REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowy agencyjna - uprawnienia przy rozwiązaniu umowy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dominik Cheda
aplikant radcowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Umowa agencyjna jest powszechnie wykorzystywana przez przedsiębiorców, którzy zorganizowali swoją działalność w formie sieci przedstawicieli handlowych. Jakie są uprawnienia agenta w przypadku rozwiązania umowy agencyjnej?

Umowa agencyjna została uregulowana w art. 758 i nast. Kodeksu cywilnego (dalej: „KC”) - zgodnie z definicją kodeksową w ramach tego stosunku prawnego agent zobowiązuje się w zakresie swojego przedsiębiorstwa do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy lub też do zawierania ich w jego imieniu.

REKLAMA

Autopromocja

Ten typ umowy jest powszechnie wykorzystywany m.in. przez przedsiębiorców, którzy zorganizowali swoją działalność w formie sieci przedstawicieli handlowych - agent aktywnie działa na rynku pozyskując klientów dla swojego zleceniodawcy w zamian za co otrzymuje wynagrodzenie, którym co do zasady jest prowizja zależna od liczby lub wartości zawartych przez niego umów. Umowa agencyjna jest stosunkiem prawnym opierającym się na wzajemnej lojalności i zaufaniu stron oraz ich ścisłej współpracy - zazwyczaj jest ona połączona ze zobowiązaniem agenta do przestrzegania standardów sprzedaży obowiązujących u zleceniodawcy oraz wykorzystywaniem jego know - how i oznaczeń, w tym w szczególności znaków towarowych.

Zapraszamy na forum


Świadczenie wyrównawcze


Na regulację stosunku agencji znaczący wpływ ma nie tylko ustawodawstwo polskie ale także europejskie, a w szczególności Dyrektywa Rady 86/653/EWG z dnia 18 grudnia 1986 roku w sprawie koordynacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek. Ustawodawca europejski, a w konsekwencji i polski, wychodząc z założenia, że agent jest słabszą stroną umowy wprowadził rozwiązania mające na celu jego ochronę. Jedną z takich instytucji jest właśnie świadczenie wyrównawcze. Specyfiką umowy agencyjnej jest bowiem pozyskiwanie przez agenta klienteli i budowanie renomy swojego zleceniodawcy - ta klientela i renoma w razie rozwiązana stosunku agencji nadal pozostaną przy zleceniodawcy. Tym samym, w wielu wypadkach po zakończeniu umowy agencji zleceniodawca nadal będzie czerpał korzyści z klienteli i kontaktów handlowych pozyskanych przez agenta mimo, że ten nie będzie już uprawniony do prowizji. Z tych powodów wprowadzono w art. 7643 KC instytucję tzw. świadczenia wyrównawczego.

Zasady opodatkowania przychodu uzyskanego ze zbycia akcji

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W 2014 r. podatek za przedsiębiorcę zapłaci małżonek

Zgodnie z tym przepisem, po rozwiązaniu umowy agencyjnej agent może żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrównawczego  jeżeli w czasie trwania umowy agencyjnej pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami, a dający zlecenie czerpie nadal znaczne korzyści z umów z tymi klientami. Co więcej, warunkiem przysługiwania roszczenia wyrównawczego jest aby przemawiały za tym względy słuszności. W konsekwencji, jak podkreśla literatura i orzecznictwo (m.in. wyrok SN z dnia 29 września 2011 roku sygn. IV CSK 650/10), świadczenie wyrównawcze jest bardzo specyficznym roszczeniem, które nie jest ani odszkodowaniem ani wynagrodzeniem ani też bezpodstawnym wzbogaceniem tylko odrębnym roszczeniem opartym na zasadach słuszności.

