Rozprawy podatkowe odbyły się 9 razy

Od 1 stycznia 2007 r. podatnicy w postępowaniu odwoławczym przed organami podatkowymi mogą korzystać z rozprawy podatkowej. Z jednej strony miała ona stworzyć możliwość czynnego udziału podatnika w konfrontacji z fiskusem, z drugiej zaś - pozwolić organom podatkowym przy podatniku rozstrzygnąć wątpliwości związane z prowadzonym postępowaniem. Niestety, praktyka pokazuje, że podatnicy nie chcą czynnie uczestniczyć w rozprawie, a fiskus nie ma czego wyjaśniać. Przez prawie dwa lata obowiązywania nowej procedury w całym kraju przeprowadzono zaledwie dziewięć rozpraw podatkowych.

Co ciekawe, większość wniosków złożonych przez podatników o przeprowadzenie rozprawy spotkała się z odmową, a urzędy nie wnioskowały o wszczęcie tej procedury. Takie wnioski płyną z sondy przeprowadzonej przez Gazetę Prawną w izbach skarbowych.

Niepopularna procedura

Rozprawa podatkowa może być przeprowadzona zarówno z urzędu, jak i na wniosek podatnika. Z sondy GP przeprowadzonej w izbach skarbowych wynika, że do tej pory zainteresowanie przeprowadzeniem rozprawy podatkowej było znikome. Jeżeli już, to inicjowali ją podatnicy, składając wnioski o jej przeprowadzenie. Niestety, w zdecydowanej większości wnioski podatników były odrzucane.

Żadna rozprawa nie odbyła się jeszcze w: Lublinie, Zielonej Górze, Opolu, Olsztynie, Bydgoszczy i we Wrocławiu. W Łodzi także nie było żadnej rozprawy, choć wpłynęło sześć wniosków o jej przeprowadzenie. Podobnie w Szczecinie - tam złożono trzy wnioski. Izba Skarbowa w Rzeszowie nie odpowiedziała na sondę GP.

Po jednej rozprawie przeprowadzono natomiast w izbach skarbowych w: Katowicach, Białymstoku, Warszawie, Kielcach, Krakowie. Po dwie rozprawy odbyły się już w Poznaniu i w Gdańsku.

- W Izbie Skarbowej w Katowicach odbyła się dotychczas jedna rozprawa podatkowa z urzędu. Przebiegała ona bez problemów i przyczyniła się do wyjaśnienia sprawy, której dotyczyła. Odbywała się w udziałem strony i jej pełnomocnika - wyjaśniła nam Grażyna Piechota z Izby Skarbowej w Katowicach.

Z informacji Radosława Hancewicza z Izby Skarbowej w Białymstoku wynika, że w wyniku jednej rozprawy przeprowadzonej z urzędu, która przebiegała bez zakłóceń, utrzymano w mocy decyzję organu I instancji, podatnik nie złożył skargi do WSA i był na rozprawie z doradcą.

- W Izbie Skarbowej w Łodzi złożono dotychczas cztery wnioski o przeprowadzenie rozprawy podatkowej, z czego trzy zostały oddalone i do rozprawy nie doszło. Przyczyną odmowy była konieczność uzupełnienia materiału dowodowego w znacznej części i przekazanie spraw do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji - podaje Agnieszka Pawlak z Izby Skarbowej w Łodzi.

Jednocześnie zauważa, że w toku postępowania odwoławczego w 2007 roku pełnomocnicy stron toczących się postępowań złożyli jeszcze dwa wnioski o przeprowadzenie rozprawy. Nie zostały one jednak przeprowadzone z uwagi na uchylenie decyzji wydanych przez organy I instancji i przekazanie spraw do ponownego rozpatrzenia.

- W 2008 roku do Izby Skarbowej w Łodzi nie wpłynęły żadne wnioski o przeprowadzenie rozprawy podatkowej - dodaje Agnieszka Pawlak.

Przebieg rozprawy

W tych izbach, w których rozprawy zostały przeprowadzone, nasi rozmówcy opisują ich przebieg. Dorota Spyra-Maslinkow z Izby Skarbowej w Gdańsku wskazuje, że w tamtejszej izbie skarbowej przeprowadzono dwie rozprawy, o które wnioskowali pełnomocnicy stron i w nich uczestniczyli. W sześciu przypadkach odmówiono przeprowadzenia rozpraw. Protokoły z przeprowadzonych rozpraw były włączane do materiału dowodowego. Dwie sprawy, w których zostały złożone wnioski o rozprawy, zostały przekazane do WSA w Gdańsku (w wyniku złożenia skarg przez strony). Sąd oddalił skargi podatników.

Maria Bojczuk z Izby Skarbowej w Kielcach podaje, że w jednej dotąd przeprowadzonej na wniosek podatnika rozprawie brali udział świadkowie wskazani przez stronę, strona i jej pełnomocnik, upoważniony do przeprowadzenia rozprawy pracownik organu odwoławczego, protokolant oraz upoważniony pracownik organu I instancji, do którego decyzji wniesiono odwołanie.

- Podczas tej rozprawy, po przesłuchaniu świadka, pełnomocnik strony wycofał wniosek o przesłuchanie strony. Przeprowadzona rozprawa administracyjna nie wniosła nowych okoliczności faktycznych do rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie - podsumowuje Maria Bojczuk.

Nie wszędzie jednak wszystko szło gładko. Małgorzata Spychała-Szuszczyńska z Izby Skarbowej w Poznaniu zwraca uwagę, że trudności w prowadzonych rozprawach pojawiły się przede wszystkim w odniesieniu do procedury prawnej, jaką należało zastosować, aby przygotować i prowadzić rozprawę. Chodzi o ograniczone regulacje prawne zawarte w Ordynacji podatkowej.

- Przeprowadzone rozprawy podatkowe wzbogaciły materiał dowodowy w sprawie, przyczyniły się do wyjaśnienia wątpliwości dotyczących stanu faktycznego - stwierdza Małgorzata Spychała-Szuszczyńska.

Korzyści dla podatników

Przeprowadzenie rozprawy jest uzasadnione szczególnie wtedy, gdy zachodzi potrzeba wyjaśnienia istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych, np. z udziałem biegłego, świadków albo dokonania oględzin, jednak rozprawa sama w sobie nie jest aktem administracyjnym kończącym postępowanie odwoławcze. Według Moniki Sali-Szczypińskiej z Izby Skarbowej w Krakowie ostateczny wynik postępowania odwoławczego znajduje swoje odzwierciedlenie dopiero w decyzji dyrektora izby skarbowej, natomiast wynik rozprawy może mieć wpływ na tę decyzję.

- Jak pokazuje statystyka, rozprawa nie jest często wykorzystywaną instytucją - dodaje Monika Sala-Szczypińska.

Marta Szpakowska z Izby Skarbowej w Lublinie podaje, że w lubelskiej izbie nie odbyła się dotychczas żadna rozprawa. Wynika to z faktu, że podatnicy nie wnieśli wniosku w tym zakresie, a dotychczasowe sprawy odwoławcze nie wymagały zastosowania tej procedury z urzędu. Również z danych Małgorzaty Brzozy z Izby Skarbowej w Szczecinie wynika, że podatnicy wykazują znikome zainteresowanie możliwością przeprowadzenia rozpraw.

- W Izbie Skarbowej w Bydgoszczy nie zaistniała potrzeba prowadzenia postępowania dowodowego w formie rozprawy podatkowej - dodaje Maciej Cichański z Izby Skarbowej w Bydgoszczy.

Czy w takim razie rozprawa podatkowa jest w ogóle potrzebna, skoro praktycznie nikt z niej nie korzysta? Maria Bojczuk z kieleckiej izby skarbowej odpowiada, że rozprawa jest dla podatników bardzo dobrą okazją do wyjaśnienia i wytłumaczenia motywów ich działania, które przez organ I instancji zostały uznane za nieprawidłowe. Rozprawa daje im możliwość powiedzenia tego, czego na piśmie z różnych powodów nie wyrazili, jest też okazją do wysłuchania stanowiska organu I instancji, zadania pytań do niezrozumiałych kwestii. Podatnicy mogą ponadto wyjaśnić zasadność przeprowadzonych transakcji, dokonanych zapisów, podjętych decyzji.

- Warto pamiętać, że to właśnie podatnik jest tym, który posiada obszerną wiedzę na temat specyfiki prowadzonej przez niego działalności: handlowej, usługowej, produkcyjnej, i wiedza ta przy rozstrzygnięciu sprawy może być pomocna przedstawicielom organu podatkowego. Niestety, na razie podatnicy nie wykazują zainteresowania rozprawą podatkową - argumentuje Maria Bojczuk.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jak przebiega rozprawa podatkowa

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl