Egzamin na doradcę podatkowego - zmiany w 2022 roku (projekt)

Odwołanie i informowanie o odwołaniu części pisemnej lub ustnej egzaminu

Zmiany w przepisach polegają na wprowadzeniu mechanizmu, który pozwoli sprawnie informować kandydatów na doradców podatkowych o odwołaniu części pisemnej lub ustnej egzaminu, w przypadku gdy Przewodniczący Komisji Egzaminacyjnej tak zarządzi w związku ze szczególnymi okolicznościami uniemożliwiającymi przeprowadzenie egzaminu (informacja będzie publikowana w BIP i przekazywana indywidualnie kandydatom).

Wyznaczanie członków Komisji Egzaminacyjnej do bieżących prac, np. prac końcowych nad opracowaniem wykazu pytań i zadań egzaminacyjnych

Projektowane regulacje przewidują możliwość wyznaczenia przez Przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej członków Komisji Egzaminacyjnej do realizacji jej bieżących prac. Będą to pojedyncze, określone zadania, wskazane przez Przewodniczącego. Celem regulacji jest usprawnienie pracy Komisji, poprzez możliwość rozdysponowania bieżących, a także cyklicznych jej zadań, pomiędzy poszczególnych członków. Chodzi tu przede wszystkim o przygotowywanie wykazu pytań i zadań egzaminacyjnych do jego publikacji, co polegać będzie jedynie na zestawieniu i opracowaniu pod względem redakcyjnym wykazu jako całości. Ponadto, Przewodniczący Komisji będzie mógł powierzyć członkom Komisji Egzaminacyjnej także inne bieżące prace czy zadania z zakresu właściwości Komisji. Z uwagi na fakt, że członkom Komisji Egzaminacyjnej przysługuje wynagrodzenie m.in. za ułożenie pytań, w tym wypadku nie przewidziano wypłaty wynagrodzenia dla członków Komisji. Członkom Komisji będzie natomiast przysługiwał – tak jak obecnie – ewentualny zwrot kosztów podróży na podstawie obowiązującego art. 23 ust. 4 ustawy. Ze względu jednak na fakt, że większość prac prowadzonych jest elektroniczne, zwrot kosztów podróży może być jedynie sporadyczny.

Dostosowywanie warunków przeprowadzania egzaminu do potrzeb kandydatów na doradców podatkowych będących osobami niepełnosprawnymi

Zmiana przewidziana w projekcie rozporządzenia reguluje kwestię składania wniosków o przeprowadzenie egzaminu w warunkach dostosowanych do niepełnosprawności kandydata na doradcę podatkowego oraz uzyskiwania od Przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej informacji o możliwym sposobie rozwiązania testu lub zadania egzaminacyjnego uwzględniającym określoną niepełnosprawność kandydata.

Składanie kolejnego wniosku o dopuszczenie do egzaminu w trakcie trwającej procedury egzaminacyjnej

Z uwagi na pojawiające się wśród kandydatów zainteresowanie składaniem kolejnego wniosku o dopuszczenie do egzaminu na doradcę podatkowego mimo, że kandydat jest w trakcie takiej procedury, tzn. uzyskał pozytywny wynik z części pisemnej egzaminu, przysługuje mu prawo przystępowania do części ustnej egzaminu i nie upłynął mu roczny termin na przystąpienie do części ustnej, zaproponowano uregulowanie tego rodzaju sytuacji. Z uwagi na fakt, że nie sposób dopuścić do egzaminu na doradcę podatkowego kandydata, który został już wcześniej do niego dopuszczony i jest w trakcie procedury egzaminacyjnej, w projektowanej regulacji przewidziano, że kandydat zakwalifikowany do egzaminu na doradcę podatkowego, któremu nie upłynął roczny termin na przystąpienie do części ustnej egzaminu, może złożyć kolejny wniosek o dopuszczenie do egzaminu dopiero po upływie tego terminu, w przypadku jeżeli nie uzyska w tym czasie pozytywnego wyniku z egzaminu.

Rezygnacja z formy komunikacji prowadzonej za pomocą telefaksu

Zmiana polega na rezygnacji z niewykorzystywanej w praktyce od lat formy składania przez kandydatów wniosków do Komisji Egzaminacyjnej za pomocą telefaksu. Wieloletnia praktyka w organizacji egzaminu pokazała, że rozwiązanie to nie jest stosowane, kandydaci nie składają wniosków za pośrednictwem telefaksu. Zdecydowana większość kandydatów preferuje składanie wniosków drogą elektroniczną (e-mail), pozostali pisemnie (listownie). Z powyższych względów, zrezygnowano też z wysyłania zawiadomień o egzaminie ustnym za pomocą telefaksu.

