Podatnikiem podatku od nieruchomości jest tzw. posiadacz samoistny, jednak dzierżawca zwykle nie musi płacić podatku.
Podatnikiem podatku od nieruchomości co do zasady jest właściciel (współwłaściciel) nieruchomości lub obiektu budowlanego podlegających opodatkowaniu, czyli gruntu, budynku lub jego części albo budowli lub jej części związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 9, poz. 84 z późn. zm.), podatnikami podatku od nieruchomości są – z pewnymi zastrzeżeniami – osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
• właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych
• posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
• użytkownikami wieczystymi gruntów.
Przepis ten nie wymienia dzierżawcy czy najemcy jako podatnika podatku od nieruchomości. Dzierżawca nie jest posiadaczem samoistnym, o którym mowa w ustawie, ponieważ posiadanie samoistne polega na faktycznym władaniu rzeczą jak właściciel. Z reguły właściciel nieruchomości jest także jej posiadaczem. W przypadku dzierżawy należy mówić o posiadaniu zależnym. Jeżeli nieruchomość taka jest oddana w użytkowanie, dzierżawę, najem, użyczenie lub inną formę władania, podatnikiem pozostaje jej właściciel i żadna umowa nie może tego zmienić. Jest jednak wyjątek. W przypadku nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego podatnikami są także ich:
• posiadacze, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu prawnego (nie dotyczy to posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości)
• posiadacze bez tytułu prawnego (z pewnymi odstępstwami).
W tych przypadkach nie ma mowy o posiadaczach samoistnych, tylko o szeroko rozumianych posiadaczach. To oznacza, że na dzierżawcach będą ciążyły takie same obowiązki jak na podatnikach będących właścicielami nieruchomości.
