Kiedy spadek bez podatku
Najważniejszą zmianą wprowadzoną w ustawie o podatku od spadków i darowizn jest likwidacja od 1 stycznia 2007 r. podatku od spadków i darowizn w ramach najbliższej rodziny. Wszystko za sprawą zwolnienia, które przewiduje nowy art. 4a ustawy. Przepis ten zwalnia od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Dziś te same osoby muszą płacić podatek, który w zależności od wartości darowizny lub spadku wynosi od 3 do 7 proc. Podatku nie płaci się tylko wówczas, gdy wartość spadku lub darowizny nie przekracza 9637 zł (ale uwaga - to limit pięcioletni liczony dla wszystkiego, co otrzymujemy od jednej osoby - przykład 1).
Potrzebny formularz SD-Z1
Ze zwolnienia od podatku będzie można skorzystać pod warunkiem złożenia w urzędzie skarbowym specjalnego zawiadomienia. Przeznaczony będzie do tego specjalny formularz oznaczony SD-Z1. Należy w nim dokładnie opisać wszystko, co po określonej osobie odziedziczyliśmy. Na złożenie oświadczenia będziemy mieli co do zasady miesiąc od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Od tej reguły są jednak wyjątki. I tak np. przy nabyciu w drodze dziedziczenia, zapisu lub dalszego zapisu, oświadczenie trzeba będzie złożyć w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.
I tu uwaga. Przy ustalaniu terminu złożenia zwiadomienia SD-Z1 obowiązują ogólne zasady określone w Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że zastosowanie znajdzie reguła, iż terminy określone w miesiącach kończą się z z upływem dnia, który jest taki sam jak w dacie początkowej, w ostatnim miesiącu wyznaczonego terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca (przykład 2).
Czasami zdarza się, że osoba, która nabyła spadek, dowie się o tym już po upływie terminu złożenia zawiadomienia. Wówczas zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi nabyte rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu. Spadkobierca będzie też musiał wykazać, że o orzeczeniu stwierdzającym nabycie spadku dowiedział się później.
Brak oświadczenia powoduje, że spadek będzie opodatkowany na zasadach dotyczących pierwszej grupy podatkowej (czyli takich, jakie obowiązują dziś).
Zawiadomienia nie będzie trzeba składać w dwóch przypadkach. Gdy przekazanie majątku nastąpi na podstawie aktu notarialnego lub gdy wartość nabytego majątku nie przekracza 9637 zł.
Otwarcie spadku to za mało
Kluczowe znaczenie w sprawach spadkowych ma moment, w którym powstaje obowiązek podatkowy. W różnych komentarzach można przeczytać, że decydujący jest moment nabycia spadku. Taki pogląd bierze się zapewne stąd, iż z reguły z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku praw nabytych. Jednak przy podatku od spadków z takim poglądem trudno się zgodzić.
To oczywiście prawda, że spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia. Spadek otwiera się zaś z chwilą śmierci spadkodawcy. Wyraźnie wynika to z kodeksu cywilnego (odpowiednio art. 925 i 924 k.c.). Tylko że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie wspomina o momencie nabycia spadku jako zdarzeniu, z którym łączyłby się obowiązek zapłaty podatku. Co zatem przewiduje ustawa? Otóż dwie rzeczy. Po pierwsze, że opodatkowaniu podatkiem od spadków podlega nabycie przez osoby fizyczne rzeczy znajdujących się na terenie RP tytułem dziedziczenia. Po drugie, odpowiada na pytanie, kiedy (w którym momencie) podlega ono opodatkowaniu. Odpowiedź na to pytanie znajduje się w przepisach dotyczących momentu powstania obowiązku podatkowego. Nie ma wątpliwości, że zarówno z dziś obowiązujących przepisów, jak i tych, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2007 r., jednoznacznie wynika, że przy nabyciu w drodze dziedziczenia obowiązek zapłaty podatku powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Dlaczego przyjęto takie rozwiązanie?
