REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozrachunki z tytułu VAT - ewidencja księgowa

REKLAMA

Na jakich kontach powinny być ewidencjonowane rozrachunki z tytułu VAT? Jak księgować podatek należny i naliczony? W jaki sposób ująć w księgach wyniki kontroli podatkowej dotyczącej podatku od towarów i usług?
Joanna Jesionowska
 
Rozrachunki z tytułu podatku od towarów i usług występują prawie we wszystkich jednostkach zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Opodatkowaniu VAT podlega zarówno odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium RP, jak i eksport i import towarów lub usług oraz inne czynności zrównane ze sprzedażą. Ponadto opodatkowaniu podlega również nabycie towarów od kontrahentów z terenu Unii Europejskiej oraz sprzedaż towarów tym kontrahentom, tj. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Podstawą opodatkowania VAT jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Opodatkowaniu podlegają również pobrane zaliczki, przedpłaty, raty. Natomiast obrót zmniejszają udzielone rabaty (bonifikaty, opusty, reklamacje, skonta), wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych oraz zwróconych dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwoty wynikające z dokonanych korekt faktur.
Cechą charakterystyczną VAT jest możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług. Generalnie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. W konsekwencji więc podatek do zapłacenia stanowi różnicę pomiędzy podatkiem należnym a naliczonym za dany okres rozliczeniowy.
Na jakich kontach ewidencjonowany jest VAT?
Biorąc pod uwagę, że jednostki muszą sporządzać deklarację podatkową VAT-7 i wykazywać w niej m.in. VAT naliczony oraz VAT należny, konieczne jest prowadzenie ewidencji w  taki sposób, aby możliwe było ustalenie oddzielnie tych wielkości oraz zobowiązania z tytułu VAT. W tym celu jednostki wyodrębniają  – w zależności od potrzeb – odpowiednie konta analityczne, które powinny umożliwić prawidłowe ustalenie wielkości VAT naliczonego, VAT należnego oraz zobowiązania lub należności z tytułu podatku od towarów i usług. Poniżej przedstawimy najczęściej stosowane w praktyce rozwiązanie oparte na dwóch kontach, a mianowicie:
1. Konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”, które służy do ewidencji VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług, przy czym na koncie tym i na odpowiednich kontach analitycznych księguje się:
– podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług zaliczanych do środków trwałych,
– podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług pozostałych,
– podatek naliczony do odliczenia w późniejszym terminie (np. z faktur za tzw. media).
2. Konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”, które w zasadzie służy do ewidencji podatku VAT należnego z tytułu sprzedaży towarów i usług, przy czym na odpowiednich kontach analitycznych księguje się podatek należny z tytułu:
– dostaw na terytorium kraju,
– wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów z podziałem na VAT od nabycia środków transportu oraz od nabycia pozostałych towarów i usług,
– importu usług.
Księgowania naliczonego podatku od towarów i usług odbywają się za pośrednictwem konta „Rozliczenie zakupu”. Podstawą księgowań są dane wynikające z faktur zakupu oraz z dokumentów celnych SAD dotyczących importu towarów.
Ewidencja księgowa rozrachunków z tytułu VAT będzie się opierać nie tylko na zasadach określonych w ustawie o podatku od towarów i usług, ale również w ustawie o rachunkowości.
Księgowania podatku naliczonego
Zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz z zasadami wynikającymi z ustawy o rachunkowości przykładowe księgowania dotyczące podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego lub zwrotowi na rachunek bankowy wyglądają następująco:
1. Księgowanie faktury VAT dotyczącej zakupu oraz dokumentów celnych SAD dotyczących importu towarów:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozliczenie zakupu”.
2. Księgowanie korekty podatku naliczonego na podstawie otrzymanej faktury korygującej:
a) podwyższającej podatek naliczony: Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie” Ma konto „Rozliczenie zakupu”,
b) obniżającej podatek naliczony: Wn konto „Rozliczenie zakupu” Ma konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”.
Natomiast księgowania VAT wykazanego na fakturze VAT lub dokumencie odprawy celnej, który nie podlega odliczeniu lub zwrotowi na rachunek bankowy, przedstawiają się następująco:
1. Księgowanie zwiększenia ceny nabycia (zakupu) materiałów lub towarów:
Wn konto „Materiały” lub „Towary”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeśli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
2. Księgowanie bezpośredniego obciążenia kosztów działalności operacyjnej w postaci wartości sprzedanych materiałów, towarów wraz z nabywanymi materiałami i towarami:
Wn konto „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” lub „Wartość sprzedanych materiałów”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
3. Księgowanie obciążenia kosztów działalności operacyjnej w przypadku zakupu usług:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
4. Księgowanie zakupu usług lub materiałów zwiększających wartość środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych:
Wn konto „Środki trwałe w budowie” lub „Środki trwałe”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
VAT należny w księgach rachunkowych
Księgowania podatku należnego są dosyć rozbudowane. Przykładowe księgowania w tym zakresie przedstawiają się następująco:
1. Księgowanie podatku należnego wynikającego z faktur VAT dokumentujących sprzedaż towarów i usług:
Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (pełna kwota należności od nabywcy)
Ma konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT) i
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (VAT należny),
2. Księgowanie podatku należnego z tytułu przedpłat na dostawy towarów lub świadczone usługi:
Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (pełna kwota przedpłaty otrzymanej od nabywcy)
Ma konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” (wartość przedpłaty netto bez podatku VAT)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (VAT należny od przedpłaty).
3. Księgowanie podatku należnego od nieodpłatnie przekazanych (również w formie darowizny) materiałów, towarów, produktów, środków trwałych (faktura wewnętrzna):
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
4. Księgowanie korekty podatku należnego z tytułu sprzedaży (faktura korygująca):
– podwyższającej wartość sprzedaży: Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (wartość brutto podwyższająca należność) Ma konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT) Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (podwyższenie VAT należnego),
– obniżającej wartość sprzedaży:
Wn konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT)
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (zmniejszenie VAT należnego)
Ma konto „Rozrachunki z odbiorcami” (wartość brutto obniżająca należność).
5. Księgowanie podatku należnego wynikającego z faktury wewnętrznej dotyczącej wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów:
– podlegającego ujęciu w ewidencji:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– niepodlegającego odliczeniu:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5 (w analityce „Podatki i opłaty”)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
6. Księgowanie podatku należnego od importu usług:
– podlegającego ujęciu w ewidencji:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– niepodlegającego odliczeniu:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5 (w analityce „Podatki i opłaty”)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
Jak ewidencjonować zapłatę i zwrot podatku VAT oraz wyniki kontroli podatkowych?
Ponadto, w związku ze specyfiką tego podatku, księguje się również:
1. Zwrot podatku naliczonego przez urząd skarbowy:
Wn konto „Rachunek bankowy”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
2. Zapłatę poleceniem przelewu zobowiązania z tytułu VAT należnego:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Rachunek bankowy”.
3. Umorzenie lub zwrot podatku należnego za lata ubiegłe:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne” lub „Rozliczenie wyniku finansowego”, jeżeli zwrot wiąże się z błędem podstawowym.
4. Różnice z zaokrągleń w rozliczeniu deklaracji podatkowych VAT-7:
– stanowiące pozostałe koszty operacyjne:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– stanowiące pozostałe przychody operacyjne:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne”.
5. Wyniki kontroli za lata ubiegłe, wpływające znacząco na sprawozdania finansowe roku, w którym przeprowadzono kontrolę – korekta w formie błędu podstawowego:
– zobowiązanie z tytułu zaniżonej kwoty podatku VAT:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT”),
opłaty sankcyjne z tytułu zaniżonego zobowiązania z tytułu VAT:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu opłat sankcyjnych”),
– odsetki od zaległości budżetowych:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu odsetek budżetowych”).
6. Wyniki kontroli za lata ubiegłe, które nie wpływają znacząco na sprawozdanie finansowe roku, w którym przeprowadzono kontrolę:
– zobowiązanie z tytułu zaniżonej kwoty podatku VAT:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT”),
– opłaty sankcyjne z tytułu zaniżonego zobowiązania z tytułu VAT:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu opłat sankcyjnych”),
odsetki od zaległości budżetowych:
Wn konto „Koszty finansowe”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu odsetek budżetowych”).
Jak widać, księgowania rozrachunków w zakresie podatku VAT są dosyć rozbudowane. Jednak poznanie podstawowych schematów księgowań pozwala uniknąć błędów przy ewidencji tego podatku.
Podstawa prawna:
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).
Masz wątpliwości, napisz: prawo.autorzy@infor.pl


Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy renta inwalidzka wyklucza ulgę dla seniorów? Skarbówka rozwiewa wątpliwości

Pracujesz i pobierasz rentę inwalidzką? Zastanawiasz się, czy możesz skorzystać z ulgi dla seniorów? Skarbówka wydała interpretację, która może Cię zainteresować! Sprawdź, jakie są zasady i czy przysługuje Ci zwolnienie z podatku dochodowego.

Teraz kontrolerzy ZUS szczególnie upatrzyli sobie firmy z jednej branży, praktycznie żadna nie uniknie kontroli w najbliższym czasie. Co sprawdzają i dlaczego

W ciągu ostatniego roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wziął pod lupę polskie firmy transportowe i rozpoczął szczegółowe kontrole, które są odczuwalne przez branżę. Dla ekspertów nie jest to zaskoczeniem, bo to efekt rozpoznania przez ZUS trików stosowanych w firmach tej branży.

Rząd szuka pieniędzy. Podatek cyfrowy coraz bliżej?

Ministerstwo Cyfryzacji pracuje nad nowym podatkiem, który miałby objąć duże korporacje technologiczne działające w Polsce. Wicepremier Krzysztof Gawkowski zapowiada, że koncepcja podatku cyfrowego zostanie przedstawiona w ciągu kilku miesięcy, a wpływy z niego mogą sięgnąć miliardów złotych. Pomysł budzi jednak kontrowersje.

