REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jaka jest odpowiedzialność głównego księgowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Genowefa Kawecka-Siuzdak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości ustawa czyni odpowiedzialnym kierownika jednostki. Część tych obowiązków kierownik jednostki może powierzyć innej osobie. Najczęściej jest to główny księgowy.

Odpowiedzialność wynikająca z ustawy o rachunkowości

Ustawa o rachunkowości jednoznacznie wskazuje (art. 4 ust. 5), że kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Ciężar odpowiedzialności głównego księgowego zależy zatem od tego, czy osoba ta przejęła pisemnie obowiązek prowadzenia rachunkowości, czy też nie. Należy zaznaczyć, że podpisanie takiego dokumentu przez głównego księgowego nie zwalnia automatycznie z odpowiedzialności za rachunkowość kierownika jednostki. Jest on bowiem odpowiedzialny za nadzór nad wykonywaniem obowiązków, jakie zatrudnione przez niego osoby wykonują podczas prowadzenia przez nie ksiąg rachunkowych.

REKLAMA

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości (art. 3 ust. 1 pkt 6) za kierownika jednostki uznaje:

• członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy - członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę,

• wspólników prowadzących sprawy spółki - w przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej,

• wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd - w przypadku spółki partnerskiej,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• komplementariuszy prowadzących sprawy spółki - w przypadku spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej,

• w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę,

• osoby wykonujące wolne zawody,

• likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym.

W przypadku gdy główny księgowy przejął na siebie pisemny obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, to przejmuje tym samym za to odpowiedzialność. Dlatego niezwykle istotne jest bardzo szczegółowe określenie w umowie o pracę lub innym dokumencie (potwierdzającym przejęcie odpowiedzialności) obowiązków związanych z prowadzeniem rachunkowości, a tym samym określenie granic tej odpowiedzialności. Należy przy tym zaznaczyć, że przyjęcie na siebie przez głównego księgowego określonych obowiązków w zakresie rachunkowości skutkuje jednocześnie odpowiedzialnością wynikającą z rozdziału 9 ustawy o rachunkowości.

Ustawa o rachunkowości przewiduje (art. 77) karę grzywny lub karę pozbawienia wolności do lat 2, albo obie te kary łącznie w przypadku:

• nieprowadzenia ksiąg rachunkowych,

• prowadzenia ksiąg rachunkowych wbrew przepisom ustawy,

• podawania w księgach rachunkowych nierzetelnych danych,

• niesporządzania sprawozdania finansowego,

• sporządzenia sprawozdania finansowego niezgodnie z przepisami ustawy,

• zawarcia w sprawozdaniu finansowym nierzetelnych danych.

REKLAMA

Kary z tytułu przejęcia obowiązków rachunkowości są wysokie. Dlatego w interesie księgowego nie leży przejmowanie takich kompetencji. W rozmowie z kierownikiem na temat przejmowania odpowiedzialności za rachunkowość można powołać się na dokument Ministerstwa Finansów z 19 marca 1996 r., nr DR-I/JDa/108/96, w którym organ ten napisał:

(...) W przypadku gdy główny księgowy jednostki nie jest jednocześnie członkiem ścisłego kierownictwa (zarządu), to nie powinno się nakładać na niego obowiązków z zakresu odpowiedzialności za rachunkowość w jednostce. Odpowiedzialność jego wynika wówczas z przepisów Kodeksu pracy. Jeżeli natomiast główny księgowy uczestniczy w pracach zarządu (jest jego członkiem), to w regulaminie organizacyjnym można określić operacyjną odpowiedzialność poszczególnych członków zarządu za prowadzenie ksiąg rachunkowych. Może być również przypisana w regulaminie odpowiedzialność jednemu z członków ścisłego kierownictwa jednostki (i niekoniecznie musi to być główny księgowy), o ile osoba ta posiada niezbędne pełnomocnictwa zarządu i ma zapewniony wpływ na zdarzenia finansowe i organizacyjne, które decydują o sytuacji majątkowej, finansowej i dochodowej jednostki.

 

Warto zwrócić uwagę na kompetencje zarządu. W regulaminie organizacyjnym może być określona odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych, przykładowo przez dyrektora finansowego, który pełni funkcję członka zarządu i nadzoruje dział księgowości. To także może stanowić argument w rozmowie na temat przejęcia odpowiedzialności za prowadzenie rachunkowości.

Odpowiedzialność wynikająca z innych aktów prawnych

Główny księgowy (niezależnie od tego, czy przejął na piśmie określone obowiązki w zakresie rachunkowości) podlega jak każdy pracownik odpowiedzialności z ustawy - Kodeks pracy (dział 5 rozdział 1 „Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy” - art. 114-122).

Ponadto na mocy art. 60 i 61 ustawy - Kodeks karny skarbowy osoba (np. główny księgowy), która:

• nie prowadzi księgi,

• nie przechowuje jej w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi - w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki,

• prowadzi księgi nierzetelnie (wadliwie)

REKLAMA

- podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. Ponieważ stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia, ani też przekraczać jej czterystukrotności, to maksymalna grzywna przy obecnym poziomie minimalnego wynagrodzenia (tj. 1276 zł) wynosi 10 208 zł.

Należy również pamiętać, że na mocy art. 31 ustawy - Ordynacja podatkowa osoba, która prowadzi rachunkowość, została wyznaczona do obliczania i pobierania podatków oraz terminowego wpłacenia organowi pobranych kwot, ponosi wówczas dodatkową odpowiedzialność z tytułu przepisów Kodeksu karnego skarbowego za wykonanie tych czynności.

