REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS - postępowanie i konsekwencje

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS - postępowanie i konsekwencje /Fotolia
Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS - postępowanie i konsekwencje /Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS ma na celu wykazanie pozorności zawartej umowy, w celu skorzystania z zasiłku. Postępowanie tego rodzaju występuje najczęściej w przypadku umów o pracę, gdzie istnieją podejrzenia, że umowa została zawarta właśnie na potrzeby skorzystania z zasiłku. Przeprowadzane przez ZUS kontrole nie skupiają się jedynie na stwierdzeniu pozorności zawartej umowy, bo np. przy umowie o dzieło mogą dotyczyć przedmiotu zawartej umowy. Zakres kontroli obejmuje także osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

REKLAMA

Podważenie podlegania ubezpieczeniom ZUS w przypadku umowy o pracę

Z tytułu zawartej umowy o pracę pracodawca jest objęty obowiązkiem opłacania za pracownika wszystkich składek społecznych, a także składki zdrowotnej. Obowiązki te regulują ustawy, odpowiednio ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Zgłoszenie do ubezpieczeń następuje pierwszego dnia podjętego zatrudnienia i ustaje od dnia następnego po ostatnim dniu pracy.

- Dla ZUS, w kontekście ustalenia prawidłowości podlegania ubezpieczeniom, kluczowe jest nie to, czy umowa o pracę została zawarta np. w następstwie podpisania dokumentu umowy, a to, czy strony zawierające taką umowę, miały zamiar pracę świadczyć (obowiązek pracownika) i ją wynagradzać (obowiązek pracodawcy) - tłumaczy Magdalena Drzewińska, ekspert wFirma.pl. Szczegóły dotyczące definicji stosunku pracy, która pomaga odróżnić zatrudnienie pozorne od faktycznego, wynikają z art. 22 Kodeksu pracy, gdzie przez nawiązanie stosunku pracy rozumie się zobowiązanie pracownika do wykonania określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie określonym przez pracodawcę - dodaje. 

Jeżeli w trakcie postępowania ZUS stwierdzi, że wyżej wymienione warunki zawarcia umowy o pracę nie zostały spełnione, może zakwestionować podleganie ubezpieczeniom. Zawarta umowa potraktowana zostaje jako umowa pozorna, bądź zawarta w celu obejścia prawa. O pozorności umowy o pracę szerzej mówi art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego: “Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.” O umowach zawartych w celu obejścia prawa mówi art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego, który brzmi: “Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.”

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Najczęstsze przypadki kontrolowane przez ZUS

W następstwie uznania przez ZUS umowy o pracę za pozorną, zawartą w celu nabycia praw do ubezpieczeń społecznych, zatrudniony może zostać wyłączony z ubezpieczeń pracowniczych i stracić prawa m.in. do świadczeń chorobowych. W nawiązaniu do powyższego szczególną uwagę Zakład Ubezpieczeń Społecznych przywiązuje do zatrudnienia kobiet w ciąży. Podejrzenia budzi fakt podjęcia pracy bezpośrednio przed terminem porodu, lub udania się pracownicy na zwolnienie lekarskie, z powodu choroby w ciąży.

Warto zwrócić uwagę, że sam fakt podjęcia pracy przez kobietę ciężarną nie jest interpretowany jako chęć wyłudzenia świadczeń chorobowych. Uwagę ZUS przykuwa, np. podwyższenie wynagrodzenia pracownicy, która przedłożyła zaświadczenie lekarskie potwierdzające fakt przebywania w ciąży. Takie działanie może zostać przez ZUS odczytane jako mające na celu podwyższenie podstawy zasiłku chorobowego, a w późniejszym terminie zasiłku macierzyńskiego, wypłacanego przez Zakład.

- Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych osoby, której brakuje okresu zatrudnienia w celu nabycia świadczeń emerytalno-rentowych, również może budzić podejrzliwość Zakładu. Stwierdzone naruszenia prowadzić mogą nawet do konieczności zwrotu przez pracownika wypłaconych zasiłków, wraz z odsetkami - twierdzi ekspert.

Polecamy: E-składka. Jedno konto ZUS od 2018 r.

Kolejnym przypadkiem kontrolowanym przez organ rentowy jest zawieranie umowy z pracownikiem, który po podjęciu pracy udaje się na urlop wychowawczy, bądź zwolnienie lekarskie. W obu przypadkach może dojść do podejrzeń, że celem zawarcia umowy nie było świadczenie pracy, czego konsekwencją może być podważenie zasadności zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych. W tym zakresie szczególnie często kontrolowane są firmy zatrudniające członków rodziny, gdyż Zakład tam najczęściej identyfikuje zawarte umowy w celu wyłącznie skorzystania z ubezpieczeń, a nie faktycznego świadczenia pracy.

Postępowanie w przypadku podważenia przez ZUS podlegania ubezpieczeniom

W toku kontroli prowadzonej przez ZUS pracodawca ma możliwość dowiedzenia, że zawarcie umowy o pracę miało na celu świadczenie pracy, oraz tego, że praca faktycznie została wykonana. Może on w związku z powyższym przedstawić dowody potwierdzające te fakty. Takimi dowodami są między innymi zeznania świadków, podpisane listy obecności, efekty pracy pracownika, np. stworzone dokumenty, wysłane maile. Kolejnym sposobem potwierdzenia wykonywania pracy mogą być nagrania monitoringu. Jeżeli kontrola prowadzona przez ZUS zakończy się wydaniem decyzji o niepodleganiu przez pracownika ubezpieczeniom społecznym, pracodawca i pracownik mają miesiąc na złożenie odwołania do właściwego sądu za pośrednictwem ZUS. W toku postępowania sądowego badana jest dokumentacja pracownicza, ale także lekarska, jeżeli podważenie zasadności podlegania ubezpieczeniom dotyczy próby wyłudzenia zasiłku.

Zobacz także: Kadry


Jeżeli pomimo odwołania sąd utrzyma decyzje ZUS konieczne będzie wyrejestrowanie pracownika z ubezpieczeń z dniem dokonania zgłoszenia. Jeżeli wypłacone zostały świadczenia to konieczny będzie ich zwrot do ZUS. W następstwie wyrejestrowania z ubezpieczeń z datą wsteczną, płatnik składek będzie zobowiązany do przekazania korekt deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA. Jeżeli zakwestionowanie przez ZUS dotyczyć będzie wyłącznie wysokości wynagrodzenia, zostanie wydana decyzja ustalająca podstawę wysokości składek, zwykle w kwocie wynagrodzenia na podobnych stanowiskach. W takim przypadku również konieczne będzie sporządzenie korekt deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA.

Umowa o dzieło czy zlecenie w kontekście ustalenia podlegania ubezpieczeniom ZUS

Umowa o dzieło różni się od umowy zlecenie kilkoma istotnymi szczegółami, jednak z punktu widzenia pracodawcy jednym z istotniejszych jest to, że umowa o dzieło jest korzystniejsza pod względem finansowym od umowy zlecenia. Z tytułu zawartej umowy o dzieło pracodawca odprowadza wyłącznie zaliczkę na podatek za pracownika, nie jest zobowiązany do opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, z wyjątkiem umowy o dzieło zawartej z własnym pracownikiem, kiedy to umowa o dzieło oskładkowana jest tak jak umowa o pracę. Inaczej wygląda oskładkowanie umowy zlecenia, gdzie obowiązkowo opłacana jest składka zdrowotna, a jeżeli zawarta umowa jest jedynym tytułem do ubezpieczeń dla zleceniobiorcy to także składki społeczne. W związku z powyższym pracodawcy chętniej wybierają umowę o dzieło, nie zważając na konsekwencje jakie nieść może za sobą stwierdzenie przez ZUS, że forma umowy wybrana została w celu obejścia prawa. Jeżeli w toku postępowania, takie wnioski zostaną przez organ rentowy wyciągnięte, konieczne będzie objęcie zleceniobiorcy obowiązkiem ubezpieczeń, a więc zgłoszenie do ZUS, a także opłacenie za zleceniobiorcę zaległych składek wraz z odsetkami.

Pozarolnicza działalność gospodarcza a ubezpieczenia ZUS

Rozpoczynając działalność gospodarczą, przedsiębiorca ma obowiązek dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Obowiązkowe są dla niego wszystkie składki społeczne i składka zdrowotna. Jedyną składką, która ma charakter dobrowolny jest składka na ubezpieczenie chorobowe. Składki ZUS od najniższej podstawy wymiaru składek po zakończeniu okresu preferencji, który aktualnie wynosi 2 lata, w 2017 roku wyniosły prawie 1 200 zł miesięcznie. Jest to dość duże obciążenie finansowe, stąd przedsiębiorcy w celu uniknięcia obowiązku opłacania składek ZUS podejmują fikcyjne zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na terenie innego państwa członkowskiego. Takie przypadki są szczególnie chętnie kontrolowane przez ZUS, z powodu właśnie licznych nadużyć. Jeżeli w toku postępowania ZUS stwierdzi fikcyjność zawartej umowy o pracę, przedsiębiorca zobowiązany będzie do opłacenia zaległych składek wraz z odsetkami.

wfirma.pl
wFirma.pl jest platformą księgowości on­line udostępniającą, poza księgowością i doradztwem nowoczesne narzędzia informatyczne, niezbędne do zarządzania firmą.
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2026: Koniec z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

REKLAMA

Kiedy Krajowy System e-Faktur stanie się obowiązkowy? – Stan legislacyjny i wyzwania przed przedsiębiorcami

11 kwietnia 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczący obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który reguluje wdrożenie tego systemu w Polsce. Choć przepisy nie zostały jeszcze ostatecznie zatwierdzone, większość kluczowych kwestii jest już znana, co daje przedsiębiorcom czas na rozpoczęcie przygotowań do nadchodzących zmian.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych. Są 3 limity kwotowe: 5733 zł (osoby spoza rodziny), 27 090 zł (dalsza rodzina), 36 120 zł (najbliższa rodzina)

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

REKLAMA

Obowiązkowego KSeF można uniknąć. Jest na to kilka sposobów. M.in. uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

REKLAMA