Orzeczenia w sprawach cywilnych automatycznie wykonalne w całej UE

Nowe dyrektywy i rozporządzenia UE

Komisja Europejska przypomniała w piątek 9 stycznia 2015 r., że dzień później wejdą w życie przepisy, dzięki którym przedsiębiorstwa i konsumenci będą mogli łatwiej rozwiązywać transgraniczne spory prawne. Według szacunków KE rocznie przyniesie to w całej Unii nawet 48 mln euro oszczędności. Jak oceniła komisarz ds. sprawiedliwości i równości Vera Jourova nowe przepisy pomogą zaoszczędzić od 2 tys. do 12 tys. euro na sprawę. "Różnicę odczują przede wszystkim małe i średnie przedsiębiorstwa, a przed firmami z całej Europy otworzy się wiele nowych możliwości" - powiedziała Jourova cytowana w komunikacie KE.

Od soboty 10 stycznia 2015 r. orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wykonalne w jednym państwie członkowskim będą się stawać automatycznie wykonalne w każdym kraju Unii. Zlikwidowano procedurę pośrednią, tzw. exequatur, która w ponad 95 proc. przypadków była czystą formalnością. Wierzyciel z chwilą wydania orzeczenia w jednym państwie będzie mógł rozpocząć jego egzekucję w innym kraju. Pozostawiono możliwość wstrzymania egzekucji przez sądy w wyjątkowych okolicznościach, np. w razie naruszenia prawa do rzetelnego procesu.

Wchodzące w życie przepisy mają też lepiej chronić konsumentów i pracowników w sporach prawnych dotyczących państw spoza UE. W razie zakupu towarów od przedsiębiorstwa, które ma siedzibę poza Unią, konsument z Europy będzie miał dostęp do wymiaru sprawiedliwości w swoim kraju i nie będzie musiał wnosić sprawy do sądu w państwie nienależącym do UE. Analogicznie pracownicy będą mogli podejmować kroki prawne przeciwko swoim pracodawcom spoza UE przed sądem państwa członkowskiego.

Limity ulg i odliczeń w PIT 2014 / 2015

Nowe przepisy gwarantują też, że sąd wskazany przez spółki w umowie będzie miał pierwszeństwo w przypadku równoległych postępowań. "W przeszłości umowy dotyczące właściwości sądu można było obejść, wnosząc sporną sprawę do sądu innego państwa członkowskiego UE (zamiast do sądu wskazanego w umowie), aby opóźnić rozwiązanie sporu. Nowe przepisy uniemożliwiają stosowanie tego typu praktyk" - napisano w komunikacie KE.

Wchodzące w życie w sobotę zmiany obejmują unijne rozporządzenie ws. jurysdykcji, uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych (tzw. Bruksela I). Projekt reformy Komisja przedstawiła w 2010 r., a ostateczną wersję przyjęto w grudniu 2012 r. Przepisy opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE przed dwoma laty. Zmiany przygotowano po przeprowadzonym w 2010 r. badaniu, z którego wynikało, że prawie 40 proc. przedsiębiorstw byłoby w większym stopniu zainteresowanych wymianą handlową poza swoim rynkiem krajowym, gdyby uproszczono procedury sądowego rozstrzygania sporów.

Z Brukseli Rafał Lesiecki (PAP)

Zmiany w kpc

Nowelizacja polskiego Kodeksu postępowania cywilnego obowiązuje od 10 stycznia 2015 r., gdyż tego dnia także wchodzą w życie unijne dyrektywy i rozporządzenia, do których nowelizacja dostosowuje polskie prawo. "My i tak jesteśmy tymi rozporządzeniami związani, a nowe przepisy K.p.c. mają jedynie uzupełnić te regulacje, tak, by można je było bezpiecznie i w sposób dogodny dla obywateli stosować w naszym porządku prawym" - tłumaczył w drugiej połowie grudnia wiceminister sprawiedliwości Wojciech Hajduk.

Sejm uchwalił te zmiany w K.p.c. na początku grudnia, Senat nie zaproponował do nich poprawek. Prezydent podpisał ustawę 23 grudnia zeszłego roku.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Nowelizacja zakłada, że orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wydane przez sądy innych państw członkowskich Unii Europejskiej, a także ugody sądowe i dokumenty urzędowe z tych państw będą mogły być egzekwowane w Polsce – bez konieczności uzyskania klauzuli wykonalności. Te same zasady dotyczą polskich orzeczeń, które będą wykonywane w innych państwach członkowskich UE. Nowe przepisy wprowadzają więc tzw. system automatycznej wykonalności.

Zmiany mają w praktyce skrócić czas egzekwowania długów i zmniejszyć koszty obsługi tej procedury. Jednocześnie niezbędną ochronę interesów dłużnika ma zapewnić uruchamiana na jego wniosek procedura odmowy uznania lub wykonania orzeczenia.

Formularze PIT 2014/2015

W części K.p.c. dotyczącej przepisów z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego na mocy nowelizacji pojawiła się nowa księga zatytułowana: "Uznanie i wykonanie niektórych orzeczeń sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących z tych państw ugód i dokumentów urzędowych".

Nowe rozwiązania mają ułatwić też uznawanie i wykonywanie tzw. środków ochrony orzeczonych w sprawach cywilnych. W praktyce dotyczy to przestrzegania np. zakazu przebywania w miejscu zamieszkania poszkodowanego. "Oznacza to, że poszkodowany na terytorium całej Unii Europejskiej będzie korzystał z prawa do skutecznej ochrony" - wyjaśniał rząd w informacji po zaakceptowaniu tych propozycji w połowie października zeszłego roku.

Nowelizacja zmienia także niektóre z zapisów ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z wprowadzeniem regulacji dotyczących opłat od wniosków składanych na podstawie rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady. (PAP)