Odszkodowanie w umowie o zakazie konkurencji – niejasności w umowie

Niejasna umowa o zakazie konkurencji z poprzednim pracodawcą - PYTANIE

Mamy problem z kandydatem do pracy. Nie mieliśmy nigdy do czynienia z umowami lojalnościowymi i stąd to pytanie. U obecnego pracodawcy pracownik podpisał umowę lojalnościową. Umowa ta zawarta jest na okres od 01.09.2021 do 01.09.2026 - umowa o pracę zawarta jest na okres od 01.09.2021do 31.08.2021 na 1/2 etatu na kwotę 1400,00. Odnośnie zachowania lojalności jest zapis że w przypadku naruszenia pracownik zobowiązany jest do kary w wysokości "15,000 zł" (kwota uzupełniona jest tylko cyfrą i w ten sposób, że po "15" jest przecinek a nie kropka - brak słownie). W przypadku działań naruszających zakaz konkurencji pracownik zobowiązany jest do zapłaty kary (brak wypełnienia). Zapisy o wynagrodzeniu z tytułu zachowania lojalności na rzecz pracownika zostały przekreślone i podpisane przez obie strony. Czy taka umowa jest wiążąca? Jaką kwotę pracownik będzie musiał zapłacić swojemu pracodawcy w razie niedotrzymania lojalności: 15 tys. zł czy 15 zł?

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia

Możliwość stosowania umów o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia nie budzi wątpliwości w sytuacji, gdy pracownik posiadał dostęp do informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Przyjmuje się - choć nie wynika to bezpośrednio z przepisów kodeksu pracy - że klauzula konkurencyjna obowiązująca po ustaniu zatrudnienia może zawierać karę umowną. Przepisy nie regulują kwestii technicznych związanych z umieszczaniem w treści umowy postanowień dotyczących kary umownej (wskazanie wysokości kary w formie liczby, słownie). W przypadku o którym mowa w pytaniu, nawet w sytuacji przekreślenia postanowień dotyczących wynagrodzenia dla pracownika należy przyjąć, że umowa obowiązuje - jednak jej treść powinna zostać szybko wyjaśniona z byłym pracodawcą. Trudno przyjąć, że intencją stron przy zawieraniu umowy było określenie poziomu kary umownej na 15 zł.

Pracodawca ma prawo stosować z pracownikami umowy o zakazie konkurencji. Jedna z nich może obowiązywać w trakcie zatrudnienia - i może być zawarta z każdym pracownikiem, druga zwana powszechnie klauzulą konkurencyjną obowiązuje po ustaniu zatrudnienia - i może być zawierana wyłącznie z pracownikami mającymi dostęp do szczególnie ważnych informacji których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Odszkodowanie nie niższe niż 25% wynagrodzenia

Umowa o zakazie konkurencji obowiązująca pracownika po ustaniu zatrudnienia z jednej strony utrudnia wybór dowolnego pracodawcy po ustaniu zatrudnienia z wcześniejszym pracodawcą - z drugiej strony gwarantuje przez okres jej obowiązywania odszkodowanie, które nie może być niższe niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

W sytuacji o której mowa w pytaniu należy zauważyć, iż dopuszczalnym postępowaniem jest stosowanie kar umownych w umowach o zakazie konkurencji, które mają obowiązywać po ustaniu zatrudnienia. Kara umowna polega na tym, że można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy – stanowi więc zabezpieczenie w omawianym przypadku byłego pracodawcy na wypadek gdyby były pracownik nie wywiązywał się z umowy o zakazie konkurencji - przykładowo w okresie zakazu zatrudnił się w podmiocie konkurencyjnym.

Odnosząc się do wątpliwości w zakresie obowiązywania umowy - przyjmuje się, że nawet w sytuacji gdy nie odnosi się ona zupełnie do kwestii odszkodowania dla pracownika, jak również tak jak w omawianym przypadku gdy kwestie te zostały wykreślone, umowa obowiązuje - pracownik powinien otrzymywać od byłego pracodawcy odszkodowanie w minimalnej wysokości na poziomie nie niższym niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy.

Trudno jednoznacznie wypowiedzieć się co do wysokości umówionej kary umownej – nie można jednak przyjąć (zakładając racjonalne działanie pracodawcy), iż została ona ukształtowana na poziomie 15 zł. Uwzględniając powyższe, w tym wykreślenie postanowień umowy w kwestii związanych z odszkodowaniem pracownika, rekomendowanym postępowaniem jest skonsultowanie treści umowy z byłym pracodawcą - zarówno w zakresie wysokości kary umownej, jak również faktu obowiązywania umowy.

Podstawa prawna: art. 101² ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1320)

Sebastian Kryczka

Porada pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX
 Zamów bezpłatny 14-dniowy dostęp do INFORLEX
W INFORLEX znajdziesz wszystko o zmianach w prawie i podatkach