OPP nie przekażą środków z 1% PIT innym organizacjom

Nad szczegółami projektowanej nowelizacji ustawy o pożytku publicznym i o wolontariacie od 2014 r. pracuje sejmowa podkomisja stała ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Ze statusem OPP związane są szczególne obowiązki i uprawnienia - jednym z najważniejszych przywilejów jest ubieganie się o 1 proc. podatku, który - od 2004 r. - podatnicy mogą przekazać wybranej organizacji. Uprawnionymi do otrzymania środków z 1 proc. podatku są tylko te organizacje, które znajdą się w wykazie ministra pracy i polityki społecznej. W tym roku figuruje w nim ponad 8 tys. podmiotów.

Obecnie zdarza się, że organizacje uprawnione do zbierania 1 proc. podatku dochodowego de facto zbierają pieniądze dla innych organizacji, niekiedy pobierając za to opłaty, np. pod pretekstem zbierania składek członkowskich. Posłowie chcą zlikwidować taką możliwość. Chodzi o organizacje, które nigdy statusu OPP nie otrzymały, oraz te, które z powodu niedopełniania związanych z tym obowiązków, status ten utraciły.

1 proc. na OPP we wstępnie wypełnionym zeznaniu podatkowym (PFR)

"Niecelowe jest, aby środkami publicznymi przekazanymi przez podatnika na pewien z góry określony cel, dysponowała organizacja, która (...) nie spełnia wymogów informacyjnych dotyczących prowadzonej działalności (nie złożyła w terminie sprawozdań: z działalności oraz finansowego), co pociąga dalej idące wątpliwości co do jej wiarygodności" - podkreślono w uzasadnieniu.

Projekt zakłada ponadto, że niewykorzystane środki z 1 proc. będące w posiadaniu organizacji, która straci status OPP, trafiać będą do Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego. Organizacja będzie zobowiązana poinformować MPiPS o wysokości tych środków. Do Funduszu będą trafiać także pieniądze pochodzące z 1 proc. przekazane OPP, wobec której stwierdzono, że wydała je niezgodnie z ustawą, czyli nie na prowadzenie działalności pożytku publicznego.

Zgromadzone w Funduszu środki mają być wykorzystywane na wspieranie OPP w trybie otwartego konkursu ofert. Szczegółowe zadania, na które przeznaczane będą pieniądze z Funduszu, ma określić resort pracy i polityki społecznej.

Projekt proponuje również wprowadzenie zakazu tworzenia programów komputerowych umożliwiających wypełnianie zeznań podatkowych w taki sposób, że osoba z niego korzystająca może przekazać 1 proc. jedynie wskazanej OPP, uniemożliwiając swobodny wybór. Obecnie jest to popularny sposób zachęcania do przekazania 1 proc. - organizacja proponuje pobranie z jej strony programu do rozliczania PIT-ów, w którym domyślnie wpisane są jej dane.

Kto dostanie 1% Twojego PIT za 2014 rok - aktualny wykaz OPP

Kolejne propozycje zmierzają do zwiększenia transparentności prowadzonych przez OPP działań promocyjnych, zachęcających do przekazywania 1 proc. Organizacje mają być zobowiązane do wyodrębnienia środków uzyskanych i wydanych na promocję z określeniem przychodów i kosztów.

To, jak OPP wykorzystują otrzymywany 1 proc., skontrolowała w zeszłym roku Najwyższa Izba Kontroli. W opublikowanym pod koniec 2014 r. raporcie NIK postulowała m.in. wprowadzenie limitu wydatków organizacji na reklamę - aby nie było tak, że zdecydowana większość zebranych pieniędzy później może trafić na reklamy, żeby pozyskać kolejne pieniądze.

NIK zwróciła uwagę, że ustawodawca zobowiązał publiczne radio i telewizję do nieodpłatnego rozpowszechniania, we współpracy z OPP, audycji popularyzujących m.in. ideę przekazywania 1 proc. podatku. Z kontroli wynika, że OPP, poza jednostkowymi przypadkami, z tej możliwości nie korzystały.

Prawo do nieodpłatnego informowania o swojej działalności w publicznej telewizji i publicznym radiu to jeden z wielu przywilejów OPP. Departament Pożytku Publicznego w MPiPS, który odpowiada za współpracę z organizacjami pozarządowymi, podkreśla, że OPP są szczególnym rodzajem organizacji pozarządowych, które oprócz możliwości otrzymania środków z 1 proc. podatku korzystają z szeregu innych uprawnień, np. zwolnień podatkowych: od podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości, podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej, opłat sądowych w odniesieniu do prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego.

Ze statusem OPP wiążą się jednak również liczne obowiązki; ich niedopełnienie skutkować może utratą statusu OPP. MPiPS może o to wystąpić do sądu rejestrowego w przypadku naruszenia obowiązków wynikających z ustawy, czyli niezłożenia lub nieopublikowania w terminie sprawozdania finansowego lub merytorycznego, złożenia sprawozdań niekompletnych, budzących wątpliwości co do prawidłowości działalności organizacji pożytku publicznego.