Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i jej podważanie przez ZUS. Co wynika z wyroku Sądu Najwyższego?

Czym jest podstawa wymiaru składek ZUS?

Pierwszym pojęciem, które należy wyjaśnić jest podstawa wymiaru składek.  

Podstawy wymiaru składek zostały ustalone w treści Ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych  (Dz.U. Nr 137, poz. 887) z późniejszymi zmianami (Dz.U. 1998 Nr 137, poz. 887) Art. 18 ust. ustawodawca wskazał  różne przypadki, w tym co do najpopularniejszych zdecydował, że: 

1) Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 stanowi przychód , o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. ;

- gdzie art. 6 ust. 1 stanowi, że: Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pkt: 1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; 2) osobami wykonującymi pracę nakładczą;3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej "członkami spółdzielni";

- gdzie art. 4 pkt. 9 i 10  określają czym jest:

Autopromocja

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Kup książkę:

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

przychód - przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania;

oraz przychód z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych. 

Autopromocja

Wynagrodzenia 2023. Rozliczanie płac w praktyce

Kup książkę:

Wynagrodzenia 2023. Rozliczanie płac w praktyce

2) W przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło,

- gdzie art. 8 ust 2a. stanowi: Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Autopromocja

Bieżące aktualności o zmianach przepisów

Czy biuro rachunkowe ma nowe obowiązki w związku z wprowadzeniem KSeF? Zmiany w podatkach dochodowych na 2024 r. i innych zmianach w VAT 2024 oraz prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. I wiele innych bieżących tematów ...

IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

3) odnosząc się do niektórych zawodów wprost wskazując, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe:

1. posłów i senatorów - stanowi kwota uposażenia,
2. stypendystów sportowych - stanowi kwota stypendium,
3. słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego - stanowi kwota stypendium,
4. otrzymujących stypendium doktoranckie doktorantów - stanowi kwota stypendium doktoranckiego,
5. bezrobotnych - stanowi kwota zasiłku, świadczenia integracyjnego lub stypendium,
6. osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 20 - stanowi kwota świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie świadczenia górniczego lub w okresie stypendium na przekwalifikowanie,
   - gdzie art. 6 ust. 1 pkt 20 określa, że osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy;
7. żołnierzy niezawodowych pełniących czynną służbę wojskową, z wyjątkiem żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, z zastrzeżeniem ust. 9 i 10, a w przypadku żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową rotacyjnie - kwota uposażenia z tytułu tej służby,
8. duchownych - stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej "kwotą minimalnego wynagrodzenia", z zastrzeżeniem ust. 9 i 10,
   - gdzie ust 9. stanowi: Za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.
   - gdzie ust. 10. Stanowi:  Zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 9, stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.
9. żołnierzy odbywających nadterminową służbę wojskową - stanowi kwota uposażenia,
10. osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 21  (osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia) - stanowi kwota świadczenia szkoleniowego,
11. osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9a (osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, zwanymi dalej "osobami pobierającymi stypendium") - stanowi kwota stypendium,
12. osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9b (osobami pobierającymi stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych) - stanowi kwota stypendium,
13. osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 22 (członkami rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji)- stanowi przychód - łącznie z kosztami uzyskania i kwotą podatku, o których mowa w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych.
14. dla osób o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, , stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy (Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" do końca poprzedniego roku kalendarzowego, w drodze obwieszczenia, kwotę ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składki, o której mowa w ust. 1, oraz przyjętą do jej ustalenia kwotę prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.). Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Następnie w art. 20 ustawodawca stwierdził, że:

1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.
2.  Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 (1. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 i 7, w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone - z zastrzeżeniem ust. 2 i 9.).
3. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 10 (Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" do końca poprzedniego roku kalendarzowego, w drodze obwieszczenia, kwotę ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składki, o której mowa w ust. 1, oraz przyjętą do jej ustalenia kwotę prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia).
4. Prezes Zakładu ogłasza kwotę 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia ogłoszenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w trybie określonym w art. 19 ust. 10, kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Podstawa wymiaru składek ZUS w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej 

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota. I na tym tle od lat trwał spór pomiędzy organami ZUS-u oraz ubezpieczonymi. ZUS wielokrotnie odmawiał wypłaty między innymi kobietom w ciąży czy na zasiłku macierzyńskim stwierdzając, że zadeklarowane przez nich kwoty były nieprawidłowe, a powszechny system ubezpieczeń nie może być źródłem wysokich świadczeń z ubezpieczeń. 

Efektem czego wiele osób miało problemy z wypłatą świadczeń, ich sprawy kończyły się negatywnymi decyzjami ZUS, często również negatywnymi wyrokami w sądach powszechnych. Ta tendencja jednak może się zmienić po najnowszym wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2023 roku ze skargi nadzwyczajnej wniesionej przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 7 grudnia 2021 roku. 

Opis przełomowej sprawy sądowej

Przełomowa sprawa, która zakończyła się wyrokiem z dnia 2 marca 2023 roku dotyczyła kobiety – przedsiębiorcy. Prowadziła ona działalność gospodarczą i zgłosiła się w większości czasu do ubezpieczeń deklarując ubezpieczenie społeczne na minimalnym poziomie. Natomiast w okresie lutym od maja 2015 zadeklarowała podstawę wymiaru składek w wysokości 9897,50 zł.  Następnie występowała o wypłatę zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku opiekuńczego. Pobierała zasiłki, co stanowiło wtedy aż 89% czasu prowadzenia jej działalności gospodarczej. ZUS porównał przychody i dochody z lat prowadzenia działalności i doszedł do wniosku, że nie były one wystarczające do opłacania składek. Co więcej w jego ocenie okoliczności te świadczyły o instrumentalnym wykorzystaniu systemu ubezpieczeń społecznych i zapewnieniu sobie źródeł wysokich świadczeń. 

ZUS uznał to za niezgodne z założeniami systemu ubezpieczeń i sprzeczne z celem prowadzonej działalności gospodarczej.   Decyzją ZUS ustawił wysokość podstawy wymiaru składek w miesiącach luty – kwiecień 2015  w wysokości 525 złotych, oraz w miesiącu maju 2015 kwotę 50,81 zł. 

Od decyzji przedsiębiorczyni złożyła odwołanie. Wyrokiem z dnia 29 września 2020 Sąd Okręgowy w Lublinie odwołanie oddalił. Sąd przywołał art. 83 ust. 1 pkt. 3 s.u.s., zgodnie z którym według niego ZUS jest uprawniony do wydawania decyzji m.in. w zakresie indywidualnych spraw dotyczących ustalania wymiaru składek. Sąd stwierdził, że: Sytuacja, gdy przy niskim przychodzie bądź stracie, zgłoszenie wysokiej podstawy wymiaru składek ma na celu wyłącznie uzyskiwanie wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego, stanowi niczym nieuzasadnioną nierównowagę i odbywa się kosztem innych ubezpieczonych, wbrew zasadzie solidaryzmu. W takiej sytuacji organ rentowy ma uprawnienie do kontroli i zakwestionowania podstawy wymiaru składek. Sąd Okręgowy w większej mierze położył więc nacisk na zamiar i motywacje wnioskodawczyni oraz towarzyszące temu okoliczności faktyczne.

Sąd podkreślił, że nie neguje prawa kobiety ciężarnej do podejmowania działań zmierzających do zapewnienia sobie ochrony gwarantowanej ubezpieczeniem społecznym, jednak nie może to wynikać z instrumentalnego wykorzystania systemu. Jest to sprzeczne nie tylko z istotą powszechnego, obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych, ale także z istotą prowadzonej działalności gospodarczej. Powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, opartego na zasadach solidaryzmu społecznego, nie można zestawiać z ubezpieczycielami komercyjnymi którzy gwarantują wypłatę na warunkach przewidzianych w indywidualnej umowie. System ubezpieczeń społecznych ma funkcję gwarancyjną, tj. zapewnia zabezpieczenie na wypadek choroby, a nie funkcję zarobkową. Tymczasem pobieranie świadczeń z ubezpieczeń było dla wnioskodawczyni bardziej rentowne niż działalność gospodarcza, czego była świadoma.

Od wyroku powyższego złożyła przedsiębiorczyni złożyła apelację. 

Sad Apelacyjny podtrzymał  stanowisko sądu I instancji - w całej rozciągłości akceptował ustalenia faktyczne i wywody prawne zawarte w motywach zaskarżonego wyroku i przyjął je za własne. Sąd Apelacyjny zgodził się, że tego typu działania nie zasługują na ochronę prawną, a także są sprzeczne z istotą powszechnego, obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych, opartego na zasadzie solidaryzmu społecznego oraz z istotą prowadzonej działalności gospodarczej. Jak zauważył Sąd pobieranie świadczeń z ubezpieczeń społecznych było dla wnioskodawczyni bardziej rentowne niż działalność gospodarcza. Działania wnioskodawczyni były świadome, jasne, czytelne i zamierzone, a także zmierzały do uzyskania zasiłków nieodpowiadających wysokości osiąganych dochodów.

Sąd Apelacyjny wskazał ponadto, że zasadniczo spór w istocie sprowadzał się do interpretacji art. 18 ust. 8 w zw. z art. 20 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i odpowiedzi na pytanie, czy organ ubezpieczeniowy ma prawo podważyć zadeklarowaną przez przedsiębiorcę podstawę wymiaru składek i samodzielnie ustalić jej niższą wysokość. Udzielając na nie odpowiedzi, odstąpił od stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale składu siedmiu sędziów z 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10, i uznał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że ZUS jest uprawniony do weryfikowania deklarowanych przez prowadzących działalność gospodarczą podstaw wymiaru składek.

Po przeanalizowaniu sprawy w dniu 17 maja 2022 roku Rzecznik Małych i Średnich przedsiębiorców postanowił podąć działania i wniósł w tej sprawie skargę nadzwyczajną.  Skarga ta stała się podstawą do wydania bardzo ważnego wyroku dla wszystkich przedsiębiorców. 

