Urlop rodzicielski w częściach - uwaga na przepadającą część urlopu

Urlop rodzicielski w częściach

Po urodzeniu dziecka, pracującej mamie zgodnie z art. 180 oraz art. 182^1a Kodeksu Pracy (Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141) przysługuje urlop macierzyński oraz rodzicielski w wymiarze:

• 20 tygodni - urlopu macierzyńskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 32 tygodnie - urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie.

Z powyższych urlopów można skorzystać łącznie wykorzystując je jednocześnie jeden po drugim przez okres 52 tygodni lub podzielić urlop rodzicielski na części.

Zgodnie z zapisami kodeksowymi, urlop rodzicielski można podzielić maksymalnie na 4 części przypadające jedna po drugiej lub bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku za okres odpowiadający części urlopu, z czego maksymalnie 16 tygodni może zostać wykorzystane w terminie późniejszym, nieprzypadającym bezpośrednio po jego poprzedniej części, do końca roku, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Możliwość i sposób podziału urlopu rodzicielskiego na części, została ściśle określona w Kodeksie pracy. Podstawową zasadą jest, iż urlopu udziela się w wymiarze tygodniowym. W art. 182^1c doprecyzowano, że w przypadku korzystania tylko z części urlopu rodzicielskiego, żadna z jego części nie może być zawnioskowana przez pracownika na okres krótszy niż 8 tygodni. Od powyższej zasady istnieje tylko dwa odstępstwa, a mianowicie:

• pierwsza część urlopu rodzicielskiego, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie nie może być krótsza niż 6 tygodni,
• w przypadku gdy pozostała do wykorzystania część urlopu jest krótsza niż 8 tygodni.

Przykład 1
Pani Anna 14 października 2020 r. urodziła dziecko. W związku z tym korzystała będzie z urlopu macierzyńskiego w pełnym 20 tygodniowym wymiarze od dnia 14.10.2020 r. do dnia 02.03.2021 r. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego Pani Anna zdecydowała się na wykorzystanie tylko 6 tygodni urlopu rodzicielskiego od dnia 03.03.2021 r. bezpośrednio po urlopie macierzyńskim a następnie powrót do pracy na kilka miesięcy. Pozostałą część urlopu rodzicielskiego Pani Anna zamierza wykorzystać w terminie późniejszym.

Pani Anna wykorzystuje 6 tygodni urlopu rodzicielskiego z 32 przysługujących.

Teoretycznie, pracownicy pozostaje do wykorzystania  jeszcze 26 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Niestety, zgodnie z zapisami Kodeksu pracy, tylko 16 tygodni może zostać wykorzystane w terminie późniejszym, nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części urlopu rodzicielskiego. W przedstawionej sytuacji Pani Anna zostaje pozbawiona możliwości wykorzystania 8 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Przykład 2
Pani Anna 14 października 2020 r. urodziła dziecko. W związku z tym korzystała będzie z urlopu macierzyńskiego w pełnym 20 tygodniowym wymiarze od dnia 14.10.2020 r. do dnia 02.03.2021 r. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego Pani Anna zdecydowała się na wykorzystanie 16 tygodni urlopu rodzicielskiego od dnia 03.03.2021 r. bezpośrednio po urlopie macierzyńskim a następnie powrót do pracy.

Pozostałą część urlopu rodzicielskiego Pani Anna może wykorzystać w terminie późniejszym w wymiarze 16 tygodni.

Należy pamiętać również o tym, że liczba wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego wpływa na ilość części urlopu wychowawczego, z którego może skorzystać pracująca mama. Urlop wychowawczy może zostać udzielony maksymalnie w 5 częściach. Jeżeli kobieta korzysta z urlopu rodzicielskiego w częściach, to ich liczba pomniejsza liczbę przysługujących części późniejszego urlopu wychowawczego.

Przykład 3
Pani Karolina po urodzeniu dziecka wykorzystała przysługujący jej urlop macierzyński oraz 16 tygodni urlopu rodzicielskiego. Pozostałą część urlopu rodzicielskiego pracownica wykorzystała w dwóch częściach, z których każda z nich była równa 8 tygodniom. Pani Karolina wykorzystała zatem cały przysługujący jej urlop rodzicielski,  w 3 częściach.

W przypadku chęci skorzystania z urlopu wychowawczego, pani Karolina będzie mogła wykorzystać przysługujące jej 35 miesięcy urlopu wychowawczego maksymalnie w dwóch częściach.

W przypadku korzystania przez kobietę z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w 1 części w łącznym w wymiarze 52 tygodni, przez cały okres trwania urlopu związanego z rodzicielstwem, pracownica otrzymywać będzie zasiłek w wysokości 80% podstawy chorobowej. W przypadku dzielenia urlopu rodzicielskiego na części, za czas urlopu macierzyńskiego kobieta otrzyma zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy zasiłkowej. Taka sama wysokość będzie przysługiwała za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego. Za pozostały czas urlopu wysokość zasiłku będzie wypłacana w wysokości 60% podstawy chorobowej.

Warto nadmienić również, co dzieje się w przypadku gdy kobieta zdecyduje się na rezygnację z korzystania z urlopu rodzicielskiego w trakcie jego trwania. Taka sytuacja jest korzystniejsza w przypadku kobiet, które zdecydowały się na dzielenie urlopu rodzicielskiego na części niż w przypadku kobiet, które zdecydowały się na wykorzystanie całości urlopu rodzicielskiego od razu po zakończeniu urlopu macierzyńskiego na podstawie jednego wniosku.

W powyższych sytuacjach rezygnacja ma następujące skutki:

• urlop udzielany z góry – na podstawie art. 179¹ Kodeksu pracy, pracownica może zrezygnować z urlopu rodzicielskiego w całości lub w części. Z okresu tego może skorzystać ojciec dziecka i wykorzystać urlop rodzicielski, z którego rezygnuje kobieta. Jeśli jednak ojciec nie zdecyduje się na taki krok, urlop rodzicielski przepada. Taka sama sytuacja wystąpi, jeżeli ojciec dziecka zdecyduje się na przejęcie części urlopu rodzicielskiego, z którego zrezygnowała matka dziecka a następnie w trakcie jego trwania zrezygnuje z korzystania z urlopu. W tym przypadku niewykorzystana część urlopu rodzicielskiego również przepadnie.
• urlop udzielany z dołu – na podstawie art. 182^1d Kodeksu pracy, pracownica może zrezygnować z zawnioskowanej części urlopu w trakcie jej trwania. Jeżeli pracownica wykorzystuje urlop rodzicielski w trakcie pierwszych 16 tygodni, w przypadku rezygnacji z części zawnioskowanego urlopu nadal może w przyszłości wykorzystać 16 tygodni. Z przywileju tego można skorzystać również, gdy na przejęcie urlopu rodzicielskiego nie zdecyduje się ojciec dziecka

Przykład 4
Pani Agnieszka po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego złożyła do pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w wymiarze 16 tygodni. Po wykorzystaniu 10 tygodni urlopu rodzicielskiego pracownica zdecydowała się na rezygnację z dalszego korzystania z zawnioskowanego urlopu rodzicielskiego. Ojciec dziecka nie zdecydował się na przejęcie korzystania z urlopu rodzicielskiego, z którego zrezygnowała pani Agnieszka t. j. od 11 do 16 tygodnia. W tej sytuacji urlop rodzicielski w wymiarze 6 tygodni zostanie utracony.

Rodzice dziecka nie będą mogli wykorzystać tej części urlopu w terminie późniejszym, nadal jednak będą mogli wykorzystać pozostałe 16 tygodni urlopu rodzicielskiego do końca roku, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Paulina Marcula, Senior Payroll Consultant w Advicero Nexia

Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Serwis Kadry