REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Klauzula GAAR: współpraca ze swoją spółką na celowniku fiskusa?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Mentzen
Doradztwo podatkowe, prawne oraz księgowość
Klauzula GAAR
Klauzula GAAR

REKLAMA

REKLAMA

Klauzula GAAR to ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Jej celem miało być zwalczanie sztucznych konstrukcji podatkowych. Jednak wydaje się, że fiskus chciałby ją wykorzystywać w odniesieniu do relacji biznesowych członków zarządu/wspólników ze spółkami.

Czym jest klauzula GAAR?

Klauzula ogólna przeciwko unikaniu opodatkowania jest narzędziem umożliwiającym przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania. W przypadku dokonania danej czynności jedynie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, wówczas owa korzyść nie wystąpi. Co istotne, korzyść musi być sprzeczna w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu.

REKLAMA

W razie spełnienia powyższych warunków, skutki podatkowe ustala się dla czynności, która mogłaby zostać dokonana w danych okolicznościach faktycznych. Czynność właściwa musi być zgodna z przepisami prawa podatkowego (jak i ich celami), a także nie może być sztuczna.

W jakich przypadkach może zostać zastosowana klauzula GAAR?

Klauzula GAAR ma stanowić narzędzie przeciwdziałania sztucznym konstrukcjom prawnym, które w sposób agresywny prowadzą do uniknięcia opodatkowania w ogóle, bądź do stosowania “agresywnie” niższej stawki podatku. Sztuczność danej konstrukcji należy rozpatrywać zarówno na gruncie prawnym, jak i ekonomiczno-gospodarczym. Sztuczność konstrukcji w ujęciu prawnym przejawia się w jej zawiłości, np. przez dzielenie zdarzenia na odrębne czynności albo połączenia odrębnych zdarzeń w jedną czynność w sposób nietypowy dla danej branży. To także wykorzystywanie podmiotów pośredniczących bez uzasadnienia gospodarczego. Sztuczność ekonomiczno-gospodarcza przejawia się w braku wartości ekonomicznej, tj. podejmowanie zbędnych czynności bądź wysoce nieopłacalnych w stosunku do zamierzonego celu gospodarczego.

Jako czynności spełniające powyższe warunki można wskazać:

1) wykorzystywanie przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w celu obniżenia podstawy opodatkowania w danym kraju przy wykorzystaniu tzw. “zakładu” (stosowanie korzystniejszego opodatkowania w państwie położenia zakładu);

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

2) wykorzystanie podmiotów tworzonych w tzw. rajach podatkowych w celu sztucznego transferu dochodu, skutkującego zmniejszeniem podstawy opodatkowania w Polsce (często poprzez wyposażenie podmiotów rajowych w prawa autorskie do utworów, znaków towarowych czy know-how);

3) tworzenie wielonarodowych konstrukcji podmiotowych przez najlepiej zarabiających sportowców i artystów, oraz np. wyposażanie części podmiotów w prawa wizerunkowe, w wyniku czego dochodzi do unikania obowiązku płacenia podatków zarówno w państwie rezydencji, jak i wykonywania działalności sportowej lub artystycznej;

4) tworzenie konstrukcji z wykorzystaniem sztucznych podmiotów holdingowych (np. cypryjskich), polegające na umieszczeniu takiego podmiotu pomiędzy polską spółką a jej właścicielem za granicą, w celu obniżenia (lub uniknięcia) opodatkowania dywidend uzyskiwanych przez osoby fizyczne w Polsce.

Powyższe wyliczenie ma charakter przykładowy i zostało wskazane przez projektodawców klauzuli GAAR.

Warto podkreślić, że unikaniem opodatkowania nie jest chociażby:

1) skorzystanie z ulgi podatkowej;

2) wybór opodatkowania z małżonkiem;

3) wybór podatku liniowego czy ryczałtowej formy opodatkowania;

4) zmiana roku podatkowego.

Jak rozpoznać klauzulę GAAR?

Klauzulę GAAR, a będący poprawnym formalnie – unikanie opodatkowania, stwierdza Szef Krajowej Administracji Skarbowej w drodze decyzji. W tym celu prowadzone jest postępowanie podatkowe. Postępowanie może zostać wszczęte przez Szefa KAS bądź przejęte z niższego szczebla – od naczelnika urzędu (celno-)skarbowego (w tym również postępowania kontrolne). Co ciekawe, w toku postępowania Szef KAS może wystąpić o opinię do Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania, w której to opinii Rada ocenia czy dany przypadek stanowi unikanie opodatkowania. Zanonimizowane opinie Rady dostępne są w Internecie. 

Czy jest sposób na ochronę przed zastosowaniem GAAR?

Klauzula GAAR nie znajdzie zastosowania w przypadku, gdy:

1) dla danego podmiotu (podatnika) została wydana opinia zabezpieczająca – w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej;

2) sprawa dotyczy podatku od towarów i usług bądź opłat i niepodatkowych należności budżetowych;

3) dany podmiot zawarł porozumienie podatkowe co do braku zasadności zastosowania klauzuli – w zakresie objętym tym porozumieniem;

4) dany podmiot jest stroną zawartego porozumienia inwestycyjnego, w części dotyczącej braku zastosowania klauzuli – w zakresie objętym tym porozumieniem.

