REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy nieodpłatne użyczenie lokalu będzie przychodem

Anna Wojda

REKLAMA

Nieodpłatne użyczenie lokalu stanowi źródło przychodów. Jeśli jednak lokal jest używany przez właściciela na potrzeby członków rodziny, przychód nie powstanie. Nie będzie wtedy jednak możliwości zaliczenia do kosztów wydatków dotyczących lokalu.


Nieodpłatne udostępnienie innym osobom nieruchomości lub lokalu może wywołać określone skutki prawne. Ustawodawca przyjmuje w tym przypadku pewną fikcję prawną i wychodzi z założenia, że podatnik udostępniający nieruchomość uzyskuje przychód, który otrzymałby oddając nieruchomość do odpłatnego używania. Przychód powstaje również u drugiej strony, czyli u podatnika używającego nieodpłatnie nieruchomość. Założenie to ma zniechęcać podatników do zawierania fikcyjnych umów, kiedy pod pozorną umową nieodpłatną ukrywana jest umowa odpłatna, by w ten sposób nie wykazywać rzeczywiście otrzymywanych przychodów. Są jednak sytuacje, kiedy mimo nieodpłatnego użyczenia podatnicy przychodu nie uzyskają.


Użyczenie dla rodziny


Zgodnie z art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub w części do używania innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym mniemającym osobowości prawnej, uważa się wartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości. Najczęstszym przypadkiem oddania nieruchomości (lokalu) do używania innej osobie jest zawarcie umowy użyczenia.


Nie każde jednak bezpłatne użyczenie spowoduje powstanie u użyczającego przychodu. Ustawodawca określił sytuacje, kiedy przychód nie powstanie. Nie będzie zatem konieczności jego opodatkowania. Jedną z takich sytuacji jest przypadek, gdy właściciel użytkuje nieruchomość (lokal) na potrzeby własne lub członków rodziny. Sytuację tę określa art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynika z niego, że jeśli właściciel nieruchomości używa jej na własne potrzeby (np. nieruchomość zostaje oddana spółce, a właściciel nieruchomości jest jej jedynym wspólnikiem) lub potrzeby członków rodziny - nie ustala się wartości czynszowej tej nieruchomości lub jej części, a wydatki związane z nieruchomością nie stanowią kosztu uzyskania przychodów.


W praktyce oznacza to tyle, że właściciel nie uzyskuje przychodu w postaci wartości czynszowej, ale z drugiej strony jakiekolwiek wydatki dotyczące nieruchomości nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodów.


WYJAŚNIENIE NA CZYM POLEGA UŻYCZENIE


Jak wynika z art. 710 kodeksu cywilnego przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.


Faktyczne pożycie


Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji członka rodziny. Pomocna może okazać się zatem definicja zawarta w przepisach Ordynacji podatkowej. Zgodnie z jej art. 111 za członków rodziny podatnika uważa się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu.


Jeśli zatem lokal zostanie oddany na potrzeby osoby pozostającej w faktycznym pożyciu z podatnikiem, wartości czynszowej lokalu nie będzie się ustalać. To, kiedy można mówić o faktycznym pożyciu z podatnikiem, wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 12 listopada 1975 r. (sygn. akt V KR 203/75, OSP z 1996 r. nr 10, poz. 187). Zdaniem sądu za istotne i konieczne elementy wspólnego pożycia uznać należy wspólne pożycie psychiczne i fizyczne, wspólnotę ekonomiczną i trwałość związku. Te elementy wskazywać mogą, że pomiędzy dwiema osobami płci odmiennej zachodzi taki związek, który od związku małżeńskiego różni się tylko brakiem prawnej legalizacji faktycznego związku małżeńskiego.

Dla podatników istotne może okazać się to, że poza kręgiem członków rodziny w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej a tym samym również art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, znaleźli się pasierb, pasierbica, ojczym, macocha oraz małżonkowie rodzeństwa (szwagier, szwagierka).


Koszty podatkowe


Podatnicy używający użyczone nieodpłatnie nieruchomości często ponoszą określone wydatki. Zastanawiają się więc, czy będą mogły one stanowić koszty podatkowe. Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia, zabezpieczenia lub zachowania przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23. Wydatki muszą zatem służyć prowadzonej działalności. Powinny również wykazywać związek z przychodami.


Dla określenia, czy ponoszone wydatki będą kosztem, istotne są również regulacje dotyczące umowy użyczenia określające prawa i obowiązki stron umowy użyczenia. Wynika z nich, że użytkującego obciążają koszty zwykłego używania rzeczy i utrzymania jej w stanie niepogorszonym. Strony umowy mogą zatem nałożyć na użytkującego obowiązek regulowania określonych należności, m.in. opłaty za energię elektryczną, wywóz nieczystości, zużycie wody itp. Za koszty uzyskania przychodów po stronie używającego należy uznać również koszty poniesione na drobne remonty czy odnowienie użytkowanej nieruchomości lub jej części.


Kosztami uzyskania przychodów z tytułu nieodpłatnego używania nieruchomości lub jej części będą zatem faktycznie poniesione wydatki na utrzymanie tej nieruchomości w celu zachowania jej w stanie niepogorszonym oraz związane z bieżącą eksploatacją obiektu.


Pewnym problemem może być próba uznania płaconego podatku od nieruchomości za koszty uzyskania przychodów u osoby użytkującej nieodpłatnie nieruchomość lub jej część. Bezpłatność - zgodnie z orzecznictwem NSA - musi dotyczyć wszystkich elementów umowy. Umowa użyczenia nie może zatem nakładać na biorącego do używania obowiązku żadnych świadczeń na rzecz dającego do bezpłatnego użytkowania.


Należności publicznoprawne ciążą z mocy prawa na podatnikach. Przy umowie nieodpłatnego użytkowania nieruchomości nie należy więc obciążać obowiązkiem zapłaty podatku od nieruchomości osoby biorącej w używanie. Wyłączenie to dotyczy także sytuacji, w której obowiązek zapłaty podatku przez używającego zostałby ograniczony do tej części podatku, która przypada proporcjonalnie na używaną przez niego część nieruchomości.


PRZYKŁAD JAK ROZLICZYĆ WYDATKI NA NIERUCHOMOŚĆ


Członkowie rodziny podatnika użyczyli mu do nieodpłatnego używania na cele prowadzonej działalności gospodarczej nieruchomości stanowiące ich własność. Koszty związane z funkcjonowaniem nieruchomości ponosi podatnik. W tym przypadku u podatnika jako przedsiębiorcy nie powstanie przychód z nieodpłatnego używania. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z działalności gospodarczej uważa się wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Przychód nie powstanie również na postawie art. 16 ustawy u członków rodziny użyczających nieodpłatnie nieruchomość. Przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki związane z nieruchomością.


Anna Wojda

anna.wojda@infor.pl


PODSTAWA PRAWNA
- Art. 16 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KRUS wprowadza zmiany w limitach przychodów. Czy stracisz na emeryturze lub rencie?

KRUS informuje, że od początku grudnia 2024 roku obowiązują nowe kwoty przychodu decydujące o zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń emerytalno-rentowych. Sprawdź nowe limity miesięcznego przychodu powodujące zmniejszenie/zawieszenie emerytury lub renty.

Nowe wzory formularzy deklaracji VAT od 2025 roku: VAT-8 i VAT-9M

Minister Finansów zamierza od 1 kwietnia 2025 r. wprowadzić dwa nowe wzory deklaracji VAT. Mają to być VAT-8 (wersja 12) i VAT-9M (wersja 11). Gotowy jest już projekt rozporządzenia określającego nowe wzory tych formularzy. Co się zmieni?

Kwota wolna od podatku 60 tys. zł. Rząd odpowiada na pytania o realizację obietnicy

Obietnica podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł wciąż pozostaje niezrealizowana, mimo że miała być spełniona w ciągu pierwszych 100 dni rządów. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację posłanki Marii Koc wyjaśnia, że zmiana może nastąpić dopiero przy poprawie sytuacji budżetowej. Koszt wprowadzenia reformy szacuje się na 52,5 mld zł rocznie.

Pułapka podatkowa. Jest problem z terminem zgłoszenia spadku na formularzu SD-Z2

Są trudności w skorzystaniu ze zwolnienia z podatku od spadków po śmierci najbliższych. Podatnicy wskazują na brak informacji o 6-miesięcznym terminie na zgłoszenie nabycia spadku na formularzu SD-Z2. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do ministra finansów o wprowadzenie obowiązku pouczania o tych warunkach przez sądy i notariuszy, aby zapobiec przypadkom, gdy niewiedza prowadzi do utraty prawa do ulgi.

REKLAMA

Zmiana zasad wystawiania faktur VAT od 1 stycznia 2025 r.

Opublikowany został projekt rozporządzenia, które zmienić ma od 1 stycznia 2024 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1979). Co się zmieni w fakturowaniu od nowego roku?

Zmiany w stażu pracy już od 2026 r.: Zwiększą uprawnienia pracowników, a tym samym będą stanowiły pewne obciążenie dla pracodawców

Od początku 2026 roku mają wejść w życie zmiany w przepisach dotyczących naliczania stażu pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy obejmie nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy zatrudnienia, takie jak umowy zlecenia czy prowadzenie działalności gospodarczej. Te zmiany przyniosą korzyści dla pracowników, ale także dodatkowe wyzwania dla pracodawców.

Amortyzacja inwestycji w obce środki trwałe

W związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu w polskim systemie prawnym znalazły się niekorzystne regulacje podatkowe dla branży nieruchomości, wśród których wymienić można przede wszystkim zakaz amortyzacji podatkowej budynków i lokali mieszkalnych. 

NSA: Nawet potencjalna możliwość wykorzystania nieruchomości w działalności gospodarczej zwiększa stawkę podatku od nieruchomości

Do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zaliczone być powinny również te grunty lub budynki, które przejściowo nie są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2024 r. (III FSK 331/24). NSA - orzekając w przedmiocie podatku od nieruchomości - uznał, że na uwagę zasługuje nie tylko faktyczne wykorzystywanie nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, ale także możliwość potencjalnego jej wykorzystania w takim celu.

REKLAMA

Podmiotowość podatników czynnych. Kto jest podatnikiem, gdy czynność opodatkowaną wykonuje więcej niż jeden podmiot?

Podmiotowość w prawie podatkowym, zwłaszcza w podatkach pośrednich, była, jest i raczej będzie problemem spornym. Wątek, który zamierzam poruszyć w niniejszym artykule, dotyczy największej grupy podatników, których podmiotowość wiąże się z wykonywaniem przez nich czynności potencjalnie podlegających opodatkowaniu, w którym to wykonaniu może uczestniczyć czynnie więcej niż jeden podmiot - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

ZUS: W listopadzie przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się wnioski na styczeń 2025 r.

ZUS: W listopadzie 2024 r. przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się już pierwsze wnioski o wakacje składkowe na styczeń 2025 r. Wnioski będą rozpatrywane automatycznie.

REKLAMA