Dodatkowe sankcje za nieprawidłowości w VAT

Według Waldemara Grzegorczyka, rzecznika Ministerstwa Finansów, likwidacja sankcji VAT okazała się sporą pomyłką. Zachęciła ona nieuczciwe osoby do niepłacenia lub wyłudzania podatków w różnorodny sposób. Jedynym właściwym rozwiązaniem, które umożliwi walkę z tego rodzaju patologiami i wymusi przestrzeganie prawa, jest przywrócenie sankcji. Przymnijmy, że w 1993 r., gdy wprowadzano w Polsce VAT, podatnikom groziła kara aż pięciokrotności podatku należnego. Rok później zredukowano ją do 300%, a w 1997 r. - do 30%. Przepis wprowadzający generalną sankcję został w końcu uchylony. Jednak eksperci z dziedziny podatkowej uważają, że jej przywrócenie jest dość kontrowersyjnym rozwiązaniem.

- Na ryzyko domiaru będą narażeni wszyscy podatnicy, w tym ci, których intencją było rzetelne rozliczenie podatku VAT, ale w ocenie organów podatkowych zrobili to w sposób nieprawidłowy. Może się zdarzyć, że z powodu mylnej interpretacji przepisów lub braku odpowiedniej wiedzy będą oni zmuszeni do uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa dodatkowego zobowiązania w podatku VAT. Obecnie mechanizm ten obowiązuje w bardzo ograniczonym zakresie - dotyczy jedynie sytuacji nieewidencjonowania obrotu na kasie fiskalnej, który to obowiązek, co do zasady, nie rodzi poważnych wątpliwości. Natomiast w wyniku zastosowania generalnej sankcji mogą zostać ukarani podatnicy, których zamiarem było prawidłowe rozliczenie VAT, a domiar będzie skutkiem jedynie wątpliwości interpretacyjnych, mówi w rozmowie z serwisem agencyjnym MondayNews, Magdalena Dobrowiecka z Kancelarii Podatkowej Skłodowscy.

25 lat za wyłudzenia VAT ma wejść w życie pod koniec 2016 r.

Nie znamy jeszcze projektu kompleksowej nowelizacji VAT – trudno zatem ocenić skalę ryzyka przewidywanego przez ekspertów. Ale sytuacji, w których może dojść do wątpliwości co do prawidłowej wykładni przepisów, prawdopodobnie będzie więcej, ponieważ, zgodnie z zapowiedzią MF, zakres projektowanej nowelizacji jest obszerny. Dodatkowo w listopadzie ub. roku zapowiadana była też likwidacja interpretacji indywidualnych w zakresie podatku VAT. Póki co, są one wydawane, brak też projektu modyfikacji przepisów w tym zakresie. Niemniej jednak, aktualizacja Ordynacji podatkowej obowiązująca od 1 stycznia br., zgodnie z którą nie wydaje się interpretacji indywidualnych, jakich stan faktyczny odpowiada zagadnieniu będącemu przedmiotem interpretacji ogólnej, wskazuje, że zmiany nowelizacyjne zmierzają w kierunku ograniczenia liczby wydawanych interpretacji indywidualnych. Zatem zapowiadana likwidacja tego stanu rzeczy w zakresie VAT nie jest w przyszłości wykluczona.

W przypadku osób fizycznych będących podatnikami VAT instytucja domiaru może oznaczać, że de facto każda wykryta nieprawidłowość w opodatkowaniu poskutkuje dodatkowymi sankcjami, poza oczywiście zapłatą należnego podatku. Mogą one polegać na uzupełniającym zobowiązaniu podatkowym wynikającym z ustawy o VAT, tzw. domiarze, albo na sankcji karnoskarbowej, jak np. karze grzywny. W sytuacji działania umyślnego możliwe będzie nałożenie sankcji karnoskarbowej, w postaci grzywny czy kary pozbawienia wolności, na podstawie odpowiednich przepisów. Natomiast jeżeli czynowi nie zostałaby przypisana umyślność, podatnik byłby obciążony sankcją podatkową w postaci domiaru. Taki podział kar może uchronić przed zarzutem niekonstytucyjności sankcji w VAT – podatnik nie będzie karany dwukrotnie za ten sam czyn, ale w praktyce niezależnie, czy jego celem było wyłudzenie VAT czy też nie, zostanie on ostatecznie ukarany.

Polecamy: Praktyczny leksykon VAT 2016

- Przykładowo, podatnik, który otrzyma fakturę z wykazanym podatkiem VAT, ma prawo do jego odliczenia. Ale jeśli dana transakcja powinna być zwolniona z VAT, to wtedy odliczenie nie będzie mu przysługiwać. Jeżeli, mimo wątpliwości, skorzysta z nienależnego mu prawa, w przypadku kontroli urzędu skarbowego i uznania, że transakcja była zwolniona z VAT, oprócz zaległości w podatku, może zostać obciążony dodatkową sankcją w postaci domiaru. Oznacza to, że organ podatkowy, wydając decyzję określającą zobowiązanie podatkowe, poza kwotą zaniżenia należnego VAT, bądź zawyżenia VAT naliczonego, określi dodatkowe zobowiązanie w podatku w wysokości, np. 30% kwoty zaniżenia bądź zawyżenia, tłumaczy Magdalena Dobrowiecka.