REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jaka jest odpowiedzialność głównego księgowego

Genowefa Kawecka-Siuzdak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości ustawa czyni odpowiedzialnym kierownika jednostki. Część tych obowiązków kierownik jednostki może powierzyć innej osobie. Najczęściej jest to główny księgowy.

Odpowiedzialność wynikająca z ustawy o rachunkowości

Ustawa o rachunkowości jednoznacznie wskazuje (art. 4 ust. 5), że kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Ciężar odpowiedzialności głównego księgowego zależy zatem od tego, czy osoba ta przejęła pisemnie obowiązek prowadzenia rachunkowości, czy też nie. Należy zaznaczyć, że podpisanie takiego dokumentu przez głównego księgowego nie zwalnia automatycznie z odpowiedzialności za rachunkowość kierownika jednostki. Jest on bowiem odpowiedzialny za nadzór nad wykonywaniem obowiązków, jakie zatrudnione przez niego osoby wykonują podczas prowadzenia przez nie ksiąg rachunkowych.

REKLAMA

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości (art. 3 ust. 1 pkt 6) za kierownika jednostki uznaje:

• członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy - członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę,

• wspólników prowadzących sprawy spółki - w przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej,

• wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd - w przypadku spółki partnerskiej,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• komplementariuszy prowadzących sprawy spółki - w przypadku spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej,

• w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę,

• osoby wykonujące wolne zawody,

• likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym.

W przypadku gdy główny księgowy przejął na siebie pisemny obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, to przejmuje tym samym za to odpowiedzialność. Dlatego niezwykle istotne jest bardzo szczegółowe określenie w umowie o pracę lub innym dokumencie (potwierdzającym przejęcie odpowiedzialności) obowiązków związanych z prowadzeniem rachunkowości, a tym samym określenie granic tej odpowiedzialności. Należy przy tym zaznaczyć, że przyjęcie na siebie przez głównego księgowego określonych obowiązków w zakresie rachunkowości skutkuje jednocześnie odpowiedzialnością wynikającą z rozdziału 9 ustawy o rachunkowości.

Ustawa o rachunkowości przewiduje (art. 77) karę grzywny lub karę pozbawienia wolności do lat 2, albo obie te kary łącznie w przypadku:

• nieprowadzenia ksiąg rachunkowych,

• prowadzenia ksiąg rachunkowych wbrew przepisom ustawy,

• podawania w księgach rachunkowych nierzetelnych danych,

• niesporządzania sprawozdania finansowego,

• sporządzenia sprawozdania finansowego niezgodnie z przepisami ustawy,

• zawarcia w sprawozdaniu finansowym nierzetelnych danych.

Kary z tytułu przejęcia obowiązków rachunkowości są wysokie. Dlatego w interesie księgowego nie leży przejmowanie takich kompetencji. W rozmowie z kierownikiem na temat przejmowania odpowiedzialności za rachunkowość można powołać się na dokument Ministerstwa Finansów z 19 marca 1996 r., nr DR-I/JDa/108/96, w którym organ ten napisał:

(...) W przypadku gdy główny księgowy jednostki nie jest jednocześnie członkiem ścisłego kierownictwa (zarządu), to nie powinno się nakładać na niego obowiązków z zakresu odpowiedzialności za rachunkowość w jednostce. Odpowiedzialność jego wynika wówczas z przepisów Kodeksu pracy. Jeżeli natomiast główny księgowy uczestniczy w pracach zarządu (jest jego członkiem), to w regulaminie organizacyjnym można określić operacyjną odpowiedzialność poszczególnych członków zarządu za prowadzenie ksiąg rachunkowych. Może być również przypisana w regulaminie odpowiedzialność jednemu z członków ścisłego kierownictwa jednostki (i niekoniecznie musi to być główny księgowy), o ile osoba ta posiada niezbędne pełnomocnictwa zarządu i ma zapewniony wpływ na zdarzenia finansowe i organizacyjne, które decydują o sytuacji majątkowej, finansowej i dochodowej jednostki.

 

Warto zwrócić uwagę na kompetencje zarządu. W regulaminie organizacyjnym może być określona odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych, przykładowo przez dyrektora finansowego, który pełni funkcję członka zarządu i nadzoruje dział księgowości. To także może stanowić argument w rozmowie na temat przejęcia odpowiedzialności za prowadzenie rachunkowości.