 


Przesłanki świadczenia wyrównawczego


Opierając swoje roszczenie na świadczeniu wyrównawczym były agent musi zatem wykazać, że w czasie trwania współpracy pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi a ponadto, że dający zlecenie nadal czerpie korzyści z tych umów i biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności przemawiają za tym względy słuszności. W świetle powołanego wyroku IV CSK 650/10 były agent nie musi udowodnić konkretnej kwoty korzyści nadal czerpanych przez byłego zleceniodawcę jak bowiem możemy w nim przeczytać „Kontynuacja współpracy kontraktowej z klientami pozyskanymi przez b. agenta może prowadzić (w zależności od kręgu takich klientów jako stałych kontrahentów) do wielu wymiernych korzyści handlowych dla dającego zlecenie, niekoniecznie dających się zawsze wyrazić w odpowiednich sumach bezpośredniego dochodu (np. ukształtowanie się stałej klienteli, pozycja rynkowa dającego zlecenie, prognozy rozwojowe jego przedsiębiorstwa w zakresie określonego typu usług.” Co więcej, ze względu na trudności w wykazaniu wysokości należnego świadczenia wyrównawczego w powołanym wyroku dopuszczono również skorzystanie z art. 322 Kodeksu postępowania cywilnego, który dopuszcza zasądzenie przez sąd orzekający odpowiedniej sumy według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy jeżeli udowodnienie przez powoda konkretnej wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione.

Odnosząc się do kolejnej przesłanki czyli „względów słuszności” wypada zauważyć, iż Kodeks wskazuje jako przykładową okoliczność mającą wpływ na ocenę tych względów utratę przez agenta prowizji od umów zawartych przez dającego zlecenie z klientami pozyskanymi przez agenta. Oparcie się na „względach słuszności” będących klauzulą generalną otwiera zatem szerokie pole do prowadzenia argumentacji w ew. procesie. Orzecznictwo wskazuje przy tym, że względami słuszności są tutaj okoliczności dotyczące wykonywania umowy agencyjnej a nie sytuacji osobistej agenta, czyli np. choroby czy też sytuacji rodzinnej itp. (tak wyrok SN z dnia 8 listopada 2005 roku I CK 207/05).

Ustawodawca nie określa minimalnej wysokości świadczenia wyrównawczego a jedynie wprowadza jego maksymalną wartość - zgodnie z art. 7643 § 2 KC „Świadczenie wyrównawcze nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia agenta za jeden rok, obliczonego na podstawie średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich pięciu lat”. Warto natomiast pamiętać, że regulacja ta nie stanowi punktu odniesienia dla określania wysokości świadczenia wyrównawczego limitując tylko jego maksymalną wysokość. Co więcej, przyznanie świadczenia wyrównawczego nie wyłącza dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych wynikających z art. 471 KC. Jeżeli zatem umowa została rozwiązania wyniku niewykonania jej przez zleceniodawcę, zaistniała szkoda a zleceniodawcy można przypisać winę za niewykonanie zobowiązania to agent będzie mógł domagać się naprawienia wynikłej z tego tytułu szkody niezależnie od świadczenia wyrównawczego.

Świadczenie wyrównawcze nie ma jednak charakteru bezwzględnego - w art. 7644 KC wprowadzono bowiem katalog sytuacji, których zaistnienie wyłącza możliwość dochodzenia przez agenta tego świadczenia. Co do zasady, dotyczą one rozwiązania umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia z winy agenta oraz wypowiedzenia umowy przez agenta, chyba że wynikło ono z przyczyn, za które odpowiedzialny jest zleceniodawca. Z oczywistych względów nie byłoby bowiem uzasadnione domaganie się zapłaty przez agenta, który nieprawidłowo wykonywał umowę.

Należy również pamiętać, że agent ma jeden rok od dnia rozwiązania umowy na zgłoszenie zleceniodawcy żądania zapłaty z tytułu roszczenia wyrównawczego - zgodnie bowiem z art. 7643 § 5 KC po upływie tego terminu możliwość dochodzenia takiego roszczenia wygasa.

Co bardzo istotne, aż do momentu rozwiązania umowy agencyjnej postanowienia dotyczące świadczenia wyrównawczego mogą być zmienione przez strony jedynie na korzyść agenta, zatem w tym zakresie powyższa regulacja ma charakter bezwzględnie obowiązujący.


Podsumowanie:


Świadczenie wyrównawcze jest bardzo specyficzną, można by powiedzieć, wręcz wyjątkową instytucją w polskim prawie cywilnym. Jego celem jest zagwarantowanie agentowi możliwości dochodzenia zapłaty w razie zakończenia stosunku prawnego jeżeli przemawiają za tym zasady słuszności. Co prawda, dochodzenie roszczenia opartego na świadczeniu wyrównawczym może napotykać przeszkody natury dowodowej to jednak może być szansą dla agenta na uzyskanie zapłaty za wzmocnienie pozycji rynkowej swojego zleceniodawcy.

Ubezpieczenie OC członków zarządu spółek kapitałowych

Jak wnieść sprzeciw wobec kontroli podatkowej w firmie

Dominik Cheda, aplikant radcowski

 

 

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Kancelaria Gach, Hulist, Mizińska, Wawer

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jaka inflacja w Polsce w 2025, 2026 i 2027 roku - prognozy NBP

Inflacja CPI w Polsce z 50-proc. prawdopodobieństwem ukształtuje się w 2025 r. w przedziale 3,5-4,4 proc., w 2026 r. w przedziale 1,7-4,5 proc., a w 2027 r. w przedziale 0,9-3,8 proc. - tak wynika z najnowszej projekcji Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP z lipca 2025 r. Projekcja ta uwzględnia dane dostępne do 9 czerwca br.

Podatek od prezentu ślubnego - kiedy trzeba zapłacić. Prawo rozróżnia 3 kategorie darczyńców i 3 limity wartości darowizn

Dla nowożeńców – prezent, dla Urzędu Skarbowego – podstawa opodatkowania. Fiskus przewidział dla darowizn konkretne przepisy prawa podatkowego i lepiej je znać, zanim wpędzimy się w kłopoty, zostawiając grube rysy na pięknych ślubnych wspomnieniach. Szczególnie kłopotliwa może być gotówka. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl tłumaczy, co zrobić z weselnymi kopertami i kosztownymi podarunkami.

Stopy procentowe NBP 2025: w lipcu obniżka o 0,25 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 1-2 lipca 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosić będzie od 3 lipca 2025 r. 5,00 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zaskoczeniem dla większości analityków finansowych i ekonomistów, którzy oczekiwali braku zmian w lipcu.

Jak legalnie wypłacić pieniądze ze spółki z o.o. Zasady i skutki podatkowe. Adwokat wyjaśnia wszystkie najważniejsze sposoby

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to popularna forma prowadzenia biznesu w Polsce, ceniona za ograniczenie ryzyka osobistego wspólników. Niesie ona jednak ze sobą szczególną cechę – tzw. podwójne opodatkowanie zysków. Oznacza to, że najpierw sama spółka płaci podatek CIT od swojego dochodu (9% lub 19%), a następnie, gdy zysk jest wypłacany wspólnikom, wspólnik musi zapłacić podatek dochodowy PIT od otrzymanych środków. Dla wielu początkujących przedsiębiorców jest to duże zaskoczenie, ponieważ w jednoosobowej działalności gospodarczej można swobodnie dysponować zyskiem i płaci się podatek tylko raz. W spółce z o.o. majątek spółki jest odrębny od majątku prywatnego właścicieli, więc każda wypłata pieniędzy ze spółki na rzecz wspólnika lub członka zarządu musi mieć podstawę prawną. Poniżej przedstawiamy wszystkie legalne metody „wyjęcia” środków ze spółki z o.o., wraz z krótkim omówieniem zasad ich stosowania oraz konsekwencji podatkowych i ewentualnych ryzyk.

