REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zamykanie i otwieranie ksiąg rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

W styczniu każdego roku zamykamy i otwieramy księgi rachunkowe. Otwieramy je w nowym roku gospodarczym, pomimo że trwają prace związane z zamknięciem ksiąg za rok ubiegły. Wyjątkowo można zamknąć księgi nawet 15 lipca.
Ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o rachunkowości księgi rachunkowe otwiera się:
1) na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym,
2) na początek każdego następnego roku obrotowego,
3) na dzień zmiany formy prawnej,
4) na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostek, powodujących powstanie nowej jednostki (jednostek),
5) na dzień rozpoczęcia likwidacji lub wszczęcia postępowania upadłościowego
- w ciągu 15 dni od dnia zaistnienia tych zdarzeń.

W jednostkach kontynuujących działalność gospodarczą czynności zamknięcia i otwarcia ksiąg rachunkowych powinny nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy (zob. art. 12 ust. 4 uor).

Zamykanie i otwieranie ksiąg to dwa etapy tego samego procesu

Można wyróżnić dwa etapy procesu związanego z zamknięciem i otwarciem ksiąg.

Etap pierwszy przypada najpóźniej na 15. dzień po dacie wystąpienia zdarzeń, które zobowiązują do otwarcia ksiąg rachunkowych. W publikacjach można spotkać zapisy określające zakres otwieranych kont jedynie do kont bilansowych. Wynika to bezpośrednio z obowiązku bieżącego prowadzenia ksiąg rachunkowych (art. 24 ust. 1 uor). Z racji terminu nie musi nawet obejmować wszystkich ksiąg i urządzeń księgowych wprost i w sposób kompletny. Niemniej należy otworzyć konta umożliwiające wprowadzanie zapisów księgowych za bieżący okres sprawozdawczy. W praktyce najczęściej przenosi się na nowy rok obrotowy wszystkie konta (plan kont) bez kwot bilansu otwarcia. Ten wprowadza się po zamknięciu roku ubiegłego. Niektóre programy finansowo-księgowe umożliwiają wprowadzenie bilansu otwarcia przed ostatecznym sporządzeniem sprawozdania finansowego. Po zamknięciu ksiąg rachunkowych za rok ubiegły uprzednio wprowadzony bilans otwarcia należy porównać z bilansem zamknięcia i ewentualnie wprowadzić korekty. Najczęściej ten pierwszy jest eliminowany i wprowadzany jest bilans otwarcia zgodny z bilansem zamknięcia dla wszystkich kont syntetycznych i analitycznych.

Drugi - ostateczny - etap powinien mieć miejsce w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy. W niektórych jednostkach może to mieć miejsce aż 15 lipca (art. 53 ust. 1 oraz art. 69 ust. 1 uor).

Polityka rachunkowości powinna być kontynuowana

Każda jednostka gospodarcza powinna posiadać indywidualny, dostosowany do potrzeb wewnętrznych, zbiór zasad rachunkowości. Wskazane jest, by określona przez kierownika jednostki polityka rachunkowości była stosowana w sposób ciągły w kolejnych latach. Właściwe dla danej jednostki zasady (polityka) rachunkowości powinny określać (art. 10 ust. 1 uor):
- rok obrotowy i wchodzące w jego skład okresy sprawozdawcze,
- metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,
- sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
a) zakładowy plan kont, ustalający wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,
b) wykaz ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - wykaz zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych, z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,
c) opis systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - opis systemu informatycznego, zawierający wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji,
- system służący ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

Księgi rachunkowe prowadzi się w oparciu o dowody księgowe właściwe wyłącznie dla danego roku obrotowego, zamyka się, a następnie otwiera oddzielnie dla każdego roku. Ponieważ stanowią odrębny zbiór danych dotyczących zdarzeń gospodarczych występujących w tym okresie, mogą różnić się od ksiąg prowadzonych dla kolejnego roku obrotowego. Dodatkowo muszą być przechowywane przez pięć lat - stąd należy je sporządzać i traktować jako odrębny zbiór.

UWAGA!

Bez względu na technikę prowadzenia ksiąg, ich zakres, wygląd oraz pozostające „wolne kartki” wszystkie urządzenia składające się na księgi rachunkowe otwiera się na dany okres od nowa, nawet jeżeli istnieją fizyczne możliwości kontynuowania zapisów.

Przyjęte zasady rachunkowości jednostka musi stosować w sposób ciągły. Taki sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych zapewnia porównywalność danych za poszczególne lata. Zasady te odnoszą się głównie do sposobu grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, jak również dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego oraz sporządzania sprawozdania finansowego. Zapewnienie ciągłości i kontynuacji przyjętych zasad (art. 5 uor) wyraża się także w sposobie prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Najczęściej porównywalne obszary to przyjęte w danym roku do stosowania: zakładowy plan kont, zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych, powiązania z kontami księgi głównej. W optymalnym wariancie przyjęte do stosowania konta, w tym wykaz kont księgi głównej, powinny zachować te same określenia i zasady grupowania informacji ekonomicznych.

Wprowadzanie bilansu otwarcia dla nowego roku obrotowego jest zawsze pretekstem do uporządkowania numeracji kont i ich nazw. Przypisanie do numerów kont odpowiednich nazw korespondujących z treścią ekonomiczną pozwala na prawidłowe agregowanie zdarzeń gospodarczych. Ułatwia również sporządzanie sprawozdań finansowych. Niestety, pomysł na zmiany, projekt nowego planu kont trzeba mieć już w pierwszych dniach stycznia - przed wprowadzeniem pierwszych zapisów księgowych. W nowym planie kont lub nawet częściowo zmienionym bilans otwarcia musi być wprowadzony jak każdy dowód księgowy.

Generalnie księgi rachunkowe prowadzone przy użyciu komputera w kolejnych latach muszą być zorganizowane w taki sam sposób. Podobnie należy zachować ten sam sposób przetwarzania danych, stosowane uprzednio algorytmy i parametry. Bez względu na stosowane techniki podstawą zachowania ciągłości jest ujęcie w księgach rachunkowych bilansu otwarcia w wysokości bilansu zamknięcia okresu ubiegłego.

Bilans otwarcia i bilans zamknięcia zawsze równe, ale...

Czasami jednak bilans zamknięcia i bilans otwarcia mogą wykazywać różne wartości, co może być wynikiem:
1) zmian w ustawie o rachunkowości wchodzących w życie w dniu otwierania ksiąg rachunkowych,
2) innego agregowania i prezentowania wartości (np. podział jednostki, łączenie),
3) różnic w treściach ekonomicznych.

Co do zasady, wykazane w księgach rachunkowych stany kont aktywnych oraz kont pasywnych na dzień ich zamknięcia i otwarcia ujmuje się w tej samej wysokości (art. 5 ust. 1 uor). Zasada ta obowiązuje podmioty kontynuujące działalność w niezmienionym zakresie i stanie prawnym. Tak więc bilans otwarcia musi odpowiadać wartościom bilansu zamknięcia na koniec roku poprzedzającego - nie ma żadnych odstępstw i wyjątków.

Księgi rachunkowe prowadzone przez biuro rachunkowe

Zdarza się bardzo często, że część urządzeń księgowych jest prowadzona w jednostce, a same księgi rachunkowe w usługowym biurze rachunkowym. Jednostki pozostawiają sobie prowadzenie urządzeń pomocniczych.

Najczęściej prowadzi się: ewidencję środków trwałych, w tym księgę inwentarzową oraz tabele amortyzacji i umorzeń, ewidencje ilościowo-wartościowe lub tylko ewidencję ilościową w zakresie zapasów, ewidencje wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne pracowników itp. Za prowadzenie ksiąg rachunkowych, ich zamykanie i otwieranie odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki. Kierownik jednostki ponosi także odpowiedzialność za zatwierdzenie dokumentacji (opisu) przyjętych przez jednostkę zasad (polityki) rachunkowości (art. 10 ust. 1 uor).

Nawet jeżeli księgi rachunkowe są prowadzone usługowo w biurze rachunkowym, to po zakończeniu okresu sprawozdawczego księgi jako komplet dowodów źródłowych i sporządzonej na ich podstawie dokumentacji powinny znaleźć się w jednostce. Dokumentacja jest zatwierdzana przez kierownika jednostki (art. 4 ust. 5, art. 10 ust. 2 uor), a urządzenia prowadzone w dwóch różnych miejscach muszą być wewnętrznie zgodne.

Trzeba przewidywać zmiany

Otwierając księgi rachunkowe w styczniu 2007 r., nie zawsze będziemy pewni ich ostatecznego kształtu.
Decyzje o zmianach mogą zapaść w następnych miesiącach. Dlatego też otwierając księgi rachunkowe na 1 stycznia, trzeba wziąć pod uwagę różne przyszłe zdarzenia.

Można zmianom „wyjść naprzeciw” - opracować propozycje i uzyskać akceptację kierownika jednostki, najpóźniej w styczniu. W innym przypadku należy tak zbudować i zorganizować zakładowy plan kont, żeby możliwe było wprowadzenie zmian w urządzeniach dodatkowych.

Reasumując:

- Ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy.
- Wszystkie urządzenia składające się na księgi rachunkowe otwiera się na dany okres od nowa, nawet jeżeli istnieją fizyczne możliwości kontynuowania zapisów.
- Bilans otwarcia musi odpowiadać wartościom bilansu zamknięcia na koniec roku poprzedzającego.
 
 

Podstawa prawna:
- ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
- rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej - Dz.U. Nr 137, poz. 1539; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 117

dr Weronika Gackowska
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

Zarządzanie finansami i procesami finansowo-księgowymi w rosnącym przedsiębiorstwie

W dzisiejszej gospodarce efektywne zarządzanie finansami i procesami finansowymi stanowi kluczowy czynnik sukcesu dla rozwijających się przedsiębiorstw. Praktyka biznesowa pokazuje, że sam wzrost obrotów nie zawsze przekłada się na poprawę kondycji finansowej firmy. Nieumiejętnie zarządzany rozwój może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zwiększającym się przychodom towarzyszą spadająca rentowność i problemy z płynnością finansową.

Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

REKLAMA

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

Większość podatników VAT może uniknąć w 2026 r. obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Prof. Modzelewski wyjaśnia jak to możliwe

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego, gdyby uchwalono projekt przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF w przedłożonym niedawno kształcie, to większość podatników VAT nie będzie musiała wystawiać faktur ustrukturyzowanych w 2026 r.

Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

REKLAMA

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

REKLAMA