Jak opodatkować wynagrodzenie agenta?

Autopromocja

Wynagrodzenie agenta

Umowa agencyjna jest jedną z umów cywilnoprawnych. Zawierana jest między podmiotami profesjonalnymi – obydwie strony muszą mieć status przedsiębiorcy. Na mocy umowy agent zobowiązany jest w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do zawierania umowy w imieniu zleceniodawcy, bądź na jego rzecz, w zamian za co zleceniodawca obowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia. Sposób wynagradzania pośrednika strony mogą ustalić w sposób dowolny w umowie. Często wybieranym rozwiązaniem jest określona suma pieniężna jako podstawa wynagrodzenia wraz z prowizją od zawartych umów, wypłacana każdego miesiąca. Jeżeli jednak strony nie zdecydują się uregulować kwestii wynagrodzenia w umowie, zastosowanie znajdują regulacje wynikające z Kodeksu cywilnego.

Z przepisów Kodeksu cywilnego wynika, iż jeśli strony nie uregulują kwestii wynagrodzenia w sposób odrębny zleceniobiorcy należy się prowizja, a więc wynagrodzenie zależne od ilości zawartych umów bądź ich wartości. Co do zasady wysokość prowizji zostaje określona w umowie. Jeśli strony nie uregulują tej kwestii, należna jest ona w wysokości zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju w miejscu prowadzonej przez agenta działalności. Jeśli jednak obliczenie wysokości prowizji w ten sposób jest z jakichś powodów niemożliwe, agentowi należy się prowizja w wysokości adekwatnej do wszelkich okoliczności, które są bezpośrednio powiązane z wykonywaniem czynności mu zleconych.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Prawo do prowizji agent nabywa z chwilą w której dający zlecenie powinien był spełnić określone w umowie świadczenie, bądź też je spełnił. Jeśli w ramach swojej działalności agent zawarł umowę przedwstępną, nie przysługuje mu roszczenie o wynagrodzenie. Jeśli zleceniodawca zaniechał wypłaty wynagrodzenia, agent może wystąpić z roszczeniem o wypłatę w momencie, w którym doszło do spełnienia świadczenia przez klienta.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Przychód agenta

Dla określenia wysokości podatku należnego z tytułu dochodów wynikających z umowy agencyjnej niezbędne jest określenie wysokości przychodów agenta. Jako przychodów agenta nie bierze się pod uwagę kwot wynikających z umów, które zawiera on na rzecz bądź w imieniu zleceniodawcy.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Podstawą do obliczenia przychodu agenta są wystawiane przez niego faktury, które wystawia dającemu zlecenie, a na których powinien on wykazać kwoty należnego mu wynagrodzenia. Ponadto do przychodów agenta zaliczyć można także świadczenia wyrównawcze, które może on uzyskać po rozwiązaniu umowy.

W praktyce podatkowej przychody agenta będącego podmiotem profesjonalnym, które wynikają z umowy agencyjnej traktowane są jako przychody z działalności gospodarczej, uregulowane w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zastosowanie znajduje tutaj zasada przychodu należnego, z której wynika, iż przychodem są wszystkie kwoty, które agentowi się należały, nawet jeśli rzeczywiście ich nie otrzymał.

Co do zasady koszty ponoszone przez agenta w związku z zawarciem umowy stanowią jego koszty uzyskania przychodu. Warto zwrócić także uwagę na regulację zawartą w art. 762 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą przy braku odmiennego postanowienia umowy agent może domagać się zwrotu wydatków związanych z wykonaniem zlecenia tylko o tyle, o ile były uzasadnione i o ile ich wysokość przekracza zwykłą w danych stosunkach miarę. Jeśli dojdzie do zwrotu, stanowi on także przychód agenta.

Opodatkowanie wynagrodzenia agenta

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega świadczenie usług na terytorium kraju. Poprzez świadczenie usług rozumie się świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji oraz świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Generalizując – poprzez świadczenie usług rozumieć można wszelkie usługi, które nie są dostawą towarów, pod warunkiem, iż w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia, oraz świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie). W związku z tym podatkiem VAT opodatkowane są także przychody z tytułu umowy agencyjnej. Podstawę opodatkowania stanowi tu kwota należnej prowizji, pomniejszona o kwotę podatku.