W jaki sposób należy zaokrąglać kwoty podatku od towarów i usług

1. Zaokrąglenia w fakturze i na paragonie

Zasady zaokrąglania kwot wykazywanych w fakturze VAT zostały zawarte w § 9 ust. 6 rozporządzenia w sprawie faktur. Zgodnie z jego treścią kwoty te zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki 0,5 grosza i wyższe zaokrągla się do 1 grosza. Kwoty podatku wykazane na fakturze VAT z dokładnością do 1 grosza stanowią następnie podstawę do ujęcia w ewidencji VAT.

Problem, który może się pojawić przy wystawianiu faktury VAT, dotyczy sytuacji, gdy faktura zawiera wiele pozycji. Wówczas może się okazać, że podsumowanie kwot brutto poszczególnych pozycji na fakturze nie odpowiada sumie wartości netto sprzedaży i naliczonej od niej kwoty podatku od towarów i usług.

Rozwiązanie tego problemu zawiera przepis § 9 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie faktur. Zgodnie z jego brzmieniem obowiązkowym elementem faktury jest kwota podatku liczona od sumy wartości sprzedaży netto towarów i usług. Tak ustalona kwota podatku musi dodatkowo uwzględniać podział na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

Oznacza to, że kwota VAT w podsumowaniu faktury nie wynika z sumy poszczególnych pozycji, ale z przemnożenia wartości netto przez odpowiednią stawkę VAT. Jeżeli zatem kwota tego podatku wyliczona w podsumowaniu faktury jest prawidłowa, to występowanie groszowych różnic wynikających z podsumowania poszczególnych pozycji faktury nie powoduje wadliwości faktury.

W związku z różnymi praktykami stosowanymi przy zaokrąglaniu kwoty VAT na fakturze nasuwa się pytanie, czy nabywca powinien się obawiać o prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktury VAT zawierającej pomyłki dotyczące zaokrągleń.

Na ten temat wypowiedział się Urząd Skarbowy w Ostrowcu Świętokrzyskim w postanowieniu z 5 stycznia 2007 r. nr PP/443-42/06, w którym stwierdził m.in., że: „(...) w sytuacji kiedy otrzymane faktury są wystawione w sposób rzetelny, a transakcja w rzeczywistości nastąpiła i otrzymana faktura odzwierciedla stan faktyczny, po spełnieniu ww. warunków podatnikowi przysługuje prawo do pomniejszenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur, w których błędnie zastosowano metody dokonywania zaokrągleń”.

WAŻNE!

Nabywca nie powinien się obawiać o prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktury VAT zawierającej pomyłki dotyczące zaokrągleń. Prawo takie przysługuje mu bezsprzecznie.

W przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, czasem pojawiają się różnice w kwocie podatku należnego między paragonem fiskalnym a wystawioną fakturą VAT, mimo że obydwa dokumenty potwierdzają tę samą transakcję.

Rozbieżności te wynikają ze sposobu liczenia kwoty VAT.

W przypadku dokonania sprzedaży na rzecz klientów, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej, kwota podatku należnego wyliczana jest z reguły na podstawie art. 85 ustawy, tj. jako iloczyn wartości dostawy (wartość brutto) i stawki podatku:

• 18,03% - dla towarów i usług objętych stawką podatku 22%,

• 6,54% - dla towarów i usług objętych stawką podatku 7%,

• 2,91% - dla towarów i usług objętych stawką podatku 3%.

Przykład

Pan Andrzej K. prowadzi sklep ze sprzętem AGD. Klient (osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej) zakupił zmywarkę. Zapłacił 1220 zł, po czym zażądał faktury VAT. Pan Andrzej wystawił ją w następujący sposób:

wartość netto: 1000,03 zł

VAT: 219,97 zł

wartość brutto: 1220,00 zł

VAT należny wyliczył od kwoty brutto: 1220 zł x 18,03% = 219,97 zł.

Sprzedawca wyliczył kwotę podatku należnego z zastosowaniem art. 85 ustawy, tj. od kwoty brutto. Gdyby wyliczył podatek od kwoty netto, faktura VAT wyglądałaby następująco:

wartość netto: 1000 zł

VAT: 220 zł

wartość brutto: 220 zł

VAT należny wyliczyłby wówczas od kwoty netto: 1000 zł x 22% = 220 zł.

Te dwa sposoby wyliczenia kwoty VAT są powodem różnic, jakie mogą powstać przy dokumentowaniu sprzedaży między paragonem fiskalnym a fakturą VAT.

W przypadku kasy fiskalnej kwota podatku należnego jest wyliczana od kwoty brutto (z dokładnością przewyższającą dwa miejsca po przecinku). Natomiast podatek należny wykazywany w fakturze VAT jest najczęściej liczony od kwoty netto. Stąd powstałe różnice.

Aby wyeliminować te rozbieżności, należy faktury VAT dokumentujące sprzedaż dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wystawiać na takich samych zasadach jak paragony fiskalne, czyli licząc VAT od kwoty brutto. Natomiast dla faktur VAT dokumentujących sprzedaż na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, co do której nie ma obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej, zastosowanie ma wyliczenie kwoty podatku należnego od kwoty netto.