Kiedy cudzoziemcy (np. obywatele Ukrainy) mają obowiązek zapłaty w Polsce podatku od spadków i darowizn?

• Podatek od spadków i darowizn - co jest przedmiotem opodatkowania
• Zwolnienie podatkowe dla cudzoziemców
• Nabycie nieruchomości nie jest zwolnione z podatku
• Miejsce stałego pobytu
• Zwolnienie z podatku dla najbliższej rodziny

Podatek od spadków i darowizn - co jest przedmiotem opodatkowania

Podatkiem od spadków i darowizn, co do zasady, opodatkowane jest nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze - szczegółowo określonych w ustawie o podatku od spadków i darowizn - tytułów.
Ale polski ustawodawca opodatkował także nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą i praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zwolnienie podatkowe dla cudzoziemców

Nie każde jednak nabycie rzeczy czy praw majątkowych znajdujących się w Polsce podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W art. 3 pkt 1 przywołanej ustawy przewidziano bowiem zwolnienie przedmiotowe, z którego często mogą skorzystać cudzoziemcy. Mianowicie, zgodnie z przywołaną regulacją, podatkowi nie podlega nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Tak więc aby móc skorzystać z tego zwolnienia muszą być spełnione łącznie trzy warunki:
1) nabywane są rzeczy ruchome znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz
2) nabywca nie posiada obywatelstwa polskiego ani miejsca stałego pobytu w Polsce oraz
3) spadkodawca lub darczyńca nie posiada obywatelstwa polskiego ani miejsca stałego pobytu w Polsce.

Oceny posiadania obywatelstwa, a przede wszystkim miejsca stałego pobytu w Polsce dokonuje się na dzień nabycia rzeczy bądź prawa.

Nabycie nieruchomości nie jest zwolnione z podatku

Trzeba szczególnie podkreślić, iż nabycie nieruchomości położonych w Polsce nie korzysta z przedmiotowego wyłączenia, a zatem osoba która nie jest polskim obywatelem i nie ma w Polsce miejsca stałego pobytu dziedzicząc bądź otrzymując w darowiźnie nieruchomość będzie podlegała obowiązkowi podatkowemu.

Miejsce stałego pobytu

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji legalnej miejsca stałego pobytu. Konieczne jest zatem sięgnięcie do regulacji zawartych w innych ustawach ale nie będą to przepisy ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności. Co prawda art. 25 ust. 1 tejże ustawy stanowi, że pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania, ale czytając ten przepis należy mieć na uwadze także brzmienie art. 24 ust. 1, który reguluje obowiązek meldunkowy w odniesieniu wyłącznie do obywatela polskiego przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nie ma większych wątpliwości co do tego, iż należy w tym zakresie odnosić się do postanowień ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r o cudzoziemcach.

Organy skarbowe uznają, że przebywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy nie może być utożsamiane z miejscem stałego pobytu, o jakim mowa w art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dopiero zezwolenie na pobyt stały cudzoziemca, wydane na podstawie przepisu art. 195 i nast. ustawy o cudzoziemcach należy traktować jako posiadanie w Polsce stałego miejsca pobytu (tak np. Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 16.07.2025 r., nr 0111-KDIB2-3.4015.193.2025.1.JKU, z dnia 22.05.2025 r., nr 0111-KDIB2-2.4015.55.2025.1.DR i w interpretacji z dnia 13.01.2023 r., nr 0111-KDIB2-2.4015.135.2022.2.PB). Tak więc samo zamieszkiwanie w Polsce nie spowoduje, że cudzoziemiec zapłaci podatek od spadków i darowizn, dopiero stałe zamieszkiwanie na podstawie określonego tytułu wywoła taki skutek.

Również zezwolenie na pobyt stały rezydenta długoterminowego UE będzie miało dla cudzoziemca podobne konsekwencje (zob. interpretację indywidualną z dnia 25 listopada 2020 r., nr 0111-KDIB2-2.4015.80.2020.1.PB).

Zwolnienie z podatku dla najbliższej rodziny

Z kolei, jeżeli cudzoziemiec będzie podlegał obowiązkowi podatkowemu w Polsce będzie mógł skorzystać ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Dla zastosowania tego zwolnienia nie ma bowiem znaczenia rozróżnienie podatników na obywateli polskich czy cudzoziemców.

Katarzyna Siwiec, radca prawny i doradca podatkowy