Odpowiedzialność wynikająca z innych aktów prawnych

Główny księgowy (niezależnie od tego, czy przejął na piśmie określone obowiązki w zakresie rachunkowości) podlega jak każdy pracownik odpowiedzialności z ustawy - Kodeks pracy (dział 5 rozdział 1 „Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy” - art. 114-122).

Ponadto na mocy art. 60 i 61 ustawy - Kodeks karny skarbowy osoba (np. główny księgowy), która:

• nie prowadzi księgi,

• nie przechowuje jej w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi - w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki,

• prowadzi księgi nierzetelnie (wadliwie)

REKLAMA

- podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. Ponieważ stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia, ani też przekraczać jej czterystukrotności, to maksymalna grzywna przy obecnym poziomie minimalnego wynagrodzenia (tj. 1276 zł) wynosi 10 208 zł.

Należy również pamiętać, że na mocy art. 31 ustawy - Ordynacja podatkowa osoba, która prowadzi rachunkowość, została wyznaczona do obliczania i pobierania podatków oraz terminowego wpłacenia organowi pobranych kwot, ponosi wówczas dodatkową odpowiedzialność z tytułu przepisów Kodeksu karnego skarbowego za wykonanie tych czynności.

Ponadto główny księgowy (na podstawie art. 296 Kodeksu karnego), jeśli jest osobą zobowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą i przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku wyrządza znaczną szkodę majątkową - podlega karze pozbawienia wolności nawet do lat 10. Kodeks karny przewiduje również karę (art. 303) za wyrządzanie szkody majątkowej przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, w szczególności niszcząc, usuwając, ukrywając, przerabiając lub podrabiając dokumenty dotyczące tej działalności.

• art. 3 ust. 1 pkt 6, art. 4 ust. 5, art. 77 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223

• art. 114-122 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 115, poz. 958

• art. 60-61 ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1323

• art. 31 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1323

• art. 296 i 303 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. Nr 88, poz. 553; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1323

Genowefa Kawecka-Siuzdak

księgowa, konsultant podatkowy

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd szuka pieniędzy. Podatek cyfrowy coraz bliżej?

Ministerstwo Cyfryzacji pracuje nad nowym podatkiem, który miałby objąć duże korporacje technologiczne działające w Polsce. Wicepremier Krzysztof Gawkowski zapowiada, że koncepcja podatku cyfrowego zostanie przedstawiona w ciągu kilku miesięcy, a wpływy z niego mogą sięgnąć miliardów złotych. Pomysł budzi jednak kontrowersje.

Wspólne rozliczenie PIT małżonków w 2025 r. za 2024 rok – kto i jak może to zrobić. Korzyści, warunki, jaki formularz wypełnić

Wspólne rozliczenie rocznego zeznania podatkowego PIT przez małżonków jest ważną preferencją podatkową w podatku dochodowym od osób fizycznych, dostępną dla podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej. Rozliczenie wspólne jest korzystne zwłaszcza dla małżonków, których dochody roczne znacznie się różnią (znajdują się w różnych progach podatkowych), w tym w szczególności jeżeli jeden z małżonków nie osiągnął dochodu w danym roku. Kiedy małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie? Na czym polega wspólne rozliczenie PIT małżonków? Czy jest możliwe wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem, po rozwodzie i w separacji? Czy jest możliwe wspólne rozliczenie małżonków w przypadku uzyskiwania przychodów z najmu prywatnego, działalności rolniczej, kapitałów pieniężnych, działalności nierejestrowanej? Jakie formy opodatkowania wykluczają wspólne rozliczenie małżonków? Odpowiadamy na te wszystkie pytania.

Będzie rewolucja w raportowaniu ESG po zmianach w dyrektywie CSRD? Obowiązki tylko dla największych firm. Pakiet Omnibus I Komisji Europejskiej

W lutym 2025 roku Komisja Europejska ogłosiła przełomowe zmiany w unijnym systemie raportowania zrównoważonego rozwoju, wywołując gorącą debatę wśród przedsiębiorców, prawników i ekspertów ESG. Propozycje zawarte w pakiecie Omnibus, obejmujące m.in. modyfikacje dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) i CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive), zdaniem wielu komentatorów stanowią próbę znalezienia równowagi między ambicjami klimatycznymi UE a realiami gospodarczymi. Wspólnie z dr Anną Partyką-Opielą, partnerką kancelarii Rymarz Zdort Maruta i laureatką rankingu Top 25 Women Lawyers in Business by Forbes 2024, analizujemy konsekwencje tych zmian dla europejskiego biznesu.

Biznes ma dość! Domaga się prostych i stabilnych podatków. Jest 100 postulatów

Chaos w podatkach, powolne sądy i drakońskie areszty gospodarcze – polscy przedsiębiorcy mają dość! Domagają się uproszczenia systemu podatkowego, rozszerzenia estońskiego CIT oraz stabilnych przepisów. Czy rząd posłucha biznesu, zanim firmy zaczną masowo uciekać za granicę?

REKLAMA

Deregulacja: nowe przepisy dla biznesu od 1 maja 2025 r. 40 zmian - kontrole firm, rzemiosło, mały ZUS plus, zamówienia publiczne i inne ułatwienia

W dniu 11 marca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego, przedłożony przez Ministra Rozwoju i Technologii. Zmiany mają wejść w życie w większości od 1 maja 2025 roku

Wynagrodzenie brutto, a netto w 2025 roku. Jak obliczyć kwotę pensji do wypłaty? [Przykłady]

Jedną z podstawowych kwestii dla pracownika i pracodawcy jest ustalenie stawki wynagrodzenia, jaką pracownik będzie co miesiąc otrzymywał za wykonywanie swoich obowiązków służbowych. Pracownicy często mają wątpliwości dlaczego kwota netto, która dostają na konto, jest o tyle niższa niż ta zapisana w umowie. Kwota która podana jest na umowie o pracę to najczęściej kwota brutto, czyli całość wynagrodzenia, które zostaje pomniejszane o należne świadczenia publicznoprawne. Po odjęciu tych świadczeń pozostaje kwota netto, którą pracownik otrzymuje, tzw. „kwota na rękę”.

Zasiłek chorobowy już od pierwszego dnia? Przedsiębiorcy apelują do rządu o natychmiastowe działania

Rada Przedsiębiorców domaga się realizacji obietnicy wyborczej – ZUS powinien przejąć wypłatę zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia absencji pracownika. W liście do premiera Donalda Tuska i liderów koalicji przedsiębiorcy wzywają do uchwalenia przepisów jeszcze przed wyborami prezydenckimi. Czy rząd dotrzyma słowa?

Inwestowanie w złoto - marzec 2025 r. Cena i notowania. Stabilność mimo ryzyka delewarowania na zmiennych rynkach

Jak informuje Saxo Bank w komunikacie z 12 marca 2025 r., globalne rynki finansowe pozostają w stanie podwyższonej niepewności, ponieważ wprowadzenie, a następnie odwołanie ceł przez administrację Trumpa wobec głównych partnerów handlowych nadal wywiera presję na Wall Street i szerzej na rynek. Złoto pozostaje stabilne, utrzymując notowania powyżej 2900 USD po kolejnej stosunkowo płytkiej korekcie. Inwestorzy i traderzy reagują również na gwałtowne i nagłe pogorszenie danych makroekonomicznych w USA, co zwiększa ryzyko stagflacji, wspierającej ceny złota.

REKLAMA

Jak skutecznie odwołać się od wyników kontroli projektu unijnego? 5 zasadniczych kroków

Realizacja projektu unijnego to duże wyzwanie – wymaga nie tylko zaangażowania i dobrej organizacji, ale także skrupulatnego przestrzegania przepisów i wytycznych. Kontrole projektów są standardową praktyką, której celem jest sprawdzenie, czy środki publiczne są wykorzystywane zgodnie z przepisami i pierwotnymi założeniami projektu. Co jednak zrobić, gdy wynik kontroli jest niekorzystny? Jakie kroki podjąć, by skutecznie się odwołać?

Transport do Serbii – strategiczny rynek w regionie Bałkanów

Transport towarów do Serbii wymaga szczególnego przygotowania logistycznego i znajomości lokalnych uwarunkowań. Państwo to nadal pozostaje poza Unią Europejską i strefą Schengen, dlatego konieczne jest sprostanie wielu wymogom z zakresu obsługi celnej i dokumentacji transportowej. Jak skutecznie wejść na ten perspektywiczny rynek?

REKLAMA