Ponadto główny księgowy (na podstawie art. 296 Kodeksu karnego), jeśli jest osobą zobowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą i przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku wyrządza znaczną szkodę majątkową - podlega karze pozbawienia wolności nawet do lat 10. Kodeks karny przewiduje również karę (art. 303) za wyrządzanie szkody majątkowej przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, w szczególności niszcząc, usuwając, ukrywając, przerabiając lub podrabiając dokumenty dotyczące tej działalności.

• art. 3 ust. 1 pkt 6, art. 4 ust. 5, art. 77 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223

• art. 114-122 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 115, poz. 958

• art. 60-61 ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1323

• art. 31 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1323

• art. 296 i 303 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. Nr 88, poz. 553; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1323

Genowefa Kawecka-Siuzdak

księgowa, konsultant podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
BCC o zmianach w Ordynacji podatkowej: przedawnienie zobowiązań, hipoteka i nowe przepisy karne

Business Centre Club (BCC) przedstawiło uwagi do propozycji nowelizacji ordynacji podatkowej z postulatami w zakresie dalszych zmian w tym obszarze. Eksperci BCC (Daniel Panek i Wojciech Pławiak) odnieśli się do modyfikacji wprowadzonych do treści projektu w porównaniu z wersją z 26 marca 2025 r.

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze 2025: tylko do 1 września! Sprawdź, ile możesz odzyskać! Trzeba pamiętać o dokumentach

Rolnicy mają kolejną szansę na odzyskanie części kosztów związanych z zakupem paliwa. Od 1 sierpnia do 1 września 2025 roku można składać wnioski o zwrot podatku akcyzowego, który obejmuje olej napędowy wykorzystywany w produkcji rolnej.

Szokujące dane KRUS: Rolnicy pracują ponad 29 lat, zanim dostaną emeryturę. Świadczenia wciąż daleko od ZUS

Rolnicy w Polsce pracują średnio ponad 29 lat, zanim otrzymają emeryturę z KRUS. Mimo długiego stażu ich świadczenia wynoszą przeciętnie nieco ponad 2 tysiące złotych, co znacząco odbiega od emerytur wypłacanych w ZUS.

Rewolucja w podatkach: Kasowy PIT obejmie tysiące nowych firm! Sprawdź, czy skorzystasz

Od 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie przepisy, które podniosą limit przychodów uprawniających do stosowania kasowego PIT z 1 mln zł do 2 mln zł. Zmiana wynika z projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na postulaty przedsiębiorców.

REKLAMA

Kasowy PIT - zmiany od 2026 r. Limit przychodów wzrośnie do 2 mln zł

Ministerstwo Finansów chce, by dotychczasowy limit przychodów pozwalający na skorzystanie z kasowego PIT został podniesiony z 1 mln zł do 2 mln zł. Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o PIT opublikowanego 19 sierpnia 2025 r. Zmiana ta ma pozwolić większej grupie przedsiębiorców wybranie tej formy rozliczeń podatku dochodowego.

Faktura elektroniczna w rozumieniu art. 106nda ustawy o VAT nie jest fakturą ustrukturyzowaną. Prof. W. Modzelewski: wewnętrznie sprzeczne nowe przepisy ustawy o VAT trzeba zmienić

Profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych zwraca uwagę na wewnętrzną sprzeczność niedawno uchwalonych nowych przepisów ustawy o VAT dot. nowego rodzaju faktury elektronicznej, która będzie mogła skutecznie zastąpić obowiązkowo wystawianą fakturę ustrukturyzowaną.

Czy pożyczka dla podmiotu powiązanego to ukryty zysk? Spór o interpretację przepisów estońskiego CIT

Kwestia opodatkowania pożyczek udzielanych przez spółki rozliczające się estońskim CIT na rzecz podmiotów powiązanych budzi wątpliwości interpretacyjne. Ostateczne stanowisko w tej sprawie może przesądzić o kształcie stosowania estońskiego CIT w praktyce.

Podatek od smartfonów i komputerów? FWG ostrzega przed nową opłatą

Resort kultury planuje opłatę reprograficzną na telefony, komputery i telewizory. Fundacja Wolności Gospodarczej ostrzega, że podwyżki cen uderzą w konsumentów i polskie firmy, a regulacja jest nieadekwatna w erze streamingu i nowoczesnej cyfryzacji.

REKLAMA

Rewolucja w dopłatach dla rolników: Rząd szykuje ustawę o aktywnym rolniku – koniec wsparcia dla fikcyjnych gospodarstw

Rząd przygotowuje rewolucyjne zmiany w dopłatach unijnych. Nowy projekt ustawy o rolnikach aktywnych zawodowo ma wyeliminować fikcyjne gospodarstwa i sprawić, że pieniądze z Wspólnej Polityki Rolnej trafią wyłącznie do osób faktycznie prowadzących działalność rolniczą.

Zmiana rozporządzenia w sprawie zgłoszeń INTRASTAT. Nowa wersja instrukcji wypełniania i przesyłania zgłoszeń Ministerstwa Finansów

Departament Ceł Ministerstwa Finansów poinformował o wejściu w życie rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zgłoszeń INTRASTAT. Ponadto Ministerstwo opublikowało nową wersję Instrukcji wypełniania i przesyłania zgłoszeń INTRASTAT.

REKLAMA