REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Inwentaryzacyjne potwierdzanie stanu aktywów i pasywów - obowiązek uzgodnienia sald

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Inwentaryzowanie w drodze uzgodnienia stanów składników majątkowych oraz weryfikowanie ich źródeł jest obowiązkiem wynikającym z art. 26 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Ponieważ inwentaryzacja kojarzy się głównie z przeprowadzeniem spisu z natury, często nie przykładamy właściwej wagi do uzgodnienia sald (weryfikacja).

A przecież prawidłowa weryfikacja stanów kont chroni przed zarzutem nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Weryfikacja stanu środków pieniężnych oraz kredytów

Stany aktywów należy weryfikować na koniec każdego okresu sprawozdawczego, tj. na koniec każdego miesiąca. Nie wynika to wprost z przepisów, jednak prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób rzetelny, bezbłędny, sprawdzalny i na bieżąco (art. 24 uor) będzie wynikiem między innymi weryfikacji sald i spisów z natury. Ostatnią weryfikację przeprowadza się na moment bilansowy (art. 26 uor), najczęściej na 31 grudnia. Dla środków pieniężnych na ten dzień przeprowadza się również spis z natury.

Czynności sprawdzające stan wynikający z ksiąg rachunkowych polegają na porównaniu sald ksiąg pomocniczych z dowodami źródłowymi. Dotyczy to każdego salda występującego na koncie analitycznym kont zespołu 1.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Inwentaryzacja aktywów zgromadzonych na otwartych rachunkach bankowych polega na porównaniu stanów według ksiąg pomocniczych (kont analitycznych) z wyciągami bankowymi na moment bilansowy oraz z potwierdzeniem sald, które otrzymujemy z banku.

UWAGA!
Konta analityczne, wyciągi bankowe oraz potwierdzenia sald otrzymane z banku muszą wykazywać te same wartości.

Obowiązek wzajemnego uzgadniania sald dotyczy również banków, stąd wysyłają one potwierdzenia w pierwszych dniach stycznia. W sytuacji gdy potwierdzenie nie wpłynie, zaginie lub nawet nie zostanie wystawione – co czasami niestety się zdarza – należy wystąpić do banku z prośbą o potwierdzenie stanu środków. Potwierdzenia wystawiane przez banki obejmują także stany lokat terminowych oraz wysokość wykorzystanych kredytów. Pozostaje nam tylko sprawdzić wartości na odpowiednich kontach.

Przeprowadzając weryfikację stanów środków pieniężnych w kasie, na rachunkach bankowych oraz czeków gotówkowych, sprawdza się równocześnie realność salda konta „Środki pieniężne w drodze”.

UWAGA!
Na koncie „Środki pieniężne w drodze” może występować wyłącznie saldo debetowe w wysokości środków pieniężnych w drodze.

Właściwymi dowodami potwierdzającymi realność udzielonych pożyczek oraz pożyczek podlegających spłacie są „potwierdzenia salda” sporządzone w formie pisemnej (art. 26 ust. 1 pkt 2 uor).

Pisemnego potwierdzenia wymagają krótkoterminowe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, takie jak np. udziały, akcje, obligacje. W wyniku uzyskanych informacji może się okazać, że wartość tych aktywów jest zupełnie inna niż w naszych księgach rachunkowych. Najczęściej różnice są wynikiem przeznaczenia przez podmiot, którego udziały (akcje) posiadamy, zysku na podwyższenie kapitału podstawowego. Informacje z walnego zgromadzenia, uchwały, akty notarialne, wyciągi z KRS dotyczące zmiany wartości tych aktywów mogą nie dotrzeć do księgowości. Stąd wzajemne pisemne potwierdzenie jest najłatwiejszym sposobem aktualizacji danych.

Przy okazji weryfikacji sald należy zwrócić uwagę na weksle własne i obce. Ewidencja szczegółowa prowadzona dla weksli, oprócz danych identyfikujących osoby odpowiedzialne za powierzone aktywa, powinna wykazywać wartości zgodne z zapisami na koncie.

Analizując salda kont zespołu 1, zwróćmy uwagę na hipoteki, gwarancje, poręczenia, zastawy oraz przewłaszczenia. Zaktualizowany na dzień bilansowy wykaz zastawionych aktywów ułatwi sporządzenie informacji dodatkowej.

Obowiązek inwentaryzacji (weryfikacji) należności i zobowiązań

W jednostkach non-profit rozrachunki z dostawcami i odbiorcami oraz pozostałe rozrachunki nie są obszernym zbiorem. Dotyczą zapisów księgowych ewidencjonowanych w księgach rachunkowych kont zespołu 2. Wzajemne potwierdzenie w formie pisemnej (art. 26 ust. 1 pkt 2 uor) wymagane jest dla należności. Informacja o poziomie salda uzyskana od naszego odbiorcy (kontrahenta) usprawni weryfikację naszych stanów. Ponadto, jeżeli uzyskamy potwierdzenia sald na dzień 30 listopada, to w przypadku występowania różnic zdążymy nie tylko sprawdzić nasze zapisy, ale możemy również przeprowadzić rozmowy, wysłać ponowne zapytanie itp.

Obok sald potwierdzanych obligatoryjnie, zawsze występują należności oraz zobowiązania, co do których nie ma obowiązku potwierdzania lub z różnych względów nie mogą być potwierdzone. Jedne i drugie, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 3 uor, jednostka zobowiązana jest zweryfikować i ustalić stan rzeczy na podstawie odpowiednich dokumentów.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Dla tych aktywów porównanie zapisów na kontach analitycznych (urządzeniach księgowych) z dowodami stanowiącymi podstawę tych zapisów powinno następować na koniec każdego miesiąca. Ustalone różnice między stanem rachunkowym a stanem wynikającym z dokumentów podlegają ujawnieniu w księgach rachunkowych po zweryfikowaniu, ustaleniu przyczyn powstania różnic oraz rozliczeniu. Salda wykazane w księgach rachunkowych po korektach muszą być zgodne ze stanem potwierdzonym stosownymi dokumentami.

Analizując salda, pamiętajmy o należnościach i zobowiązaniach warunkowych, o weryfikacji wszystkich pozycji pasywów bilansu oraz o obowiązku inwentaryzacji (weryfikacji) stanu składników majątkowych powierzonych osobom trzecim. Sprawdzone aktualne zestawienia wykorzystamy przy sporządzaniu informacji dodatkowej.

Dokumentowanie wyników weryfikacji sald

Przeprowadzenie weryfikacji należy odpowiednio udokumentować. Ustawa o rachunkowości nie precyzuje i nie nakłada wprost takiego obowiązku, dlatego sposób dokumentowania przeprowadzonych czynności zależy od indywidualnych rozwiązań każdej jednostki.

UWAGA!
Procedury weryfikowania sald oraz sposób dokumentowania tych czynności należy opisać w zasadach (polityce) rachunkowości lub instrukcji inwentaryzacyjnej.

Tryb postępowania powinien wskazywać na dokumenty zewnętrzne i wewnętrzne uwzględniane przy porównaniu danych z ksiąg rachunkowych z innymi odpowiednimi dla danego obszaru dokumentami. O wiarygodności i rzetelności weryfikacji wybranych aktywów i pasywów stanowią dokumentujące wykonanie tych czynności dodatkowe karty, zestawienia, protokoły. Te dokumenty stanowią dowód przeprowadzonej kontroli.

Najczęściej występujące nieprawidłowości

W potwierdzeniach sald często wykazywana jest inna wartość lub wysłane przez nas potwierdzenia wracają z adnotacjami o różnicach. Wykazane inne wartości pozostawiane są bez analizy, uzgodnień, księgowań uzupełniających, korygujących itp. Na ile będzie to istotna nieprawidłowość? Często przesądza o tym wartość, ale czasami nawet treść informacji.

Salda aktywów oraz pasywów, których nie mamy obowiązku wzajemnie potwierdzać, nie są weryfikowane, konfrontowane z dowodami źródłowymi.

Dane liczbowe nie są tym samym rzetelne na koniec poszczególnych okresów sprawozdawczych i moment bilansowy.

Radzimy!
Przedstawione zagadnienia nie powinny być czynnością przypisaną wyłącznie do momentu bilansowego, jeżeli zatem chcemy mieć mniej pracy na koniec roku, wystarczy systematycznie weryfikować salda na koniec poszczególnych okresów sprawozdawczych.

Reasumując:
• Stany aktywów powinno się weryfikować na koniec każdego okresu sprawozdawczego,
tj. na koniec każdego miesiąca.
• Potwierdzenie stanu sald wymaga formy pisemnej.
• Przeprowadzenie weryfikacji należy odpowiednio udokumentować; sposób dokumentowania należy opisać w zasadach (polityce) rachunkowości lub instrukcji inwentaryzacyjnej.

Podstawa prawna
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
• rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej – Dz.U. Nr 137, poz. 1539; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 117

Weronika Gackowska
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA