System STIR - trwają prace w Sejmie

Chodzi o rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Pierwsze czytanie projektu odbyło się w Sejmie w październiku, od tego czasu zajmowała się nim stała podkomisja do monitorowania systemu podatkowego.

We wtorek sprawozdaniem podkomisji zajmowała się cała Komisja Finansów Publicznych. Zaakceptowała je wraz z pewnymi zmianami w rządowym projekcie, dokonanymi w ramach podkomisji.

Projekt, według zamierzeń rządu, ma służyć walce z wyłudzeniami skarbowymi, w szczególności wyłudzeniami VAT.

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Polecamy: JPK_VAT 2018 – Instrukcja wdrożenia

Dokument kreuje system wymiany informacji między systemem bankowym, a administracją skarbową. Umożliwia administracji dokonywanie analiz finansowych, pozwalających na identyfikację przepływów symptomatycznych dla wyłudzeń skarbowych, dzięki czemu można zawczasu reagować.

Zakłada, że powstanie System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR), który ma umożliwić Krajowej Administracji Skarbowej uzyskiwanie odpowiednich danych do odpowiednio szybkiej reakcji.

Ustawa ma umożliwiać systemowi bankowemu prowadzenie analiz, które pozwolą identyfikować rachunki zakładane przez tzw. słupy – podmioty powoływane w celu popełnienia przestępstwa skarbowego.

Według wiceministra finansów Pawła Gruzy system STIR ma być kluczowym elementem uszczelnienia systemu podatkowego poza rejestrem faktur i mechanizmem podzielonej płatności. "System STIR jest dopełnieniem tych instrumentów uszczelnieniowych" - mówił podczas pierwszego czytania Gruza.

Ustawa, według planów rządu, ma być jedną z kluczowych dla osiągnięcia zakładanych wpływów budżetowych w przyszłym roku.

Projekt zakłada, że szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie analizował ryzyko wykorzystywania działalności banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do popełniania przestępstw oraz przestępstw skarbowych. Chodzi o przestępstwa związane z wyłudzeniami VAT, w tym także polegające np. na wystawianiu pustych faktur.

"Analiza ryzyka będzie dokonywana przy uwzględnieniu wskaźnika ryzyka ustalanego przez izbę rozliczeniową w jej systemie teleinformatycznym, zwanym STIR" – głosi uzasadnienie.

Przewidziano m.in: automatyczne ustalanie w STIR wskaźnika ryzyka wykorzystywania banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do popełniania wyłudzeń skarbowych. STIR będzie analizował dane z banków i SKOK-ów oraz dane publicznie dostępne, przekazane z Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników (CRP KEP).

Na banki i SKOK-i zostanie nałożony obowiązek przekazywania do STIR niektórych danych, w tym stanowiących tajemnicę bankową lub tajemnicę zawodową SKOK – w celu ustalenia wskaźnika ryzyka. Izba rozliczeniowa będzie przekazywać informacje o wskaźniku ryzyka szefowi KAS oraz bankom i SKOK-om.

Szef KAS będzie miał możliwość uzyskiwania (na wniosek) za pośrednictwem STIR dodatkowych informacji od banków i SKOK-ów związanych z dokonywaną analizą ryzyka. Prowadzony będzie elektroniczny wykaz podmiotów, które nie zostały zarejestrowane jako podatnicy VAT lub zostały wykreślone z rejestru z urzędu bez konieczności zawiadamiania tego podmiotu, albo też zostały przywrócone jako podatnicy VAT. Wykazy te będą udostępniane na stronach internetowych w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów.

Zadania KAS zostaną poszerzone o rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw związanych z tzw. praniem brudnych pieniędzy.

Dane przekazywane do STIR będą dotyczyły rachunków przedsiębiorców niezależnie od tego, czy są oni podatnikami VAT. "W razie uzyskania informacji, że dany podmiot może prowadzić działania zmierzające do wykorzystania działalności banków lub SKOK-ów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi naczelnik urzędu skarbowego będzie miał możliwość odmowy jego rejestracji jako podatnika VAT" - poinformowano w uzasadnieniu.

Przewidziano też mechanizmy przeciwdziałające wyłudzeniom VAT z wykorzystaniem tzw. znikającego podatnika: blokadę rachunku na żądanie szefa KAS (środki zabezpieczone w ten sposób zostaną zwolnione, jeżeli zapłacony zostanie podatek należny wynikający z wystawionych faktur); odmowę rejestracji i wykreślenie z urzędu podmiotu, jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania tego podmiotu.

W toku prac podkomisji doprecyzowano niektóre zapisy, np. wpisano, że banki i SKOK-i "są obowiązane do sporządzania i przekazywania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, w formie dokumentu elektronicznego, w okresie sprawozdawczym – odpowiednio od 1 do 15 dnia miesiąca oraz od 16 do ostatniego dnia miesiąca – informacji o otwartych i zamkniętych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, w terminie do siódmego dnia następnego okresu sprawozdawczego".

Doprecyzowano, że banki spółdzielcze, ich banki zrzeszające, a także Krajowa SKOK, w przypadku nie dopełnienia obowiązku przekazywania informacji i zestawień lub przekazania niezgodnie ze stanem faktycznym, będą podlegać karze pieniężnej.

Wiceminister finansów Paweł Gruza przyznał we wtorek w rozmowie z PAP, że zaproponowane przez podkomisję zmiany mają charakter raczej doprecyzujący i redakcyjny, a dzięki nim projekt został "oczyszczony". "Jestem optymistą co do dalszych prac w Sejmie i w Senacie" - powiedział.

Debata plenarna nad sprawozdaniem komisji zaplanowana jest na środę.(PAP)

autor: Piotr Śmiłowicz

edytor: Marek Michałowski

pś/ maro/