Budżet zadaniowy daje szansę na oszczędności

Jak powiedział prof. Eugeniusz Ruśkowski, kierownik Katedry Finansów Publicznych i Prawa Finansowego Uniwersytetu w Białymstoku, Francja na przygotowanie i wdrożenie reformy systemu finansów publicznych, a więc przejście na budżet zadaniowy, potrzebowała pięciu lat. Jego zdaniem wprowadzenie systemu w Polsce potrwa minimum tyle, ile we Francji. Podobnego zdania są również inni eksperci i sama minister finansów Zyta Gilowska. Doktor Wojciech Misiąg, kierownik Zakładu Finansów Publicznych w Instytucie Badań nad Gospodarką Rynkową potwierdza, że na wdrożenie systemu w Polsce potrzeba kilku lat, ale podkreśla, że pracę należy zacząć już teraz.

Budżet zadaniowy to odejście od koncepcji budżetu klasycznego, który funkcjonuje obecnie, a więc przekazywania pieniędzy do ministerstw i jednostek samorządu terytorialnego, które następnie rozdysponowują środki według własnych planów finansowych. Rodzi to negatywne skutki zarówno dla budżetu, jak i całego sektora finansów publicznych.

– Obecne finansowanie i ocena realizacji planu wydatków budżetowych jednostek prowadzi do sytuacji, kiedy jednostki wydatkują środki na siłę – mówi prof. Eugeniusz Ruśkowski. Taki sposób wydatkowania środków jest więc marnotrawieniem pieniędzy, które mogą być potrzebne do realizacji innych zadań.

Teraz jeśli jednostka nie wykorzysta w pełni przyznanych jej środków, oznacza to, że źle nimi rozporządza. Co więcej, budżet takiej jednostki na następny rok jest ustalany na podstawie roku poprzedniego. Nic dziwnego, że pod koniec roku wszyscy starają się na siłę zrealizować założony plan. Takie sytuacje może wyeliminować nowa ustawa o finansach publicznych, a także wprowadzenie budżetu zadaniowego.

Główną zaletą takiego budżetu jest planowanie wydatków i wydawanie środków na konkretne zadania.

– Budżetu zadaniowego nie dzieli się na resorty, według skali wydatków z ubiegłego roku, tylko według zaprogramowanych celów i programów ich realizacji. Chodzi o to, aby wyznaczać konkretne cele i finansować je w miarę ich realizacji, a potem mierzyć jakość realizacji tych celów – wyjaśnił prof. Eugeniusz Ruśkowski.

Inny ekspert, dr Wojciech Misiąg twierdzi, że budżety zadaniowe to część ujawniania finansów publicznych.

– Fakt, że w budżecie zostaną pokazane zadania, które rząd będzie chciał zrealizować, skłoni do zastanowienia się, na co wydać publiczne pieniądze – uważa nasz rozmówca. Dodaje, że koncepcja polega na tym, że do każdego wydatku dodaje się opis zadania i wskaźniki, które muszą być zrealizowane, aby uznać, że zadanie zostało zrealizowane. To znaczy, że jest wykaz zadań i do każdego zadania miernik jego wykonania – podkreśla.