średnią wielkością w danej branży. Jeżeli rentowność kształtuje się powyżej wartości średniej, może być oceniona pozytywnie. Jeżeli osiąga wartości znacznie poniżej średniej lub wielkość ujemną, ocena rentowności powinna być negatywna.

Analiza rentowności sprzedaży

Podstawowym wskaźnikiem służącym do pomiaru rentowności sprzedaży jest wskaźnik rentowności sprzedaży netto:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Im wyższy jest poziom tego wskaźnika, tym sytuacja przedsiębiorstwa jest lepsza. Jeżeli wskaźnik ten jest odpowiednio wysoki, przedsiębiorstwo ma lepsze możliwości przetrwania, gdy będzie przejściowo zmuszone realizować niższe ceny sprzedaży bądź ponosić wyższe koszty.


Poziom wskaźnika rentowności zależy w dużej mierze od charakteru cyklu produkcyjnego. Masowa sprzedaż detaliczna lub hurtowa charakteryzuje się zazwyczaj niższą marżą na sprzedaży, ponieważ wysoki obrót zapewni satysfakcjonujący zysk na sprzedaży. Natomiast w przypadku sprzedaży detalicznej produktów luksusowych, dla których wolumen obrotów nie jest wysoki, marża sprzedaży i tym samym rentowność sprzedaży jest odpowiednio wyższa.

Podobnie jest w przypadku długości cyklu produkcyjnego. Krótki cykl produkcyjny nie wymaga wysokich marż, natomiast długi cykl produkcyjny pociąga za sobą wyższe koszty zamrożenia kapitału, co automatycznie przekłada się na wyższe marże.

W celu bardziej precyzyjnej oceny rentowności sprzedaży można stosować następujący wskaźnik:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zaletą tego wskaźnika w porównaniu z poprzednim jest to, że mierzy on precyzyjnie rentowność działalności podstawowej, bez uwzględnienia pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych oraz przychodów i kosztów finansowych.


Może się zdarzyć, że rentowność sprzedaży netto jest zaniżona przez nadmierne koszty finansowe wywołane np. przez ujemne niezrealizowane różnice kursowe, które w zależności od wahań kursu walutowego mogą mieć charakter tymczasowy. Ujemny wynik na sprzedaży aktywów trwałych, np. zbędnego majątku trwałego, ma z kolei najczęściej charakter jednorazowy.

Do kalkulacji rentowności sprzedaży oraz rentowności majątku i kapitałów własnych można przyjmować różne kategorie zysku, począwszy od zysku na sprzedaży aż do zysku netto.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Oznacza to, że przy stałym poziomie rentowności sprzedaży przedsiębiorstwo może zwiększyć rentowność aktywów poprzez zwiększenie ich obrotowości, tj. wolumenu sprzedaży, przy niezmiennym stanie aktywów.


UWAGA!
Lepszy obraz rentowności aktywów uzyskuje się porównując wielkość zysku netto za dany okres z przeciętnym stanem aktywów w tym okresie.

Przeciętny stan aktywów ustala się jako sumę wartości aktywów na początek i na koniec okresu, podzieloną przez 2.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jakub Kornacki

ekspert w zakresie finansów i rachunkowości zarządczej
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ministerstwo Finansów chce zakończyć nadużycia z przedawnieniem podatków. Nowe zasady już w 2026 roku

W nowej wersji projektu nowelizacji Ordynacji podatkowej Ministerstwo Finansów chce zlikwidować możliwość zawieszania biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego poprzez wszczęcie postępowania karnego skarbowego. O szczegółach zmian mówi wiceminister finansów Jarosław Neneman.

Stawki podatku od środków transportowych w 2026 roku: Nowe limity już opublikowane

Znamy już nowe górne granice stawek podatku od środków transportowych na 2026 rok. Większość limitów wzrosła o około 4,5% względem 2025 r. Sprawdź szczegółowe porównanie stawek, terminy płatności oraz zasady ustalania stawek przez gminy. To ważne dla przedsiębiorców i samorządów.

TSUE: Urzędy skarbowe nie mogą automatycznie wykreślać firm z rejestru VAT za zaległości

Przełomowy wyrok TSUE potwierdza, że wykreślenie firmy z rejestru VAT za brak zapłaty podatku nie może odbywać się automatycznie. Fiskus musi najpierw zbadać przyczyny zaległości i zachowanie przedsiębiorcy. Orzeczenie może uchronić tysiące firm przed nieproporcjonalnymi sankcjami i nieodwracalnymi stratami.