REKLAMA

Odpowiedzialność członków zarządu za długi i niezapłacone podatki spółki z o.o. Kiedy powstaje i jakie są sankcje? Jak ograniczyć ryzyko?

W świadomości wielu przedsiębiorców panuje przekonanie, że założenie spółki z o.o. jest swoistym „bezpiecznikiem” – że prowadząc działalność w tej formie, nie odpowiadają oni osobiście za zobowiązania. I rzeczywiście – to spółka, jako osoba prawna, ponosi odpowiedzialność za swoje długi. Jednak ta zasada ma wyjątki. Najważniejszym z nich jest art. 299 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), który otwiera drogę do pociągnięcia członków zarządu do odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki.

Zakładanie spółki z o.o. w 2025 roku. Adwokat radzi jak to zrobić krok po kroku i bez błędów

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pozostaje jednym z najczęściej wybieranych modeli prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W 2025 roku proces rejestracji jest w pełni cyfrowy, a pozorne uproszczenie procedury sprawia, że wielu przedsiębiorców zakłada spółki „od ręki”, nie przewidując potencjalnych konsekwencji. Niestety, błędy popełnione na starcie mogą skutkować realnymi problemami organizacyjnymi, podatkowymi i prawnymi, które ujawniają się dopiero po miesiącach – lub latach.

Faktury ustrukturyzowanej nie da się obiektywnie (w sensie prawnym) użyć ani udostępnić poza KSeF. Co zatem będzie przedmiotem opisu i dekretacji jako dowód księgowy?

Nie da się w sensie prawnym „użyć faktury ustrukturyzowanej poza KSeF” oraz jej „udostępnić” w innej formie niż poprzez bezpośredni dostęp do KSeF – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Obowiązkowy KSeF 2026: Ministerstwo Finansów publikuje harmonogram, dokumentację API KSeF 2.0 oraz strukturę logiczną FA(3)

W dniu 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało szczegółową dokumentację techniczną w zakresie implementacji Krajowego Systemu e-Faktur z narzędziami wspierającymi integrację. Od dziś firmy oraz dostawcy oprogramowania do wystawiania faktur mogą rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemu w środowisku testowym. Materiały są dostępne pod adresem: ksef.podatki.gov.pl/ksef-na-okres-obligatoryjny/wsparcie-dla-integratorow. W przypadku pytań w zakresie udostępnionej dokumentacji API KSeF 2.0 Ministerstwo Finansów prosi o kontakt za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego: ksef.podatki.gov.pl/formularz.

REKLAMA

Załączniki w KSeF tylko dla wybranych? Nowa funkcja może wykluczyć małych przedsiębiorców

Nowa funkcja w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) pozwala na dodawanie załączników do faktur, ale wyłącznie w ściśle określonej formie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci ostrzegają, że rozwiązanie dostępne będzie głównie dla dużych firm, a mali przedsiębiorcy mogą zostać z dodatkowymi obowiązkami i bez realnej możliwości skorzystania z tej opcji.

Kontrola podatkowa - fiskus ma 98% skuteczności. Adwokat radzi jak się przygotować i ograniczyć ryzyko kary

Choć liczba kontroli podatkowych w Polsce od 2023 roku spada, ich skuteczność jest wyższa niż kiedykolwiek. W 2024 roku aż 98,1% kontroli podatkowych oraz 94% kontroli celno-skarbowych zakończyło się wykryciem nieprawidłowości. Urzędy skarbowe, dzięki wykorzystaniu narzędzi analitycznych takich jak STIR, JPK czy big data, trafnie typują podmioty do weryfikacji, skupiając się na firmach obecnych na rynku i rzeczywiście dostępnych dla egzekucji zobowiązań. W efekcie kontrola może spotkać każdego podatnika, który nieświadomie popełnił błąd lub padł ofiarą nieuczciwego kontrahenta.

REKLAMA