Z powyższego wynika, że podatnik dysponuje aż trzema narzędziami, w drodze których stwierdza się brak przesłanek do zastosowania ogólnej klauzuli o unikaniu opodatkowania w danych okolicznościach.

  • Po pierwsze, są to opinie zabezpieczające. Opinia to, w uproszczeniu, opinia wydawana na wniosek podatnika przez Szefa KAS. W piśmie tym Organ stwierdza, że do danego stanu faktycznego nie znajdzie zastosowania klauzula GAAR. W razie, gdyby spełnione były przesłanki unikania opodatkowania, wówczas Szef KAS odmawia wydania opinii.
  • Kolejnym narzędziem jest porozumienie podatkowe (tzw. umowa o współdziałanie). Jest to umowa zawierana pomiędzy podatnikiem, a Szefem KAS, w której ustala się warunki współpracy podatkowej. Porozumienie to może zawierać uzgodnienia nie tylko co do tego, że w danym stanie faktycznym nie zostanie zastosowana klauzula GAAR, ale może obejmować też uzgodnienia co do cen transferowych, czy interpretację przepisów prawa podatkowego.
  • Trzecią opcją jest porozumienie inwestycyjne. Jest to porozumienie zawierane pomiędzy ministrem właściwym ds. finansów publicznych, a inwestorem, co do skutków podatkowych inwestycji na terytorium RP. Przy czym zawarcie porozumienia inwestycyjnego wyklucza zawarcie porozumienia podatkowego.

REKLAMA

W kontekście klauzuli GAAR trzeba też wspomnieć o indywidualnych interpretacjach podatkowych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, a w zasadzie ich braku. Mianowicie interpretacji indywidualnych nie wydaje się w razie powzięcia uzasadnionego przypuszczenia co do możliwości zastosowania w danej sprawie klauzuli GAAR. Taka wątpliwość u Organu może pojawić się także w razie złożenia kilku wniosków o interpretację. Organ może połączyć sprawy i uznać ich całokształt za potencjalne unikanie opodatkowania. Co istotne, wątpliwość powzięta przez Organ nie wymaga udowodnienia – ma to być uzasadnione przypuszczenie, oparte na informacjach przedstawionych we wniosku o interpretację. Dyrektor KIS w takim przypadku zwraca się o opinię do Szefa KAS, w której to opinii jest analizowany całokształt informacji podanych we wniosku pod kątem potencjalnego spełnienia przesłanek unikania opodatkowania. W razie gdy Szef KAS uzna za uzasadnioną wątpliwość co do spełnienia przesłanek unikania opodatkowania, wówczas Dyrektor KIS odmawia wydania interpretacji indywidualnej.

W ostatnim czasie Dyrektor KIS dość chętnie korzysta z opisanego rozwiązania. W szczególności na tapet zostały wzięte konstrukcje biznesowe oparte na współpracy członka zarządu/wspólnika (zależnie od okoliczności sprawy) ze spółką. Jako działania kwestionowane można wskazać przykładowo świadczenie usług pośrednictwa komercyjnego, czy dzierżawę składników majątku (także tej prywatnej, poza działalnością gospodarczą). Zarówno w ocenie Dyrektora KIS, jak i Szefa KAS, taki zakres współpracy budzi uzasadnione wątpliwości co do jej zasadności – mogą to być konstrukcje sztucznie wykreowane w celu zapłacenia podatku w niższej wysokości, jak również uniknięcia podatku z poziomu spółki (wypłacane wynagrodzenia spółka uzna za koszty podatkowe). Rację fiskusowi przyznają sądy administracyjne (np. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 3 listopada 2022 r., sygn.: I SA/Bd 510/22).

Oczywiście odmowa wydania interpretacji indywidualnej nie przesądza jeszcze o tym, że opisane czynności stanowią unikanie opodatkowania, a tym samym uzasadniają zastosowanie klauzuli GAAR. Jak zostało wspomniane wcześniej, o zastosowaniu klauzuli decyduje się na podstawie przeprowadzonego postępowania. Jednak odmowy wydania interpretacji mogą wskazywać na kierunek polityki obranej przez fiskusa.

Kto decyduje o zastosowaniu klauzuli GAAR

O zastosowaniu klauzuli GAAR każdorazowo decyduje Szef KAS na podstawie przeprowadzonego postępowania, czy to w drodze odmowy wydania opinii zabezpieczającej czy zawarcia któregoś ze wskazanych porozumień. Odmowa wydania interpretacji podatkowej ze względu na uzasadnione przypuszczenie co do możliwości zastosowania klauzuli GAAR nie przesądza jeszcze o tym, że dana czynność stanowi unikanie opodatkowania. Jest to jednak wyraźny sygnał dla podatników o nastawieniu fiskusa do współpracy na linii spółka-członek zarządu/wspólnik.

Natalia Majewska, Kancelaria Mentzen

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Materiały zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA