Strona główna » Księgowość » ZUS i kadry » Składki » Osoba współpracująca a składki ZUS i składka zdrowotna – umowa o pracę, zlecenie, umowa o dzieło

Osoba współpracująca a składki ZUS i składka zdrowotna – umowa o pracę, zlecenie, umowa o dzieło

28 września 2022, 09:33

Warszawskie Centrum Doradztwa Finansowego I sp. z o.o.

Biuro rachunkowe. Outsourcing księgowości

Osoba współpracująca a składki ZUS i składka zdrowotna – umowa o pracę, zlecenie, umowa o dzieło

Shutterstock

REKLAMA

Przed podjęciem współpracy z osobą spokrewnioną przedsiębiorca powinien poznać zasady jakie zasady obowiązują w tym zakresie by móc podjąć decyzję o optymalnej formie współpracy czy zatrudnienia takiej osoby. Członek rodziny zatrudniony u przedsiębiorcy na umowę o pracę, bądź co do zasady na umowę o dzieło - nie jest traktowany przez system ubezpieczeń społecznych na równi z pracownikiem.

Kim jest osoba współpracująca z przedsiębiorcą?

Zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (czyli zarówno z przedsiębiorcami, jak i m.in. z osobami wykonującymi wolny zawód, czy twórcami) uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Jeżeli wskazane kryteria spełnia pracownik, to dla celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jak osoba współpracująca, chyba że jest to umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

REKLAMA

Osoba współpracująca z przedsiębiorcą - formy zatrudnienia, a ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

Takie zdefiniowanie wprowadza inne zasady traktowania osoby współpracującej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a co za tym idzie inne zasady naliczania składek ubezpieczeniowych i uprawnień do świadczeń.

Natomiast, w przypadku jeżeli kryteria te spełnia zleceniobiorca, nadal będzie uznawany za zleceniobiorcę, a nie osobę współpracującą.

	Umowa o pracę	Umowa zlecenie	Umowa o dzieło
Cechy umowy	Czynności wykonywane w trakcie trwania umowy powinny charakteryzować się systematycznością, stałością i zorganizowaniem; znamienne powinno być też swego rodzaju podporządkowanie i wykonywanie poleceń, podejmowane czynności muszą wykazywać się częstotliwością oraz zajmować osobie współpracującej znaczący czas.	Celem powinno być wykonanie danego zlecenia, (usługi) działania te charakteryzują swobodą i samodzielnością w zakresie organizowania pracy, powinien charakteryzować je brak ścisłego wyznaczenia godzin pracy, brak kierownictwa ze strony zlecającego pracę,	Celem umowy powinno być wykonanie przez przyjmującego zamówienie określonego dzieła (rzeczy materialnej, bądź nie). Głównym przedmiotem umowy powinien być jej rezultat.
Składki społeczne ZUS *	Jak za przedsiębiorcę (pełne składki, brak możliwości skorzystania z preferencji) bez ubezpieczenia chorobowego wynoszą 1124,23 zł, z ubezpieczeniem chorobowym 1211,28 zł	Od wysokości wynagrodzenia,	Jak za przedsiębiorcę (pełne składki, brak możliwości skorzystania z preferencji) bez ubezpieczenia chorobowego wynoszą 1124,23 zł, z ubezpieczeniem chorobowym 1211,28 zł
Składka chorobowa	dobrowolna	dobrowolna	dobrowolna
Składka zdrowotna *	Minimalna ustalona od stycznia do czerwca 2022r. 559,89zł od lipca od grudnia 2022 r. 419,92 zł	Od wysokości wynagrodzenia	Minimalna ustalona od stycznia do czerwca 2022r. 559,89zł od lipca od grudnia 2022 r. 419,92 zł
Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych*	W 2022 roku minimalna składka na Fundusz Pracy wynosi 87,05 zł, oraz FGŚ - 3,55zł	Jeśli wynagrodzenie zleceniobiorcy wyniesie więcej niż wynagrodzenie minimalne, obowiązkowo należy zapłacić także składki na Fundusz Pracy. FGŚP od wysokości wynagrodzenia	W 2022 roku minimalna składka na Fundusz Pracy wynosi 87,05 zł, oraz FGŚ - 3,55zł
Okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy (opłacanie dobrowolnej składki chorobowej)	90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania)	90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania)	90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania)
Podatek dochodowy	Od wysokości wynagrodzenia	Od wysokości wynagrodzenia	Od wysokości wynagrodzenia
Okres wyczekiwania na zasiłek macierzyński i rodzicielski (opłacanie dobrowolnej składki chorobowej)	Brak okresu wyczekiwania, warunek wypłaty jest brak zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne lub kwota zadłużenia nie może przekroczyć 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę.	Brak okresu wyczekiwania ,	Brak okresu wyczekiwania , warunek wypłaty jest brak zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne albo kwota zadłużenia nie przekraczała 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Zasiłek chorobowy	podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jednakże jeśli przed pobieraniem zasiłku okres opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe z tytułu współpracy przy prowadzonej działalność będzie krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych, to podstawę wymiaru zasiłku będzie stanowić suma: przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku oraz kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

* Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących stanowi zadeklarowana kwota, nie może być ona jednak niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Z kolei podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla tych osób nie może być niższa od 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia włącznie z wypłatami z zysku w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, Składki w ustalonej wysokości obowiązują od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

W przypadku gdy osoba współpracująca jest równolegle zatrudniona w ramach umowy o pracę/umowy zlecenia w innym podmiocie, mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Wówczas, jeżeli łączne miesięczne przychody uzyskane u innych pracodawców/zleceniodawców stanowią co najmniej równowartość płacy minimalnej (w 2022 r. 3.010 zł), to jako osoba współpracująca podlega obowiązkowo jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, a do ubezpieczeń społecznych – może przystąpić dobrowolnie.

Podstawa prawna:

- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;

- Ustawa nowelizująca Polski Ład 2.0 (Dz.U. 2022 poz. 1265). – artykuł 36 ust. 2 oraz Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2004 Nr 210 poz. 2135).

Katarzyna Otowska, Samodzielna Księgowa WCDF I Sp. z o.o.

Zapisz się na newsletter

Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.