Decyduje przyjęcie spadku
Zgodnie z kodeksem cywilnym, spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste) bądź z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić (art. 1012 k.c.). Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jeżeli w tym terminie spadek odrzuci, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku (art. 1020 k. c.), czyli praw do spadku nie nabywa. Trudno zatem byłoby mówić o tym, że powstał wobec niego obowiązek zapłaty podatku albo że w drodze dziedziczenia nabył własność wchodzących w skład spadku rzeczy. Dlatego konstrukcja podatku od spadków nie wiąże momentu powstania obowiązku podatkowego z nabyciem prawa do spadku, czyli otwarciem spadku. Stąd też obowiązek podatkowy powstaje dopiero z chwilą przyjęcia spadku (przykład 3).
O ile odrzucenie spadku wymaga wyraźnego oświadczenia osoby powołanej do spadku, o tyle jego przyjęcie już niekoniecznie. Wystarczy, że osoba powołana do spadku nie złoży w stosownym czasie potrzebnego oświadczenia. Kodeks cywilny wyraźnie przewiduje bowiem, że brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciomiesięcznym jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Natomiast gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 k.c.).
Brak oświadczenia oznacza w każdej z tych sytuacji przyjęcie spadku, tyle że w różniących się nieco zakresach. Dla powstania obowiązku podatkowego nie ma to jednak znaczenia (przykład 4). Trzeba też pamiętać, że odrzucenie spadku nie zawsze będzie możliwe (np. art. 1024 k.c. dotyczący odrzucenia spadku z pokrzywdzeniem wierzycieli).
O ostatecznym nabyciu spadku orzeka sąd w specjalnym orzeczeniu. I tu uwaga. W razie zgłoszenia wniosku o nabycie spadku przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, sąd powinien wstrzymać się z wydaniem postanowienia do upływu tego terminu, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (art. 1026 k.c.).
Przyjęcie spadku
Oświadczenie o przyjęciu albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem albo w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz albo sąd prześle niezwłocznie oświadczenie wraz z załącznikami do sądu spadku. Oświadczenie może być składane także w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.
PRZYKŁAD 1
Jak pilnować limitu
Podatnik dostał od ojca samochód wart 5000 zł. Jest to pierwsza darowizna. W przypadku darowizn między ojcem i synem (zstępni) można będzie skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku. Nie trzeba też będzie zawiadamiać urzędu, gdyż wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, nie przekracza 9637 zł. Gdyby jednak podatnik uzyskał w kolejnym roku spadek po ojcu o podobnej wartości, zawiadomienia musiałby już dokonać. Wartość majątku nabytego od i po ojcu w ciągu 5 lat przekroczyłaby 9637 zł (wyniosłaby 10 000 zł). Aby korzystać ze zwolnienia od podatku spadkowego, podatnik powinien zatem złożyć zawiadomienie SD-Z1.
PRZYKŁAD 2
Jak liczyć terminy
W przypadku spadku zawiadomienie trzeba złożyć w ciągu miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Załóżmy, że orzeczenie uprawomocniło się 5 maja 2007 r. Kiedy zatem trzeba złożyć zawiadomienie? Otóż najpóźniej 5 czerwca 2007 r. Zgodnie bowiem z przepisami Ordynacji podatkowej terminy określone w miesiącach kończą się z upływem dnia, który jest taki sam jak w dacie początkowej, w ostatnim miesiącu wyznaczonego terminu.
PRZYKŁAD 3
Które spadki bez podatku
Ojciec podatnika zmarł 2 września 2006 r. W tym dniu nastąpiło otwarcie spadku. Jednak oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza podatnik złoży dopiero 5 stycznia 2007 r. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstał dopiero 5 stycznia 2007 r. Do spadku będą zatem miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązujące od 1 stycznia 2007 r. Podatnik będzie zatem mógł skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku na podstawie art. 4a ustawy. Pod warunkiem jednak, że w terminie złoży zawiadomienie SD-Z1.
PRZYKŁAD 4
Kiedy przyjęcie spadku bez oświadczenia
Otwarcie spadku po matce podatnika nastąpiło 20 czerwca 2006 r. Do stycznia 2007 r. podatnik nie złożył jednak ani oświadczenia o przyjęciu, ani też o odrzuceniu spadku. Mimo to, spadek został przyjęty. Przyjęcie spadku nastąpiło z upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku, czyli w grudniu 2006 r. Obowiązek podatkowy w podatku spadkowym powstał zatem w grudniu 2006 r. A zatem podatnik będzie musiał zapłacić podatek według zasad obowiązujących w pierwszej grupie podatkowej. Nowe zwolnienie dla osób z najbliższej rodzinny nie będzie mogło być w tym przypadku jeszcze zastosowane.
Podstawa prawna:
- ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.)
- ustawa z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 222, poz.
Marek Kutarba

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Do obliczenia podatku od zysku wypłaconego komplementariuszowi konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego od spółki. Skoro PIT od zysku komplementariusza pomniejszany jest o proporcjonalną część CIT zapłaconego przez spółkę komandytową, to pierwszy z wymienionych podatków będzie mógł zostać wyliczony i pobrany dopiero po złożeniu przez spółkę rocznego zeznania i podjęciu przez wspólników uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku. Spółka, jako płatnik, nie ma więc obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie komplementariuszowi zaliczki na poczet zysku. Wyrok z 2 lutego 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 394/22).
31 maja 2023 r. ZUS poinformował, że udostępnił aktualizację aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniony został wygląd aplikacji i rozbudowano ją o kolejne funkcje.
Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rocznego rozliczenia. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Aż 79% Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę poza obowiązującymi składkami, a 62,5% nie odkłada regularnie żadnej kwoty na żaden cel. Jednocześnie dochód rozporządzalny na 1 osobę w Polsce w 2022 roku wyniósł 2 249,79 zł. Czy daje to możliwość odłożenia miliona złotych na emeryturę?
Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie.
Obniżony VAT na odzież dziecięcą. W ostatnim czasie ożywiła się dyskusja wokół obniżenia stawki VAT na odzież i obuwie dla dzieci. Eksperci nie wykluczają, że temat powróci w najbliższej kampanii wyborczej. Na czym polega problem?
Dokonanie wpisu oraz rejestracja zmian danych ujawnionych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jeden z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki handlowej. Zgodnie z przepisami, wniosek o wpis lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS powinien być złożony do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od dnia, w którym zdarzenie uzasadniające zmianę miało miejsce. Praktyka pokazuje, że wielu przedsiębiorców zaniedbuje ten obowiązek i zgłasza zmiany za późno lub nie robi tego wcale.
Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ważne narzędzie pomagające w zwalczaniu oszustw podatkowych. Elektroniczny proces wystawiania, przekazywania i przechowywania faktur ułatwia walkę z nieuczciwymi praktykami. Czy obowiązkowe wprowadzenie systemu zapewni skuteczne środki kontroli i wyeliminuje tzw. szarą strefę? Jakie korzyści przyniesie firmom?
Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków dla niektórych branż nie jest przesądzone - poinformował wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Zastrzegł, że nad rozwiązaniami pracuje resort klimatu.
Pakiet e-commerce, który wprowadził szereg zmian oraz nowych pojęć głównie w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązuje od 20 maja 2021 r. Szczególnie ciekawe były zmiany, które „uporządkowały” kwestię platform ułatwiających sprzedaż wysyłkową dla konsumentów z UE (B2C). Mowa jest tutaj głównie o interfejsach elektronicznych takich jak chociażby Amazon. Co istotne, adres siedziby dla takich platform nie ma żadnego znaczenia w rozwiązaniu, o którym będzie mowa, o ile ułatwiają one określone dostawy towarów.
W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowano oświadczenie majątkowe prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka. Wynika z niego, że prezydent zarobił ponad 250 tys. zł w 2022 roku. To o nieco ponad 107 tys. zł więcej niż w 2021 roku.
Od 1 lipca przyszłego roku korzystanie z KSeF będzie obowiązkowe. Obecnie jest to dobrowolne, a oficjalne dane Ministerstwa Finansów pokazują, jakie jest podejście podatników do tego tematu. Jak to wygląda?
Od 15 czerwca 2023 r. podatnicy i płatnicy podatków będą mogli uzyskać od każdego z naczelników urzędów skarbowych (niezależnie od terytorialnej właściwości działania tych organów) dane i informacje o swojej indywidualnej sytuacji podatkowo-prawnej (w tym objęte tajemnicą skarbową) telefonicznie lub za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 25 maja 2023 r. wyrok w polskiej sprawie (C-114/22) dotyczącej kwestionowania prawa do odliczenia VAT na podstawie pozorności czynności. Sprawa dotyczyła transakcji sprzedaży znaków towarowych i odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie.
Ministerstwo Finansów przypomina, że organizacje pożytku publicznego (OPP), które chcą otrzymać 1,5% podatku PIT, powinny do 30 czerwca 2023 r. zgłosić do urzędu skarbowego aktualny rachunek bankowy. Zgłoszenie nie jest konieczne jeżeli rachunek został zgłoszony w ubiegłych latach i jest nadal aktualny.
Jak prawidłowo rozliczyć VAT w przypadku zwrotu zakupionych towarów przez nabywcę? Wyjaśniamy na poniższym przykładzie.
Inwestycje amerykańskich spółek na polskim rynku widoczne są na każdym kroku. Wbrew pozorom, ruch kapitału odbywa się jednak również w przeciwnym kierunku. Polscy inwestorzy co raz częściej lokują kapitał w zagraniczne start-up’y, w tym w innowacyjne projekty z Ameryki Północnej. Jedną z możliwości prowadzenia tego typu działań są umowy SAFE.
Rolnik ryczałtowy sprzedaje samochód, który wykorzystywał w działalności rolniczej. Samochód ten został przed sprzedażą wycofany z działalności rolniczej, co zostało potwierdzone sporządzonym na tę okoliczność protokołem. Czy sprzedaż taka podlega opodatkowaniu VAT? Czy byłoby inaczej, gdyby przed sprzedażą samochód nie został wycofany z działalności rolniczej?
Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług architektonicznych. Zamierzam wycofać z działalności gospodarczej do majątku prywatnego nieruchomość - dom, w którym dotychczas mieściła się siedziba mojej firmy. Nieruchomość stanowi środek trwały, od nabycia którego odliczyłem VAT. Po wycofaniu z działalności do majątku prywatnego dom będzie wynajmowany innej firmie, w której będzie ona prowadziła działalność gospodarczą. Zatem najem będzie podlegał opodatkowaniu stawką 23%. Czy powinienem dokonać korekty podatku odliczonego w związku z wycofaniem nieruchomości do majątku prywatnego w celu jej dalszego wynajmu?
Już 15 czerwca 2023 r. odbędzie się bezpłatne webinarium „Rola odbiorców energii w transformacji energetycznej”. Zapraszamy!
Sprzedaż praw do projektu elektrowni (farmy) fotowoltaicznej to świadczenie kompleksowe, dla którego właściwą stawką VAT jest 23 proc. Tak wynika z wyroku WSA w Olsztynie z lutego 2023 r.
Jeszcze w tym roku Komisja Europejska ma przedstawić projekt trzeciej wersji dyrektywy PSD (Payment Service Directive). Nowe przepisy dotyczące otwartej bankowości mogą ułatwić m.in. płatność zobowiązań podatkowych oraz obsługę państwowych systemów faktur elektronicznych - m.in. powstającego w Polsce KSeF.
Planowane zmiany w egzekucji administracyjnej poruszono podczas konferencji „Egzekucja administracyjna należności podatkowych” zorganizowanej przez Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych Uniwersytetu Łódzkiego. Zmiany mają dotyczyć sposobu negocjacji pomiędzy dłużnikiem a organem egzekucyjnym.
Co to jest oszustwo na "zdalny pulpit"? Dlaczego oprogramowanie AnyDesk jest groźne? uniknąć wyłudzenia danych i straty pieniędzy?
Jakie oprocentowanie lokat terminowych i kont oszczędnościowych oferują banki pod koniec maja 2023 r.?
Komentarze(0)
Pokaż: