REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozrachunki z tytułu VAT - ewidencja księgowa

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Na jakich kontach powinny być ewidencjonowane rozrachunki z tytułu VAT? Jak księgować podatek należny i naliczony? W jaki sposób ująć w księgach wyniki kontroli podatkowej dotyczącej podatku od towarów i usług?
Joanna Jesionowska
 
Rozrachunki z tytułu podatku od towarów i usług występują prawie we wszystkich jednostkach zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Opodatkowaniu VAT podlega zarówno odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium RP, jak i eksport i import towarów lub usług oraz inne czynności zrównane ze sprzedażą. Ponadto opodatkowaniu podlega również nabycie towarów od kontrahentów z terenu Unii Europejskiej oraz sprzedaż towarów tym kontrahentom, tj. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Podstawą opodatkowania VAT jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Opodatkowaniu podlegają również pobrane zaliczki, przedpłaty, raty. Natomiast obrót zmniejszają udzielone rabaty (bonifikaty, opusty, reklamacje, skonta), wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych oraz zwróconych dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwoty wynikające z dokonanych korekt faktur.
Cechą charakterystyczną VAT jest możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług. Generalnie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. W konsekwencji więc podatek do zapłacenia stanowi różnicę pomiędzy podatkiem należnym a naliczonym za dany okres rozliczeniowy.
Na jakich kontach ewidencjonowany jest VAT?
Biorąc pod uwagę, że jednostki muszą sporządzać deklarację podatkową VAT-7 i wykazywać w niej m.in. VAT naliczony oraz VAT należny, konieczne jest prowadzenie ewidencji w  taki sposób, aby możliwe było ustalenie oddzielnie tych wielkości oraz zobowiązania z tytułu VAT. W tym celu jednostki wyodrębniają  – w zależności od potrzeb – odpowiednie konta analityczne, które powinny umożliwić prawidłowe ustalenie wielkości VAT naliczonego, VAT należnego oraz zobowiązania lub należności z tytułu podatku od towarów i usług. Poniżej przedstawimy najczęściej stosowane w praktyce rozwiązanie oparte na dwóch kontach, a mianowicie:
1. Konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”, które służy do ewidencji VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług, przy czym na koncie tym i na odpowiednich kontach analitycznych księguje się:
– podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług zaliczanych do środków trwałych,
– podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług pozostałych,
– podatek naliczony do odliczenia w późniejszym terminie (np. z faktur za tzw. media).
2. Konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”, które w zasadzie służy do ewidencji podatku VAT należnego z tytułu sprzedaży towarów i usług, przy czym na odpowiednich kontach analitycznych księguje się podatek należny z tytułu:
– dostaw na terytorium kraju,
– wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów z podziałem na VAT od nabycia środków transportu oraz od nabycia pozostałych towarów i usług,
– importu usług.
Księgowania naliczonego podatku od towarów i usług odbywają się za pośrednictwem konta „Rozliczenie zakupu”. Podstawą księgowań są dane wynikające z faktur zakupu oraz z dokumentów celnych SAD dotyczących importu towarów.
Ewidencja księgowa rozrachunków z tytułu VAT będzie się opierać nie tylko na zasadach określonych w ustawie o podatku od towarów i usług, ale również w ustawie o rachunkowości.
Księgowania podatku naliczonego
Zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz z zasadami wynikającymi z ustawy o rachunkowości przykładowe księgowania dotyczące podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego lub zwrotowi na rachunek bankowy wyglądają następująco:
1. Księgowanie faktury VAT dotyczącej zakupu oraz dokumentów celnych SAD dotyczących importu towarów:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozliczenie zakupu”.
2. Księgowanie korekty podatku naliczonego na podstawie otrzymanej faktury korygującej:
a) podwyższającej podatek naliczony: Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie” Ma konto „Rozliczenie zakupu”,
b) obniżającej podatek naliczony: Wn konto „Rozliczenie zakupu” Ma konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”.
Natomiast księgowania VAT wykazanego na fakturze VAT lub dokumencie odprawy celnej, który nie podlega odliczeniu lub zwrotowi na rachunek bankowy, przedstawiają się następująco:
1. Księgowanie zwiększenia ceny nabycia (zakupu) materiałów lub towarów:
Wn konto „Materiały” lub „Towary”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeśli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
2. Księgowanie bezpośredniego obciążenia kosztów działalności operacyjnej w postaci wartości sprzedanych materiałów, towarów wraz z nabywanymi materiałami i towarami:
Wn konto „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” lub „Wartość sprzedanych materiałów”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
3. Księgowanie obciążenia kosztów działalności operacyjnej w przypadku zakupu usług:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
4. Księgowanie zakupu usług lub materiałów zwiększających wartość środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych:
Wn konto „Środki trwałe w budowie” lub „Środki trwałe”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
VAT należny w księgach rachunkowych
Księgowania podatku należnego są dosyć rozbudowane. Przykładowe księgowania w tym zakresie przedstawiają się następująco:
1. Księgowanie podatku należnego wynikającego z faktur VAT dokumentujących sprzedaż towarów i usług:
Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (pełna kwota należności od nabywcy)
Ma konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT) i
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (VAT należny),
2. Księgowanie podatku należnego z tytułu przedpłat na dostawy towarów lub świadczone usługi:
Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (pełna kwota przedpłaty otrzymanej od nabywcy)
Ma konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” (wartość przedpłaty netto bez podatku VAT)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (VAT należny od przedpłaty).
3. Księgowanie podatku należnego od nieodpłatnie przekazanych (również w formie darowizny) materiałów, towarów, produktów, środków trwałych (faktura wewnętrzna):
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
4. Księgowanie korekty podatku należnego z tytułu sprzedaży (faktura korygująca):
– podwyższającej wartość sprzedaży: Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (wartość brutto podwyższająca należność) Ma konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT) Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (podwyższenie VAT należnego),
– obniżającej wartość sprzedaży:
Wn konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT)
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (zmniejszenie VAT należnego)
Ma konto „Rozrachunki z odbiorcami” (wartość brutto obniżająca należność).
5. Księgowanie podatku należnego wynikającego z faktury wewnętrznej dotyczącej wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów:
– podlegającego ujęciu w ewidencji:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– niepodlegającego odliczeniu:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5 (w analityce „Podatki i opłaty”)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
6. Księgowanie podatku należnego od importu usług:
– podlegającego ujęciu w ewidencji:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– niepodlegającego odliczeniu:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5 (w analityce „Podatki i opłaty”)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
Jak ewidencjonować zapłatę i zwrot podatku VAT oraz wyniki kontroli podatkowych?
Ponadto, w związku ze specyfiką tego podatku, księguje się również:
1. Zwrot podatku naliczonego przez urząd skarbowy:
Wn konto „Rachunek bankowy”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
2. Zapłatę poleceniem przelewu zobowiązania z tytułu VAT należnego:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Rachunek bankowy”.
3. Umorzenie lub zwrot podatku należnego za lata ubiegłe:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne” lub „Rozliczenie wyniku finansowego”, jeżeli zwrot wiąże się z błędem podstawowym.
4. Różnice z zaokrągleń w rozliczeniu deklaracji podatkowych VAT-7:
– stanowiące pozostałe koszty operacyjne:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– stanowiące pozostałe przychody operacyjne:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne”.
5. Wyniki kontroli za lata ubiegłe, wpływające znacząco na sprawozdania finansowe roku, w którym przeprowadzono kontrolę – korekta w formie błędu podstawowego:
– zobowiązanie z tytułu zaniżonej kwoty podatku VAT:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT”),
opłaty sankcyjne z tytułu zaniżonego zobowiązania z tytułu VAT:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu opłat sankcyjnych”),
– odsetki od zaległości budżetowych:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu odsetek budżetowych”).
6. Wyniki kontroli za lata ubiegłe, które nie wpływają znacząco na sprawozdanie finansowe roku, w którym przeprowadzono kontrolę:
– zobowiązanie z tytułu zaniżonej kwoty podatku VAT:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT”),
– opłaty sankcyjne z tytułu zaniżonego zobowiązania z tytułu VAT:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu opłat sankcyjnych”),
odsetki od zaległości budżetowych:
Wn konto „Koszty finansowe”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu odsetek budżetowych”).
Jak widać, księgowania rozrachunków w zakresie podatku VAT są dosyć rozbudowane. Jednak poznanie podstawowych schematów księgowań pozwala uniknąć błędów przy ewidencji tego podatku.
Podstawa prawna:
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).
Masz wątpliwości, napisz: prawo.autorzy@infor.pl


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA