REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozrachunki z tytułu VAT - ewidencja księgowa

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Na jakich kontach powinny być ewidencjonowane rozrachunki z tytułu VAT? Jak księgować podatek należny i naliczony? W jaki sposób ująć w księgach wyniki kontroli podatkowej dotyczącej podatku od towarów i usług?
Joanna Jesionowska
 
Rozrachunki z tytułu podatku od towarów i usług występują prawie we wszystkich jednostkach zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Opodatkowaniu VAT podlega zarówno odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium RP, jak i eksport i import towarów lub usług oraz inne czynności zrównane ze sprzedażą. Ponadto opodatkowaniu podlega również nabycie towarów od kontrahentów z terenu Unii Europejskiej oraz sprzedaż towarów tym kontrahentom, tj. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Podstawą opodatkowania VAT jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Opodatkowaniu podlegają również pobrane zaliczki, przedpłaty, raty. Natomiast obrót zmniejszają udzielone rabaty (bonifikaty, opusty, reklamacje, skonta), wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych oraz zwróconych dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwoty wynikające z dokonanych korekt faktur.
Cechą charakterystyczną VAT jest możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług. Generalnie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. W konsekwencji więc podatek do zapłacenia stanowi różnicę pomiędzy podatkiem należnym a naliczonym za dany okres rozliczeniowy.
Na jakich kontach ewidencjonowany jest VAT?
Biorąc pod uwagę, że jednostki muszą sporządzać deklarację podatkową VAT-7 i wykazywać w niej m.in. VAT naliczony oraz VAT należny, konieczne jest prowadzenie ewidencji w  taki sposób, aby możliwe było ustalenie oddzielnie tych wielkości oraz zobowiązania z tytułu VAT. W tym celu jednostki wyodrębniają  – w zależności od potrzeb – odpowiednie konta analityczne, które powinny umożliwić prawidłowe ustalenie wielkości VAT naliczonego, VAT należnego oraz zobowiązania lub należności z tytułu podatku od towarów i usług. Poniżej przedstawimy najczęściej stosowane w praktyce rozwiązanie oparte na dwóch kontach, a mianowicie:
1. Konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”, które służy do ewidencji VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług, przy czym na koncie tym i na odpowiednich kontach analitycznych księguje się:
– podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług zaliczanych do środków trwałych,
– podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług pozostałych,
– podatek naliczony do odliczenia w późniejszym terminie (np. z faktur za tzw. media).
2. Konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”, które w zasadzie służy do ewidencji podatku VAT należnego z tytułu sprzedaży towarów i usług, przy czym na odpowiednich kontach analitycznych księguje się podatek należny z tytułu:
– dostaw na terytorium kraju,
– wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów z podziałem na VAT od nabycia środków transportu oraz od nabycia pozostałych towarów i usług,
– importu usług.
Księgowania naliczonego podatku od towarów i usług odbywają się za pośrednictwem konta „Rozliczenie zakupu”. Podstawą księgowań są dane wynikające z faktur zakupu oraz z dokumentów celnych SAD dotyczących importu towarów.
Ewidencja księgowa rozrachunków z tytułu VAT będzie się opierać nie tylko na zasadach określonych w ustawie o podatku od towarów i usług, ale również w ustawie o rachunkowości.
Księgowania podatku naliczonego
Zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz z zasadami wynikającymi z ustawy o rachunkowości przykładowe księgowania dotyczące podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego lub zwrotowi na rachunek bankowy wyglądają następująco:
1. Księgowanie faktury VAT dotyczącej zakupu oraz dokumentów celnych SAD dotyczących importu towarów:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozliczenie zakupu”.
2. Księgowanie korekty podatku naliczonego na podstawie otrzymanej faktury korygującej:
a) podwyższającej podatek naliczony: Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie” Ma konto „Rozliczenie zakupu”,
b) obniżającej podatek naliczony: Wn konto „Rozliczenie zakupu” Ma konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”.
Natomiast księgowania VAT wykazanego na fakturze VAT lub dokumencie odprawy celnej, który nie podlega odliczeniu lub zwrotowi na rachunek bankowy, przedstawiają się następująco:
1. Księgowanie zwiększenia ceny nabycia (zakupu) materiałów lub towarów:
Wn konto „Materiały” lub „Towary”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeśli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
2. Księgowanie bezpośredniego obciążenia kosztów działalności operacyjnej w postaci wartości sprzedanych materiałów, towarów wraz z nabywanymi materiałami i towarami:
Wn konto „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” lub „Wartość sprzedanych materiałów”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
3. Księgowanie obciążenia kosztów działalności operacyjnej w przypadku zakupu usług:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
4. Księgowanie zakupu usług lub materiałów zwiększających wartość środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych:
Wn konto „Środki trwałe w budowie” lub „Środki trwałe”
Ma konto „Rozliczenie zakupu” lub „VAT naliczony i jego rozliczenie”, jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
VAT należny w księgach rachunkowych
Księgowania podatku należnego są dosyć rozbudowane. Przykładowe księgowania w tym zakresie przedstawiają się następująco:
1. Księgowanie podatku należnego wynikającego z faktur VAT dokumentujących sprzedaż towarów i usług:
Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (pełna kwota należności od nabywcy)
Ma konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT) i
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (VAT należny),
2. Księgowanie podatku należnego z tytułu przedpłat na dostawy towarów lub świadczone usługi:
Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (pełna kwota przedpłaty otrzymanej od nabywcy)
Ma konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” (wartość przedpłaty netto bez podatku VAT)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (VAT należny od przedpłaty).
3. Księgowanie podatku należnego od nieodpłatnie przekazanych (również w formie darowizny) materiałów, towarów, produktów, środków trwałych (faktura wewnętrzna):
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
4. Księgowanie korekty podatku należnego z tytułu sprzedaży (faktura korygująca):
– podwyższającej wartość sprzedaży: Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami” (wartość brutto podwyższająca należność) Ma konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT) Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (podwyższenie VAT należnego),
– obniżającej wartość sprzedaży:
Wn konto „Sprzedaż produktów”, „Sprzedaż towarów”, „Sprzedaż materiałów”, „Pozostałe koszty operacyjne” (wartość w cenie sprzedaży netto bez podatku VAT)
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego” (zmniejszenie VAT należnego)
Ma konto „Rozrachunki z odbiorcami” (wartość brutto obniżająca należność).
5. Księgowanie podatku należnego wynikającego z faktury wewnętrznej dotyczącej wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów:
– podlegającego ujęciu w ewidencji:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– niepodlegającego odliczeniu:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5 (w analityce „Podatki i opłaty”)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
6. Księgowanie podatku należnego od importu usług:
– podlegającego ujęciu w ewidencji:
Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– niepodlegającego odliczeniu:
Wn konto „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5 (w analityce „Podatki i opłaty”)
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
Jak ewidencjonować zapłatę i zwrot podatku VAT oraz wyniki kontroli podatkowych?
Ponadto, w związku ze specyfiką tego podatku, księguje się również:
1. Zwrot podatku naliczonego przez urząd skarbowy:
Wn konto „Rachunek bankowy”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”.
2. Zapłatę poleceniem przelewu zobowiązania z tytułu VAT należnego:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Rachunek bankowy”.
3. Umorzenie lub zwrot podatku należnego za lata ubiegłe:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne” lub „Rozliczenie wyniku finansowego”, jeżeli zwrot wiąże się z błędem podstawowym.
4. Różnice z zaokrągleń w rozliczeniu deklaracji podatkowych VAT-7:
– stanowiące pozostałe koszty operacyjne:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
– stanowiące pozostałe przychody operacyjne:
Wn konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”
Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne”.
5. Wyniki kontroli za lata ubiegłe, wpływające znacząco na sprawozdania finansowe roku, w którym przeprowadzono kontrolę – korekta w formie błędu podstawowego:
– zobowiązanie z tytułu zaniżonej kwoty podatku VAT:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT”),
opłaty sankcyjne z tytułu zaniżonego zobowiązania z tytułu VAT:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu opłat sankcyjnych”),
– odsetki od zaległości budżetowych:
Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu odsetek budżetowych”).
6. Wyniki kontroli za lata ubiegłe, które nie wpływają znacząco na sprawozdanie finansowe roku, w którym przeprowadzono kontrolę:
– zobowiązanie z tytułu zaniżonej kwoty podatku VAT:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT”),
– opłaty sankcyjne z tytułu zaniżonego zobowiązania z tytułu VAT:
Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu opłat sankcyjnych”),
odsetki od zaległości budżetowych:
Wn konto „Koszty finansowe”
Ma konto „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu odsetek budżetowych”).
Jak widać, księgowania rozrachunków w zakresie podatku VAT są dosyć rozbudowane. Jednak poznanie podstawowych schematów księgowań pozwala uniknąć błędów przy ewidencji tego podatku.
Podstawa prawna:
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).
Masz wątpliwości, napisz: prawo.autorzy@infor.pl


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

REKLAMA

Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

Kiedy Krajowy System e-Faktur stanie się obowiązkowy? – Stan legislacyjny i wyzwania przed przedsiębiorcami

11 kwietnia 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczący obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który reguluje wdrożenie tego systemu w Polsce. Choć przepisy nie zostały jeszcze ostatecznie zatwierdzone, większość kluczowych kwestii jest już znana, co daje przedsiębiorcom czas na rozpoczęcie przygotowań do nadchodzących zmian.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych w 2025 r. Są 3 limity kwotowe zwolnień podatkowych: 5733 zł (osoby spoza rodziny), 27 090 zł (dalsza rodzina), 36 120 zł (najbliższa rodzina)

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

REKLAMA

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

Jest kilka sposobów na uniknięcie obowiązkowego KSeF. Przykład: uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

REKLAMA