Składanie wniosków dotyczących części ustnej egzaminu

W zmienianych regulacjach § 11 ust. 2 i § 12 ust. 3 rozporządzenia przewidziano, że podstawową formą składania wniosków o wyznaczenie terminu części ustnej egzaminu oraz wyznaczenie ponownego terminu części ustnej egzaminu, jest droga elektroniczna. Wieloletnia praktyka w organizowaniu egzaminu na doradcę podatkowego wyraźnie wskazuje, że niemal wszystkie wnioski w tych sprawach wpływają do Komisji Egzaminacyjnej drogą e-mail.

Jednocześnie z uwagi na fakt, że nadal możliwe będzie składanie przez kandydatów powyższych wniosków w formie pisemnej - w celu potwierdzenia dotychczasowej praktyki wynikającej z konieczności sprawnej i efektywnej organizacji egzaminów - zaproponowano przyjęcie regulacji uznającej termin złożenia wniosku za zachowany, jeżeli wniosek w terminie do 15 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym kandydat deklaruje chęć zdawania części ustnej egzaminu wpłynie do Komisji Egzaminacyjnej.

W przypadku wniosku o dopuszczenie do egzaminu i wyznaczenie terminu części ustnej egzaminu (§ 11a ust. 1 rozporządzenia), składanego przez absolwenta uczelni z którą Komisja Egzaminacyjna zawarła umowę, dla którego forma pisemna (listowna) jest zastrzeżona ze względu na wymagane dodatkowo oświadczenia i dokumenty, również zaproponowano wprowadzenie analogicznej regulacji uznającej termin złożenia takiego wniosku za zachowany, jeżeli w powyższym terminie wpłynie do Komisji Egzaminacyjnej.

Wszystkie te wnioski składane są do 15 dnia miesiąca, a dotyczą wyznaczenia terminu części ustnej egzaminu w następnym miesiącu, a zatem w krótkim czasie, w którym konieczne jest zorganizowanie egzaminu dla wszystkich kandydatów, którzy złożyli wnioski i powiadomienie ich o tym z odpowiednim wyprzedzeniem.

Wprowadzenie możliwości powiadamiana kandydatów na doradców podatkowych o części pisemnej egzaminu drogą elektroniczną

Przewidziana została możliwość powiadamiana kandydatów na doradców podatkowych o terminie i miejscu części pisemnej egzaminu oraz o indywidualnym numerze kandydata nadanym na potrzeby egzaminu, drogą elektroniczną (e-mail). Przepisy rozporządzenia zakładały dotychczas jedynie pisemne przekazywanie powyższych informacji kandydatowi. Zmiana polega za zastosowaniu w tym przypadku rozwiązania funkcjonującego przy organizacji części ustnej egzaminu na doradcę podatkowego. Umożliwienie kandydatom uzyskania elektronicznie informacji o egzaminie sprawi, że wcześniej poznają termin oraz miejsce egzaminu i będą mogli odpowiednio zorganizować obowiązki zawodowe i naukę. Rozwiązanie to usprawni też organizację egzaminu. W konsekwencji, ze względów organizacyjnych, zaproponowano też regulację stanowiącą o skuteczności doręczenia zawiadomienia wysłanego drogą elektroniczną, z chwilą jego wysłania.

Warunki zwrotu opłaty za egzamin

Zgodnie z art. 26 pkt 2 ustawy, Minister Finansów określi w rozporządzeniu szczegółowe warunki dokonywania zwrotu opłaty egzaminacyjnej. Projektowana regulacja odnosząca się do zwrotu opłaty związanego z niestawiennictwem na egzaminie z przyczyn niezawinionych przez kandydata przewiduje, że zwrot ten będzie możliwy tylko raz. Oznacza to, że warunkiem uzyskania zwrotu opłaty jest nieskorzystanie dotychczas przez kandydata z możliwości zwrotu opłaty egzaminacyjnej. Zwrot opłaty będzie możliwy, jeżeli kandydat nie uzyskał dotychczas zwrotu opłaty za egzamin. Zaproponowane rozwiązanie nie ogranicza kandydata w przystępowaniu do egzaminu na doradcę podatkowego, do którego będzie mógł nadal przystąpić w kolejnym terminie (jeżeli złoży taki wniosek), a jedynie powoduje, że za kolejny zorganizowany dla niego egzamin będzie musiał zapłacić – tj. wnieść opłatę jak za egzamin poprawkowy. Regulowana kwestia ma na celu zaprzestanie wielokrotnego, powtarzającego się i wieloletniego przekładania przez kandydatów zorganizowanego na ich wniosek egzaminu, w ramach de facto jednej opłaty egzaminacyjnej. W odniesieniu do części ustnej egzaminu od lat obowiązuje regulacja dopuszczająca jedynie jednokrotną możliwość zmiany terminu tej części egzaminu.

Zmiany w zakresie kolejności kwalifikowania kandydatów do egzaminu

W rozporządzeniu przewidziano – ze względów organizacyjnych – możliwość wyłączenia od zasady wyznaczania kandydatom terminów egzaminu zgodnie z kolejnością złożonych wniosków, w odniesieniu do kandydatów, którym upływa roczny termin na przystąpienie do części ustnej egzaminu – tylko wobec terminów części ustnej egzaminu, a w przypadku kandydatów posiadających uprawnienia zawodowe określone w art. 20 ust. 2 i 5 ustawy, uprawniające do przystępowania do egzaminu o ograniczonym zakresie tematycznym – wobec terminów części pisemnej i ustnej egzaminu.

Ponadto, dotychczasowy wymóg uzyskania zgody kandydata na „dopisanie” go do części pisemnej egzaminu, na którą się zgłosił po terminie, został zastąpiony regulacją dopuszczającą warunkowe kwalifikowanie kandydata, z zastrzeżeniem, że się temu nie sprzeciwi.

Warunki zmiany terminu części pisemnej egzaminu

W projektowanej regulacji przewidziano, że zmiana terminu części pisemnej egzaminu – analogicznie jak zmiana terminu części ustnej egzaminu - będzie przysługiwała tylko raz. Oznacza to, że zmiana terminu egzaminu będzie możliwa, jeżeli kandydat dotychczas nie uzyskał takiej zmiany. Zaproponowane rozwiązanie nie ogranicza kandydata w przystępowaniu do egzaminu na doradcę podatkowego, do którego będzie mógł nadal przystąpić w innym terminie, a jedynie powoduje, że za kolejną zmianę terminu egzaminu, będzie musiał wnieść opłatę jak za egzamin poprawkowy.

Wyłączenie członka Komisji Egzaminacyjnej z udziału w składzie egzaminacyjnym

Mając na względzie zapewnienie jak największego obiektywizmu egzaminu na doradcę podatkowego zaproponowano wprowadzenie regulacji nakazującej członkowi Komisji Egzaminacyjnej wyłączenie się z udziału w składzie egzaminacyjnym na czas przeprowadzania egzaminu wobec kandydata, z którym pozostaje w stosunku osobistym lub stosunku innego rodzaju, który mógłby wywoływać wątpliwości co do bezstronności członka Komisji Egzaminacyjnej.

Wykluczenie z egzaminu pisemnego na doradcę podatkowego

Zmiana polega na uzupełnieniu przypadków stanowiących podstawę wykluczenia z egzaminu o sytuacje posługiwania się przez kandydata niedozwolonymi urządzeniami (m.in. telefony, smartfony). Wprowadzono także regulację, na wzór obowiązujących w odniesieniu do egzaminów radcowskiego i adwokackiego, określającą sposób wykluczenia z egzaminu, które będzie następowało poprzez odnotowane w protokole przebiegu egzaminu oraz na pracy egzaminacyjnej. W konsekwencji, w celu uniknięcia niejasności, zmieniono brzmienie § 8 pkt 3 rozporządzenia, w którym zastąpiono wyrażenie „podejmowanie decyzji o wykluczeniu” sformułowaniem „wykluczanie”.

Kryteria oceny zadania egzaminacyjnego i uzasadnienie tej oceny

W celu zwiększenia obiektywizmu oceny zadań egzaminacyjnych z części pisemnej egzaminu wprowadzono ogólne kryteria tej oceny. Dodatkowo, wprowadzono wymóg sporządzenia przez skład egzaminacyjny krótkiego uzasadnienia do oceny zadania, niezależnie od faktu czy przyznana została ocena pozytywna czy negatywna.

Wymóg uzasadnienia wniosku o ponowną ocenę pracy egzaminacyjnej

Zaproponowano regulację przewidującą konieczność sporządzenia przez kandydata uzasadnienia do wniosku o ponowną ocenę pracy egzaminacyjnej. Dokonanie ponownej oceny ma bowiem na celu ponowną weryfikację pracy w zestawieniu z zastrzeżeniami podniesionymi przez kandydata co do otrzymanej oceny.

Termin wejścia w życie zmian

Nowe rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jak wskazuje Ministerstwo Finansów proponowane rozwiązania (np. uwzględnianie próśb kandydatów niepełnosprawnych o zorganizowanie egzaminu w sposób uwzględniających ich niepełnosprawność), a większość rozwiązań jest korzystna dla kandydatów, którzy powinni być zainteresowani możliwością ich jak najwcześniejszego wykorzystania (np. możliwość wcześniejszego uzyskania informacji o terminie i miejscu części pisemnej egzaminu dzięki wprowadzeniu drogi elektronicznej wysyłania zawiadomień o egzaminie).

Przepisy przejściowe

Z uwagi na trwający obecnie stan zagrożenia epidemiologicznego, zaproponowano (§ 2 projektu) aby regulacja dotycząca możliwości odwołania części pisemnej lub ustnej egzaminu, ze względu na okoliczności uniemożliwiające przeprowadzenie egzaminu, a także obowiązek zamieszczania informacji w tym przedmiocie w BIP, mogły być stosowane do terminów egzaminu wyznaczonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, a przeprowadzanych począwszy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

Ze względów organizacyjnych, mających na celu usprawnienie organizacji egzaminu na doradcę podatkowego, przewidziano że regulacja określająca przypadki, w których terminy egzaminów mogą być wyznaczane niezależnie od kolejności wpływu wniosków, znajdzie zastosowanie do terminów egzaminu wyznaczonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, a przeprowadzanych począwszy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

Osoby niepełnosprawne, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia złożyły wnioski o dopuszczenie do egzaminu na doradcę podatkowego, będą mogły złożyć wniosek o dostosowanie sposobu przeprowadzenia tego egzaminu do ich niepełnosprawności (wniosek, o którym mowa w projektowanym § 10 ust. 5 niniejszego rozporządzenia), jednakże nie później niż 21 dni przed wyznaczonym tym osobom terminem egzaminu. Składając taki wniosek, osoby te będą obowiązane dołączyć dokumenty, o których mowa w § 10 ust. 6 rozporządzenia. (§ 3 projektu)

Przepis § 4 projektu przewiduje, że złożony i nierozpatrzony przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, kolejny wniosek o dopuszczenie do egzaminu kandydata zakwalifikowanego do egzaminu na doradcę podatkowego, któremu nie upłynął roczny termin na przystąpienie do części ustnej egzaminu, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy, Komisja Egzaminacyjna pozostawia bez rozpatrzenia. Brak jest podstaw do rozpatrzenia kolejnego wniosku o dopuszczenie do egzaminu, w sytuacji gdy kandydat został już wcześniej do niego dopuszczony i jest w trakcie procedury egzaminacyjnej,

Z uwagi na wyznaczone na maj 2022 r. egzaminy pisemne na doradcę podatkowego, chcąc uniknąć ewentualnych wątpliwości i różnicowania o stosowanych wobec kandydatów przystępujących do tych egzaminów warunków zwrotu opłaty egzaminacyjnej i zmiany terminu części pisemnej egzaminu, w przepisach przejściowych (§ 5 projektu) zaproponowano regulację nakazującą stosowanie nowych warunków dot. zwrotu opłaty egzaminacyjnej i zmiany terminu części pisemnej egzaminu do egzaminu na doradcę podatkowego, którego termin zostanie wyznaczony dopiero po wejściu w życie rozporządzenia. Oznacza to też, że dotychczasowe wnioski kandydatów o zwrot opłaty i zmianę terminu egzaminu, dotyczące egzaminów pisemnych przeprowadzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia oraz wyznaczonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia a przeprowadzanych od dnia wejścia w życie rozporządzenia, nie będą brane pod uwagę przy ustalaniu – na nowych warunkach – możliwości zmiany terminu bądź zwrotu opłaty.

Z uwagi na wyznaczone na maj 2022 r. egzaminy pisemne, w celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości i różnicowania sytuacji kandydatów przystępujących do egzaminu w poszczególnych dniach tego miesiąca, zaproponowano przepis przejściowy (§ 6 projektu) przewidujący, że nowe regulacje dot. oceny rozwiązania zadania egzaminacyjnego (kryteria oceny i uzasadnienie) oraz wymóg sporządzenia uzasadnienia do wniosku o ponowną ocenę pracy egzaminacyjnej, stosuje się do oceny rozwiązania zadania egzaminacyjnego i wniosku o ponowną ocenę pracy egzaminacyjnej sporządzanych w związku z częścią pisemną egzaminu, której termin zostanie wyznaczony po wejściu w życie rozporządzenia.

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego i przeprowadzania egzaminu na doradcę podatkowego