Najważniejsze tezy wyroku Sądu Najwyższego z 3 marca 2023 roku 

Wyrok Sądu Najwyższego z 3 marca 2023 roku i jego uzasadnienie są bardzo obszerne. Z dość długiego tekstu, w tym dywagacji prawnych warto wyciągnąć najważniejsze tezy, które będą miały znaczenie dla praktyki ubezpieczonych. 

[…] Słusznie zauważył Sąd Apelacyjny, że zasadniczo spór w sprawie sprowadza się do interpretacji art. 18 ust. 8 w zw. z art. 20 ust. 3 SysUbSpołU i odpowiedzi na pytanie, czy organ ubezpieczeniowy ma prawo podważyć zadeklarowaną przez przedsiębiorcę podstawę wymiaru składki i samodzielnie ustalić jej niższą wartość. 

[…] nie można przyjąć, że jeżeli organ otrzymał kompetencję do działań silniej ingerujących w obszar praw i wolności jednostki, to tym bardziej ma kompetencję do działań charakteryzujących się mniejszym stopniem ingerencji. Powyższa konstatacja jest konsekwencją art. 7 Konstytucji RP statuującego zasadę legalizmu. W oparciu o wskazaną zasadę słusznie formuje się bowiem wniosek, że niedopuszczalne jest domniemywanie kompetencji organów władzy publicznej, jeśli określona kompetencja nie została organom tym wprost przyznana (zob. postanowienie TK z 9 maja 2005 r., Ts 216/04; wyrok TK z 23 marca 2006 r., K 4/06). Zasada ta stanowi również rację dla zakazu dokonywania wykładni rozszerzającej przepisów kompetencyjnych.

[…] Rzecz jednak w tym, że istotą sprawy są właśnie argumenty prawne, w szczególności odnoszące się do kompetencji organów państwa w realiach demokratycznego państwa prawnego oraz praw jednostek wynikających z ustawy systemowej, a także możliwości ograniczenia tych ostatnich w oparciu o względy teleologiczne.

[…] Sąd Najwyższy, w przywoływanej już uchwale składu siedmiu sędziów II UZP 1/10 z 2010 r., która zachowuje pełną aktualność, jednoznacznie orzekł, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych.

[…] Wskazując bowiem na wyrok z 14 grudnia 2005 r., III UK 120/05, Sąd Najwyższy wykluczył możliwość wykładni przepisów prawa ubezpieczeń społecznych z uwzględnieniem reguł słuszności (zasad współżycia społecznego). Za równie istotne uznać należy przywołanie wyroku z 23 października 2006 r., I UK 128/06, w myśl którego do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 KC, ani art. 8 KP, gdyż przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter przepisów prawa publicznego. Rygoryzm prawa publicznego nie może być zaś łagodzony konstrukcją nadużycia prawa podmiotowego przewidzianą w art. 5 KC lub w art. 8 KP Zarzut ten (nadużycia prawa podmiotowego, albo czynienia ze swego prawa podmiotowego użytku niezgodnego z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych musiałby być odniesiony do czynności organu rentowego, który - wydając decyzję - nie korzysta ze swoich praw podmiotowych (regulowanych prawem prywatnym - Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy), lecz realizuje ustawowe kompetencje organu władzy publicznej.

[…] Po stronie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność istnieje zatem uprawnienie do zadeklarowania w granicach zakreślonych ustawą dowolnej kwoty jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, wobec czego sposób w jaki realizuje to uprawnienie zależy wyłącznie od jej decyzji. Ingerencja w tę sferę jakiegokolwiek innego podmiotu jest niedopuszczalna, chyba że ma wyraźne umocowanie w przepisach.

[…] W świetle obowiązujących przepisów oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10) ZUS nie może kwestionować kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym w obecnym stanie prawnym nie ma podstaw do kwestionowania przez ZUS podstawy wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

W odniesieniu do osób zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność, ZUS jest uprawniony jedynie do kwestionowania istnienia tytułu objęcia tymi ubezpieczeniami - jeżeli działalność została podjęta dla pozoru” (Druk nr 2832, Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw).

Znaczenie wyroku dla ubezpieczonych

Należy pamiętać, że wyrok z dnia 2 marca 2023 roku jest wyrokiem w konkretnej spawie – K.C. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Nie ma więc waloru prawa powszechnie obowiązującego, a w Polsce nie obowiązuje prawo precedensu. Oznacza to w praktyce, że inne sądy ani organy nie są bezpośrednio związane wyrokiem. Nie zmienia to jednak faktu, że wyrok sądu o tak dużej powadze jak Sąd Najwyższy nie może przejść bez echa. Z największym prawdopodobieństwem będą zapadać teraz kolejne, korzystne dla ubezpieczonych wyroki. 

Źródła opracowania:

• Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (Dz.U. Nr 137, poz. 887) z późniejszymi zmianami (Dz.U. 1998 Nr 137, poz. 887);
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2024 roku, w sprawie sygnatura akt II NSNc 107/23, w sprawie K.C. przeciwko Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. o wysokość podstawy wymiaru składek, po rozpoznaniu sprawy skargi nadzwyczajnej wniesionej przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 7 grudnia 2021 roku, sygnatura akt III AUa 1124/20.