Wspólne rozliczenie PIT małżonków w 2025 r. za 2024 rok – kto i jak może to zrobić. Korzyści, warunki, jaki formularz wypełnić

Wspólne rozliczenie rocznego zeznania podatkowego PIT przez małżonków jest ważną preferencją podatkową w podatku dochodowym od osób fizycznych, dostępną dla podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej. Rozliczenie wspólne jest korzystne zwłaszcza dla małżonków, których dochody roczne znacznie się różnią (znajdują się w różnych progach podatkowych), w tym w szczególności jeżeli jeden z małżonków nie osiągnął dochodu w danym roku. Kiedy małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie? Na czym polega wspólne rozliczenie PIT małżonków? Czy jest możliwe wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem, po rozwodzie i w separacji? Czy jest możliwe wspólne rozliczenie małżonków w przypadku uzyskiwania przychodów z najmu prywatnego, działalności rolniczej, kapitałów pieniężnych, działalności nierejestrowanej? Jakie formy opodatkowania wykluczają wspólne rozliczenie małżonków? Odpowiadamy na te wszystkie pytania.

REKLAMA

Będzie rewolucja w raportowaniu ESG po zmianach w dyrektywie CSRD? Obowiązki tylko dla największych firm. Pakiet Omnibus I Komisji Europejskiej

W lutym 2025 roku Komisja Europejska ogłosiła przełomowe zmiany w unijnym systemie raportowania zrównoważonego rozwoju, wywołując gorącą debatę wśród przedsiębiorców, prawników i ekspertów ESG. Propozycje zawarte w pakiecie Omnibus, obejmujące m.in. modyfikacje dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) i CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive), zdaniem wielu komentatorów stanowią próbę znalezienia równowagi między ambicjami klimatycznymi UE a realiami gospodarczymi. Wspólnie z dr Anną Partyką-Opielą, partnerką kancelarii Rymarz Zdort Maruta i laureatką rankingu Top 25 Women Lawyers in Business by Forbes 2024, analizujemy konsekwencje tych zmian dla europejskiego biznesu.

Biznes ma dość! Domaga się prostych i stabilnych podatków. Jest 100 postulatów

Chaos w podatkach, powolne sądy i drakońskie areszty gospodarcze – polscy przedsiębiorcy mają dość! Domagają się uproszczenia systemu podatkowego, rozszerzenia estońskiego CIT oraz stabilnych przepisów. Czy rząd posłucha biznesu, zanim firmy zaczną masowo uciekać za granicę?

Deregulacja: nowe przepisy dla biznesu od 1 maja 2025 r. 40 zmian - kontrole firm, rzemiosło, mały ZUS plus, zamówienia publiczne i inne ułatwienia

W dniu 11 marca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego, przedłożony przez Ministra Rozwoju i Technologii. Zmiany mają wejść w życie w większości od 1 maja 2025 roku

Wynagrodzenie brutto, a netto w 2025 roku. Jak obliczyć kwotę pensji do wypłaty? [Przykłady]

Jedną z podstawowych kwestii dla pracownika i pracodawcy jest ustalenie stawki wynagrodzenia, jaką pracownik będzie co miesiąc otrzymywał za wykonywanie swoich obowiązków służbowych. Pracownicy często mają wątpliwości dlaczego kwota netto, która dostają na konto, jest o tyle niższa niż ta zapisana w umowie. Kwota która podana jest na umowie o pracę to najczęściej kwota brutto, czyli całość wynagrodzenia, które zostaje pomniejszane o należne świadczenia publicznoprawne. Po odjęciu tych świadczeń pozostaje kwota netto, którą pracownik otrzymuje, tzw. „kwota na rękę”.

REKLAMA

Zasiłek chorobowy już od pierwszego dnia? Przedsiębiorcy apelują do rządu o natychmiastowe działania

Rada Przedsiębiorców domaga się realizacji obietnicy wyborczej – ZUS powinien przejąć wypłatę zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia absencji pracownika. W liście do premiera Donalda Tuska i liderów koalicji przedsiębiorcy wzywają do uchwalenia przepisów jeszcze przed wyborami prezydenckimi. Czy rząd dotrzyma słowa?

Inwestowanie w złoto - marzec 2025 r. Cena i notowania. Stabilność mimo ryzyka delewarowania na zmiennych rynkach

Jak informuje Saxo Bank w komunikacie z 12 marca 2025 r., globalne rynki finansowe pozostają w stanie podwyższonej niepewności, ponieważ wprowadzenie, a następnie odwołanie ceł przez administrację Trumpa wobec głównych partnerów handlowych nadal wywiera presję na Wall Street i szerzej na rynek. Złoto pozostaje stabilne, utrzymując notowania powyżej 2900 USD po kolejnej stosunkowo płytkiej korekcie. Inwestorzy i traderzy reagują również na gwałtowne i nagłe pogorszenie danych makroekonomicznych w USA, co zwiększa ryzyko stagflacji, wspierającej ceny złota.

REKLAMA