Odstąpienie od umowy przez konsumenta – nowe zasady 2014/2015

Odstąpienie od umowy – nowe uprawnienie dla konsumenta?

Absolutnie nie! W dotychczas obowiązującym stanie prawnym konsument również miał prawo odstąpić od umowy zawartej na odległość. Kwestię tę regulował przepis art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. 2012 r. poz. 1225). Zgodnie z tym przepisem, konsument, który zawarł umowę na odległość, mógł od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od dnia wydania rzeczy. Skutkiem odstąpienia od umowy było to, że umowa uważana była za niezawartą, a konsument był zwolniony z wszelkich zobowiązań.

To, co było świadczone przez strony, ulegało zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Regulacja ta, realizowała tzw. prawo konsumenta do namysłu. Głównym jej założeniem było to, aby konsument zawierający umowę na odległość miał pozycję zbliżoną do tego, który zawiera umowę z przedsiębiorcą „na miejscu”. Przede wszystkim chodziło o umożliwienie konsumentowi zapoznania się z przedmiotem umowy (np. zakupionym towarem), jego cechami i dać mu czas do namysłu.

Termin do odstąpienia od umowy wynosił 10 dni. Jednak obowiązywał on tylko w przypadku, gdy przedsiębiorca spełnił wszystkie obowiązki informacyjne i potwierdził je konsumentowi. W przeciwnym wypadku, na podstawie art. 10 ust. 2 powołanej wcześniej ustawy, termin, w którym konsument mógł odstąpić od umowy, ulegał wydłużeniu do 3 miesięcy.

Warto dodać, że chociaż przepisy stanowiły, że konsument może odstąpić od umowy składając oświadczenie na piśmie, nie oznaczało to, że wyłącznie taki sposób odstąpienia był dopuszczalny. Konsument mógł złożyć oświadczenie w dowolnej formie, w tym elektronicznej, natomiast forma pisemna zastrzeżona była tylko do celów dowodowych. Tak sformułowany przepis często mylił przedsiębiorców, którzy uważali, że tylko pisemna forma odstąpienia jest skuteczna.

Konsument nie mógł odstąpić od każdej umowy zawartej na odległość. Art. 10 ust. 3 ustawy wymieniał 7 rodzajów umów, w przypadku których konsument tracił uprawnienie do odstąpienia od umowy zawartej na odległość.

Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne – PDF

Odstąpienie od umowy po nowemu od 25 grudnia 2014 r.

Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U.2014.827), która obowiązuje od 25 grudnia 2014 r., wprowadza szereg zmian w kwestii uprawnienia konsumenta do odstąpienia od umowy. Na jej podstawie, zarówno na przedsiębiorców, jak i konsumentów nałożone zostały nowe obowiązki, a także przyznane nowe uprawnienia. Odstąpienie od umowy nadal będzie wywoływało takie same skutki jak dotychczas, czyli umowę uważać się będzie za niezawartą.

a.    Termin do odstąpienia od umowy

Wydłużenie terminu do odstąpienia od umowy zawartej na odległość jest jedną z podstawowych zmian, jakie wprowadza ustawa o prawach konsumenta. Od 25 grudnia 2014 r. konsument może odstąpić od umowy w terminie 14 dni od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią.

Podobnie jak w dotychczas obowiązującym porządku prawnym, obowiązuje nadal sankcja za niespełnienie obowiązku informacyjnego, jednak jej konstrukcja jest zgoła odmienna.

Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia

Przede wszystkim dotyczyć będzie tylko przypadku, w którym przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta o jego uprawnieniu do odstąpienia od umowy. Jednak największa zmiana nastąpiła w zakresie konsekwencji braku podania tej informacji. W takim przypadku, termin do odstąpienia od umowy wynosi aż 12 miesięcy i liczony jest od upływu podstawowego, 14-dniowego terminu.

Jeżeli zaś konsument zostanie poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy przed upływem 12-miesięcznego terminu, o którym mowa powyżej, termin do odstąpienia od umowy upłynie po 14 dniach od udzielenia konsumentowi informacji o tym prawie.

b.    Forma odstąpienia od umowy

Przepis art. 30 ustawy o prawach konsumenta dotyczy formy oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Zgodnie z tym przepisem, konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy w dowolnej formie. Jednocześnie ustawa wprowadza możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy na formularzu, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do ustawy.

Ponadto, jeżeli przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, konsument będzie mógł także odstąpić od umowy przy wykorzystaniu wzoru formularza odstąpienia od umowy, albo przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy. W takim wypadku przedsiębiorca będzie miał obowiązek niezwłocznie przesłać konsumentowi na trwałym nośniku potwierdzenie otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

c.    Wyłączenie prawa do odstąpienia od umowy

W dotychczas (do 24 grudnia 2014 r.) obowiązującym porządku prawnym, przepisy wyraźnie wskazywały 7 rodzajów umów, w przypadku których konsument tracił prawo do odstąpienia od umowy. Ustawa o prawach konsumenta pod tym kątem się nie zmieniła. Art. 38 zawiera katalog umów, w przypadku których konsument traci prawo do odstąpienia od umowy, z tą różnicą, że katalog ten nie zawiera 7 pozycji, a 13.

d.    Obowiązek zwrotu świadczeń

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta, przedsiębiorca ma teraz obowiązek niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy. Zwrot ten powinien nastąpić przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie będzie się wiązał dla niego z żadnymi kosztami.

Z kolei na konsumenta nałożony został obowiązek zwrotu rzeczy przedsiębiorcy niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz.

W związku z powyższym obowiązkiem konsumenta, przedsiębiorcy przyznane zostało nowe uprawnienie w kwestii zwrotu płatności. Przedsiębiorca wstrzymać się ze zwrotem płatności do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.

Dodatkowo przepisy ustawy o prawach konsumenta jednoznacznie wskazują, że to konsument ponosi bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy. Wyjątkiem jest sytuacja, w której przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów lub zgodził się je ponieść. Poza tym, konsument nie ponosi kosztów m. in. świadczenia usług, dostarczania treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli konsument nie wyraził zgody na dostarczenie tych treści przed upływem terminu do odstąpienia od umowy lub konsument nie został poinformowany o utracie przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy w chwili udzielania takiej zgody.

e.    Odpowiedzialność konsumenta za zmniejszenie wartości rzeczy

Nowym rozwiązaniem wprowadzonym przez ustawę o prawach konsumenta jest nałożenie na konsumenta odpowiedzialności za zmniejszenie wartości rzeczy. Zgodnie z art. 34 ust. 4 ustawy, konsument ponosić będzie odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy, które nastąpi w wyniku korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy.

Jednak, przesłanką odpowiedzialności konsumenta z tego tytułu jest odpowiednie poinformowanie przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Podsumowanie

Jak widać ustawa o prawach konsumenta wprowadza szereg nowych rozwiązań w zakresie odstąpienia od umowy przez konsumenta. Powyżej przedstawione zostały wyłącznie najistotniejsze, z punktu widzenia przedsiębiorców i konsumentów, zmiany w prawie.

Nowe uprawnienia zostały przyznane zarówno konsumentom, jak i przedsiębiorcom. Jednak z uwagi na to, że ustawa nakłada także nowe obowiązki na strony umowy zawartej na odległość, każdy przedsiębiorca i konsument powinien szczegółowo zapoznać się z nowymi regulacjami.

Maciej Godyń

Artykuł pochodzi z serwisu www.PortalPrawaIT.com prowadzonego przez Kancelarię Lubasz i Wspólnicy.