Powrót do starych rozwiązań

W ustawie o kontroli skarbowej planowane są niewielkie zmiany. Sprowadzają się głównie do tego, że inspektorzy i pracownicy zatrudnieni w urzędach kontroli skarbowej będą mogli być upoważnieni przez generalnego inspektora kontroli skarbowej do przeprowadzenia czynności kontrolnych poza obszarem terytorialnego działania danego urzędu. To odstąpienie od rozwiązania polegającego na wyłącznym uprawnieniu GIKS do wszczęcia postępowania kontrolnego u tzw. dużego podatnika.
Bardziej istotne wydają się planowane zmiany w Ordynacji podatkowej. Projekt zakłada powrót do rozwiązań sprzed 1 września 2005 r., jeżeli chodzi o możliwości wykorzystywania w postępowaniu podatkowym materiałów dowodowych zebranych m.in. w toku postępowań karnych. Zmiana sprowadza się do wykreślenia słów „prawomocnie zakończonego postępowania karnego”, co oznacza, że w postępowaniu podatkowym będą mogły być wykorzystywane materiały z postępowań karnych, nawet tych, które nadal trwają. W uzasadnieniu projektu jako argument przemawiający za tą zmianą pojawia się zarzut, że istniejące dziś ograniczenie w postaci możliwości wykorzystywania dowodów wynikających tylko z zakończonych prawomocnie postępowań karnych utrudnia wyjaśnienie stanu faktycznego i wydłuża czas trwania postępowań podatkowych.

– To rozwiązanie jest ryzykowne. Ustalenia prokuratorskie są ustaleniami, które mogą podlegać weryfikacji. W trakcie tych ustaleń wychodzą na jaw nowe dowody czy okoliczności w sprawie. W efekcie może dojść do sytuacji, w której okaże się, że pierwotne dowody albo nie miały znaczenia, albo są zupełnie inne – powiedział Gazecie Prawnej Jerzy Bielawny, ekspert Instytutu Studiów Podatkowych. Jak podkreślił, pojawia się pytanie, co w sytuacji gdy na podstawie pierwotnych dowodów zostało już zakończone postępowanie podatkowe i wydana decyzja. Czy to oznacza, że rozstrzygnięcie podatkowe będzie wiążące dla prokuratorskiego. Przecież zasada symetrii działa w obie strony. To rozwiązanie jest o tyle niebezpieczne, że dowody niezweryfikowane, ale przyjęte w zakończonym postępowaniu podatkowym, mogą być zarówno wiążące, jak i kończące postępowanie prokuratorskie. Jerzy Bielawny pyta też: a co w takiej sytuacji z zasadą prawdy obiektywnej?

Co ciekawe, projekt zakłada dodatkowo, że materiały zebrane w toku postępowania karnego albo w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe mogą być dowodami w postępowaniu podatkowym lub postępowaniu kontrolnym, lub kontroli podatkowej również wtedy, gdy zostały uzyskane przez organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej przed dniem wejścia w życie planowanych zmian.