REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy zniknie karne 30 procent

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Sankcja VAT obowiązuje od czasu wprowadzenia ustawy o podatku od towarów i usług, czyli od 1993 roku. Postrzegana jest przez wielu przedsiębiorców i ekspertów jako sposób na dotkliwe karanie, a nawet nękanie podatników.
Organy podatkowe bez względu na to, czy podatnik chciał oszukać fiskusa czy tylko się pomylił, karzą go 30-proc. dodatkowym zobowiązaniem podatkowym.
Ministerstwo Finansów zapowiedziało likwidację 30-procentowej sankcji VAT. Tymczasem w UE takie sankcje obowiązują. Są nawet wyższe niż w Polsce. Organy podatkowe mogą je stosować uznaniowo. W rezultacie wymierzają kary w maksymalnej wysokości. Ministerstwo Finansów zapowiada likwidację tej sankcji. Postanowiliśmy sprawdzić, czy poprawi to sytuację podatników oraz jak wygląda pod tym względem sytuacja podatników w krajach Unii Europejskiej.

Po zmianie ustawy

Tak jak w poprzedniej ustawie o VAT z 1993 roku, również obecna ustawa z 2004 roku zawiera regulacje dotyczące dodatkowego zobowiązania podatkowego. Sankcję w postaci ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego organy zastosują w razie stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej. W tym przypadku będzie to 30 proc. kwoty zaniżenia tego zobowiązania.
To samo spotka podatnika, który w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej. W tym przypadku sankcja wyniesie 30 proc. kwoty zawyżenia. Zasada ta ma zastosowanie również do różnicy podatku. Sankcją zostanie ukarany także ten, kto wykazał w deklaracji podatkowej i otrzymał kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego, a powinien wykazać podatek i wpłacić go do urzędu, a także ten, kto nie złożył deklaracji i nie wpłacił podatku.
Jak wyjaśnia profesor Witold Modzelewski, prezes Instytutu Studiów Podatkowych, najważniejszą i podstawową przyczyną wprowadzenia do ustawy o VAT sankcji podatkowych, zwłaszcza w postaci dodatkowego zobowiązania, było to, że tylko tą drogą można ograniczyć represyjność karną naruszeń prawa podatkowego. Nasz rozmówca podkreśla, że jest to problem ogólnoświatowy.
– Nikogo nie dziwi fakt, że podatnicy łamią i naruszają przepisy. Dzieje się tak nie tylko w wyniku celowego działania, ale w wielu przypadkach wynika to z tego, że przepisy są trudne, skomplikowane i często się zmieniają, zwłaszcza w UE – zauważa profesor Witold Modzelewski.
W jego ocenie naruszenia te są zjawiskiem powszechnym. Nie dziwi też fakt, że naruszenie to jest zagrożone odpowiedzialnością karną. I to właśnie sankcje podatkowe są jedynym sposobem na zapobiegnięcie sytuacji, w której w naturalny sposób prawie wszyscy podatnicy staną się przestępcami. I dlatego sankcje karne faktycznie przynajmniej częściowo zastępuje się sankcjami podatkowymi.
– Rozwiązanie – im mniej prawa karnego w podatkach, tym lepiej – popierali niezależni eksperci odwiedzający Polskę na początku lat dziewięćdziesiątych. Prawo, również podatkowe, nie może być bezsankcyjne, więc w tym duchu wprowadzono dodatkowe zobowiązanie – wyjaśnia profesor Witold Modzelewski.
Podkreśla, że sankcja podatkowa ma dostatecznie silny charakter prewencyjny, a jednocześnie niehańbiący. I może dlatego funkcjonuje w tak różnych formach w wielu krajach europejskich.

Sankcje w Unii

Wiele krajów UE stosuje sankcje podatkowe w zakresie VAT, i to dość wysokie. Jednak tam, gdzie sankcje są bardzo wysokie, są również bardzo elastyczne zasady ich stosowania.
Jak wyjaśnia Paweł Kowalczyk, menedżer w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers, w praktyce w wielu przypadkach system sankcji jest tak skonstruowany, że daje władzom skarbowym możliwość oceny i uznaniowego zastosowania wysokości sankcji (w ramach istniejącego limitu).
Tak jest w Norwegii, Włoszech, Belgii, Finlandii, Holandii, Grecji, Irlandii i Portugalii, gdzie górna granica sankcji wynosi 100 i więcej procent. W tych przypadkach jednak rzadko stosowane są najwyższe kary. I tak np. w Norwegii, gdzie maksymalnie podatnik może być ukarany 100-proc. sankcją, w praktyce kończy się na połowie tej kwoty. W Finlandii i Belgii, gdzie górna sankcja jest najwyższa z możliwych i wynosi 200 proc., w rzeczywistości organy podatkowe zadowalają się z reguły 10-proc. karą.
– Maksymalna sankcja w tych krajach UE jest uzależniona od tego, z jakich pobudek i z jakim zamiarem działa podatnik. Jeżeli działanie to było celowe i miało na celu narażenie budżetu na uszczuplenie, może zostać wymierzona maksymalna kara – twierdzi Paweł Kowalczyk.
W przypadku kilku krajów UE kwota sankcji jest stała, niezależna od wysokości zaległości. W niektórych jednak krajach funkcjonują konstrukcje identyczne jak w Polsce. Do takich należą Węgry, Czechy, Słowenia, Hiszpania, Litwa oraz Łotwa. Tak samo jak w Polsce, organy podatkowe tych krajów nie mogą odstąpić od wymierzenia sankcji, bo wynika ona wprost z przepisów i nie jest uzależniona od zachowania podatnika – wyjaśnia Paweł Kowalczyk. I trzeba zauważyć, że stawki te kształtują się od 10 aż do 50 proc.