Koniec z bieganiem po zaświadczenia! Rewolucyjne zmiany w podatku od spadków i darowizn, dotyczące zaświadczeń z urzędu skarbowego oraz rozliczeń rent prywatnych

Koniec z obowiązkiem przedstawiania zaświadczeń z urzędu skarbowego przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny! Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn upraszcza formalności i rozliczenia rent prywatnych. Sprawdź, co dokładnie się zmienia i kiedy nowe przepisy wchodzą w życie.

REKLAMA

2 mln zł zamiast 1 mln! Rząd luzuje zasady w podatku PIT – to przełom dla przedsiębiorców, którzy korzystają z rozliczenia kasowego

Rząd szykuje istotną zmianę w podatku dochodowym – limit przychodów uprawniający do kasowego PIT ma wzrosnąć z 1 mln do 2 mln zł. To ogromna ulga dla tysięcy firm, które dzięki nowym przepisom poprawią swoją płynność finansową i uproszczą rozliczenia z fiskusem.

Wystawianie faktur ustrukturyzowanych narusza konstytucyjne prawo do prywatności

Istotna część podatników, mimo istnienia formalnego obowiązku, nie będzie mogła wystawiać faktur ustrukturyzowanych, gdyż nie pozwalają im na to zawarte umowy, w których nabywcy zastrzegają sobie zachowanie tajemnicy handlowej. Wystawianie faktur ustrukturyzowanych w sposób oczywisty narusza tę zasadę, bowiem ich treść będzie w sposób nieograniczony dostępna dla długiej listy organów państwa – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. I dodaje: Organy te będą mogły bez jakichkolwiek ograniczeń czerpać informacje o tajemnicach handlowych, a zwłaszcza o towarach i usługach oraz cenach stosowanych przez podatników.

Nowe Centrum Kompetencyjne i Zespół ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego – jest ważny krok w uszczelnianiu CIT

Ministerstwo Finansów ogłosiło powstanie Centrum Kompetencyjnego ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego w CIT oraz nowego Zespołu analizującego systemowe rozwiązania w tym obszarze. KAS zmienia też priorytety kontroli – liczyć się będą efekty, nie liczba postępowań.

Nowe projekty KSR do konsultacji publicznych: wartości niematerialne i inwestycje w nieruchomości

Komitet Standardów Rachunkowości opublikował dwa projekty Krajowych Standardów Rachunkowości – dotyczące wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji w nieruchomości. Dokumenty mają ujednolicić zasady ewidencji, wyceny i prezentacji tych aktywów. Opinie można zgłaszać do 30 września 2025 r.

REKLAMA

Nowa opłata 2 euro od każdej paczki do UE albo 50 eurocentów po spełnieniu szeregu formalności. Na walce Unii z chińskim e-commerce skorzysta europejska logistyka

Komisja Europejska i Parlament Europejski chcą ograniczenia napływu chińskiego e-commerce przez wprowadzenie opłaty manipulacyjnej wynoszącej 2 euro dla każdej paczki, niezależnie od jej wartości. Nowy podatek będzie można obniżyć do 50 eurocentów, ale najpierw przesyłka będzie musiała trafić do magazynu na terenie Unii, skąd będzie dystrybuowana do klienta końcowego. Oznacza to, że każda z 4,6 mld paczek, bo tyle zaimportowano ich w 2024 r., będzie wymagała indywidualnej obsługi logistycznej, którą mogą zapewnić europejscy operatorzy. W opinii ekspertów to wielka dla sektora logistyki kontraktowej, również w Polsce, ale do walki o największych graczy e-commerce należy się dobrze przygotować.

Tajemnica przedsiębiorstwa pod ochroną – rząd szykuje rewolucję w przepisach o znakach towarowych

Rząd pracuje nad długo wyczekiwaną nowelizacją Prawa własności przemysłowej. Projekt UDER85 wprowadzi skuteczne mechanizmy ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa w postępowaniach przed Urzędem Patentowym. To przełom, który zmieni zasady gry w sporach o znaki towarowe i zwiększy bezpieczeństwo firmowych danych.

REKLAMA