Kontrola PIP w firmie – zakres i konsekwencje

Zarządzanie działalnością gospodarczą jest nieodłącznie związane z szeregiem obowiązków, które wynikają z obowiązku przestrzegania zasad BHP i przepisów prawa pracy, które to są wykładnią do relacji z PIP. Obszary podlegające kontroli regulowane są art. 10 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy.

Autopromocja

Promocja: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł

Co weryfikuje Państwowa Inspekcja Pracy podczas kontroli?

W trakcie kontroli przedstawiciel PIP sprawdzi przede wszystkim umowy oraz inne wymagane dokumenty dotyczące zatrudnienia, a także później pracy. Elementami podlegającymi kontroli są:

• Weryfikacja zapisów umów i statusu zatrudnienia pracowników (w tym również obcokrajowców i osób młodocianych, dlatego wymagane jest posiadanie odpowiednich zezwoleń dla obu grup);
• Szczegółowa kontrola posiadanych przez pracowników uprawnień koniecznych do wykonywania powierzonych zadań;
• Sprawdzenie, czy należne wynagrodzenie oraz pozostałe świadczenia wypłacane są zgodnie z umową poszczególnych pracowników;
• Weryfikacja czy w firmie przestrzegane i realizowane są standardy bezpieczeństwa oraz higieny pracy;
• Sprawdzenie, czy pracownicy odbyli odpowiednie szkolenia dotyczące wykonywanej pracy;
• Kontrola sposobu przechowywania i udostępniania dokumentacji osobowej.

Aby móc jak najlepiej przygotować się do kontroli i uniknąć niepotrzebnych sankcji, przed kontrolą warto zadbać, aby powyższe elementy zostały spełnione. Choć szczegółowy wykaz dokumentów uzależniony jest od rodzaju i charakteru pracy, należy jednak pamiętać, że wszyscy pracownicy powinni posiadać:

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

• Wykonane aktualne badania lekarskie, zezwalające na wykonywanie danej pracy;
• Dokument potwierdzający ukończenie szkolenia BHP i stanowiska pracy (wraz z informacją o zagrożeniach mogących pojawić się w związku z zatrudnieniem na danej posadzie);
• Podpisaną aktualną umowę, która zgodna jest z rzeczywistym stosunkiem wykonywanej pracy i adekwatnym do posiadanych umiejętności wynagrodzeniem.

Jakie są konsekwencje błędów w trakcie kontroli PIP?

Nieprawidłowości w każdym powyższym obszarze wiążą się z konsekwencjami. Są to między innymi mandaty karne. Wysokość mandatu uzależniona jest od wagi wykroczenia (np. wagi zagrożenia, czy długości okresu występowania nieprawidłowości).

Zakres ich wysokości oscyluje między 1000 zł, a 3000 zł. Inspektor może samodzielnie wystawić mandat o wartości od 1000 zł do 2000 zł, natomiast w przypadku następnej kontroli od 1000 zł do 5000 zł. Mandat o wyższej wartości (wynoszący maksymalnie do 30 000 zł w roku) może być zasądzony wyłącznie przez sąd na wniosek inspektora, po przeprowadzonej kontroli.

Pełny katalog dotyczący łamania praw pracownika zawarty jest w dziale trzynastym ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Inne konsekwencje nieprzygotowania się do kontroli PIP

Oprócz konsekwencji finansowych, pracodawcy mogą grozić również inne sankcje, które szczegółowo regulowane są art. 11 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy. Są to między innymi:

• nakaz usunięcia wskazanych nieprawidłowości w ustalonym terminie, a także zaprzestania działalności, w przypadku złamania przepisów i zasad higieny pracy;
• nakaz natychmiastowego wstrzymania prac lub działalności, jeśli naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia pracowników;
• nakaz natychmiastowego skierowania pracowników dopuszczonych do pracy wbrew przepisom przy wzbronionych, niebezpiecznych lub szkodliwych pracach, jeśli osoby te nie posiadają odpowiednich kwalifikacji;
• natychmiastowy nakaz zaprzestania używania maszyn i urządzeń, a także zakaz wykonywania pracy w miejscach, w których warunki stanowią bezpośrednie zagrożenia zdrowia lub życia;
• nakaz ustalenia, w określonym terminie, przyczyn oraz okoliczności wypadku, a także wykonania pomiarów i badań uciążliwych oraz szkodliwych w środowisku pracy czynników w przypadku naruszenia metod, trybu, częstotliwości bądź rodzaju wykonywania takich badań oraz pomiarów;
• nakaz niezwłocznego wypłacenia należnego i właściwego wynagrodzenia za pracę, jak i również innych świadczeń przysługujących pracownikom;

Jak przygotować firmę do kontroli PIP?

Aby uniknąć konsekwencji i nieprzyjemności wizyty kontrolnej z Państwowej Inspekcji Pracy należy zawczasu właściwie się przygotować. Odpowiednia organizacja firmy zarówno w zakresie przepisów prawa pracy oraz BHP, jak i prawidłowe prewencyjne działania, pomogą zapobiec ponoszeniu przykrych konsekwencji. Watro przede wszystkim zadbać o:

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

• wyposażenie technologiczne i techniczne przedsiębiorstwa w sprawdzony sprzęt biurowy i maszynowy, co nie narazi pracodawcy na złamanie przepisów BHP. Dlatego też warto zrobić dogłębny przegląd producentów i ich sposobów na zabezpieczenie oferowanych urządzeń przed ewentualnymi wypadkami związanymi z nimi;
• właściwą znajomość przepisów, a także ich interpretację (pomocne będą adnotacje PIP lub wyroki sądów w wyjątkowo skomplikowanych sprawach);
• prawidłowe wypłacanie należnych na podstawie przepisów prawa pracy świadczeń pracowniczych;
• zachowanie porządku w dokumentacji i ewidencjach, szczególnie pracowniczych;
• nadzór ważnych terminów, np. badań lekarskich;
• udostępnianie dokumentacji jedynie uprawnionym osobom.

Jeśli pracodawca stosuje się do wymienionych powyżej zaleceń i przestrzega przepisów oraz zasad higieny pracy, a także dba o bezpieczeństwo i środowisko pracy swoich przełożonych, nie powinien obawiać się kontroli. Odpowiednie przygotowanie do kontroli PIP, a także systematyczna ewidencja pomoże zapobiec niechcianym konsekwencjom. 

Łukasz Kobylarczyk, Ekspert ds. kadr i płac w MDDP Outsourcing