To nie jest podatek

Przemysław Skorupa, doradca podatkowy Baker & McKenzie, podkreśla że przepisy wspólnotowe nie regulują ani nie ograniczają państw członkowskich, jeśli chodzi o kary w przypadku niewłaściwego wywiązywania się z obowiązków podatkowych. Nie można też sankcji VAT traktować jako zobowiązania podatkowego. To nie jest podatek, tylko kara, sankcja finansowa. W ocenie Przemysława Skorupy, żeby uznać, że sankcja VAT jest niezgodna z przepisami UE, trzeba by uznać, że jest to podatek. A jeśli spojrzymy na przepisy choćby I dyrektywy i definicję podatku od wartości dodanej, to dojdziemy do wniosku, że nie jest to podatek obciążający konsumpcję. Nie jest to też podatek proporcjonalny do ceny towarów. Jest to sankcja proporcjonalna do wysokości zaniżenia lub zawyżenia.

Różne opinie

Okazuje się, że nie wszystkie kraje UE zdecydowały się na karanie podatników sankcjami. Niektóre z nich postanowiły z sakcji zrezygnować. To samo zapowiedziało Ministerstwo Finansów.
Zdecydowanym przeciwnikiem likwidacji sankcji jest twórca pierwszej ustawy o VAT, profesor Witold Modzlewski. Jego zdaniem te kraje, które mają dłuższą praktykę z VAT, już zdążyły popełnić błąd strategiczny, odchodząc od stosowania sankcji podatkowych. A ograniczając ją lub rezygnując z niej, masowo przerabiają księgowych i podatników na przestępców – to zły kierunek.
– Z coraz większym niepokojem zaczynam wsłuchiwać się w zapowiedzi dotyczące zmiany w VAT. Raczej z sympatią i nadzieją odnosiliśmy się do wypowiedzi rządu, że ustawę trzeba poprawić. Nagle pojawiają się sygnały, które wprawiają człowieka w osłupienie, choć bardziej tłumaczyłbym owe pomysły niezrozumieniem materii niż złą wolą – tłumaczy profesor Modzelewski.
Jednocześnie dodaje, że nie chce bronić dzisiejszej formy sankcji, bo zawsze można coś poprawić. Ale likwidacja sankcji, przy jednoczesnym drastycznym zaostrzeniu kar z kodeksu karnego skarbowego, spowoduje to, że każdy podatnik może zostać poddany represji karnej. Za błąd w fakturze można stać się przestępcą wpisanym do Centralnego Rejestru Karnego.
– Błędem jest likwidowanie mniej dotkliwego sposobu karania podatników, otwierając pośrednio drogę dla represji karnych – dodaje prof. Modzelewski.

Podwójne sankcje

Innego zdania są Mariusz Marecki, dyrektor ds. postępowań podatkowych, oraz Andrzej Zubik, konsultant PricewaterhouseCoopers.
– Postanowiliśmy się przyjrzeć sankcjom VAT pod kątem zgodności z konstytucją w kontekście ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Uważamy, że skoro jest możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności firmy na podstawie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, to tak samo jak w przypadku osób fizycznych nie powinno się stosować podwójnych sankcji – podkreślają nasi rozmówcy. Ich zdaniem narusza to konstytucję. Jako główny argument podają wyrok Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którym zastosowanie sankcji VAT w stosunku do osób fizycznych łamie zasady konstytucyjne. Osoby fizyczne podlegają w tym zakresie sankcjom karnym skarbowym i nie można ich karać podwójnie – wynika z orzeczenia TK.
Jak zauważa Mariusz Marecki, sankcje VAT w Polsce są bardzo uciążliwe dla podatników.
– Sankcje nie były wymierzane tylko w związku z przedawnieniem, ale nie spotkałem się generalnie z praktyką odstępowania od wymierzenia sankcji VAT. Jedynym wyłomem, jaki potwierdziły też sądy administracyjne, jest niestosowanie sankcji w przypadku wystąpienia o stwierdzenie nadpłaty w związku z korektą deklaracji, czyli wtedy, gdy podatnik pomylił się na swoją niekorzyść – wyjaśnia Mariusz Marecki.

Polska nie taka zła

Są i tacy eksperci, którzy nie podejmują się ocen, co jest lepsze – sankcje VAT czy ich brak. Widać jednak, że kraje UE chętnie je stosują, a kary w wielu przypadkach są dużo bardziej dotkliwe niż w Polsce. Oczywiście w wielu przypadkach restrykcyjna regulacja z ustawy o VAT powoduje, że organy podatkowe muszą zastosować sankcję bez względu na stopień winy podatnika. Pogarsza to oczywiście kondycję finansową niejednej firmy.
Każda zmiana, zwłaszcza w VAT, powinna być przemyślana, a argumenty za i przeciw przeanalizowane. Chodzi o to, żeby po zmianach nie doszło do pogorszenia sytuacji podatników.

Aleksandra Tarka
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA