REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Klauzula „nie na zlecenie” w wekslu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paulina Piekarska
Radca prawny
Klauzula „nie na zlecenie” w wekslu
Klauzula „nie na zlecenie” w wekslu

REKLAMA

REKLAMA

Przedsiębiorcy wykorzystują w swojej działalności weksle, traktując je najczęściej jako zabezpieczenie zobowiązań, a także jako formę zapłaty. Na mocy art. 11 ust. 1 ustawy Prawo wekslowe każdy weksel może zostać przeniesiony przez indos, nawet gdyby przy nazwisku remitenta nie znajdowała się klauzula „na zlecenie”. Zgodnie z regułą wyrażoną w w/w przepisie, wystawca ma możliwość odebrać wekslowi jego obiegowy charakter umniejszając na nim zapis „nie na zlecenie” bądź też inne równoznaczne zastrzeżenie. Wprowadzenie takiego zapisu do weksla skutkuje zakazem jego indosowania. Taki weksel z zakazem dalszego indosowania w obrocie wekslowym określa się wekslem imiennym lub też rekta wekslem.

Indos

REKLAMA

Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe „każdy weksel można przenieść przez indos, chociażby nie był wystawiony wyraźnie na zlecenie. Jeżeli wystawca umieścił w wekslu wyrazy "nie na zlecenie" lub inne zastrzeżenie równoznaczne, można przenieść weksel tylko w formie i ze skutkami zwykłego przelewu. (…)” W prawie wekslowym indos jest niczym innym jak przelewem praw z weksla i zaciągnięciu zobowiązania wekslowego przez indosanta, poprzez wydanie weksla z odpowiednią wzmianką.

REKLAMA

Stanowi pisemne oświadczenie, które umieszczone jest na papierze wartościowym i zawiera co najmniej podpis zbywcy. Dla wywołania skutków prawnych konieczne jest, aby indos zamieszczony był na wekslu – najczęściej obok nazwiska remitenta, na przedłużku bądź na odpisie weksla. W przypadku sporządzenia weksla na blankiecie wekslowym zawierającym już w swojej treści stwierdzenie „na zlecenie”, niedopuszczalnym jest wprowadzenie tej klauzuli bez jednoczesnego jej wykreślenia. Jak bowiem wskazuje doktryna, tak wewnętrznie sprzeczny weksel pozostaje nieważny. Warto jednak podkreślić, że do skutecznego przeniesienia praw z weksla dochodzi dopiero poprzez jego wydanie, albowiem indosowaniu towarzyszyć musi przeniesienie posiadania weksla.

Z zasady indosować można każdy weksel, chociażby nie był on wyraźnie wystawiony na zlecenie. Powyższe wywodzić należy z gospodarczej funkcji jaką pełnią weksle, zgodnie z którą weksle przeznaczone są do obiegu i ze swej natury są papierami na zlecanie. Ustawodawca przewidział jednak możliwości, które skutecznie zakazują indosowania weksli, jak np. omawiana klauzula „nie na zlecenie”.

Samochód w firmie 2015 – multipakiet

Skutki klauzuli „nie na zlecenie”

Zakaz indosowania najczęściej wyrażany jest słowami „nie na zlecenie” i umieszczany jest na pierwszej stronie weksla przy nazwisku remitenta.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zapłacę Annie Nowak, ale nie na jej zlecenie. Przy wekslach własnych stosuje się zapis: zapłacisz mnie samemu, ale nie na moje zlecenie.

REKLAMA

Weksel zapatrzony w klauzulę „nie na zlecenie” może zostać przeniesiony przez jego wystawcę tylko w formie i ze skutkami zwykłego przelewu. Wartym uwagi jest, iż w tym celu nie będzie wystarczające oznaczenie weksla jako kaucyjnego albo gwarancyjnego. Jeżeli jednak weksel zostanie przeniesiony przez indos z omawianą klauzulą, to taki indos będzie nieważny. Przelew weksla powinien zostać stwierdzony pismem. Nadto przerywa on szereg indosów.

Należy podkreślić, że przeniesienie weksla ze skutkami zwykłego przelewu, nie tworzy legitymacji formalnej uregulowanej w art. 16 ustawy prawo wekslowe, jak również nie daje ochrony w przypadku nabycia weksla od niewłaściciela. Skutkiem przeniesienia praw z weksla w trybie zwykłego przelewu jest również brak możliwości korzystania z przywilejów wyrażonych w art. 17 w/w ustawy. Ponadto przelew taki powoduje, że dłużnicy wekslowi mogą wówczas wobec nabywcy takiego weksla podnieść wszystkie zarzuty, jakie im przysługują względem poprzednich jego posiadaczy.

Weksel z klauzulą „nie na zlecenie” czyli rekta weksel może także zostać przeniesiony na inną osobę w drodze dziedziczenia lub też innego rodzaju sukcesji uniwersalnej – tak np. przekształcenia spółki z o.o. w spółkę akcyjną. Przeniesienie praw z takiego weksla nie pociąga jednak odpowiedzialności wekslowej zbywcy, o czym warto pamiętać. Można również indosować te weksle do inkasa, celem zastawu lub pełnomocniczo, gdyż  te indosy nie przenoszą własności weksla.

Aktywne druki i formularze

Zakaz indosowania zamieszczony na wekslu przez indosanta

Podmiotami uprawnionymi do zakazu dalszego indosowania weksli poprzez zamieszczenie na nich klauzuli „nie na zlecenie” są nie tylko ich wystawcy, ale także indosanci. Uprawnienie to uregulowane zostało w art. 15 ust. 2 ustawy prawo wekslowe z której wynika, że „indosant może zabronić dalszego indosowania(…)”. Skutek zakazu indosowania polega na tym, że indosant nie odpowiada wobec następnych indosatariuszy – zakaz indosowania ogranicza bowiem jego odpowiedzialność, a dalsi indosatariusze nie mają wobec niego żadnych praw wekslowych. Ograniczenie to skuteczne jest jednak tylko wobec dalszych indosatariuszy, gdyż powoduje ono wyłączenie odpowiedzialności wobec nich. Oznacza to, że indosat nie ponosi odpowiedzialności przed następnymi indosatariuszami za przyjęcie i zapłatę weksla. Mówiąc krótko -  każdy kolejny indos dokonany po indosie zawierającym klauzulę „nie na zlecenie” nie powoduje jego nieważności. Ograniczona zostaje jedynie odpowiedzialność indosanta „nie na zlecenie”- wyłączenie to nie obejmuje jednak bezpośredniego następcy indosanta.

Mimo powyższego zakazu, indosatariusz może poprzez dalszy indos przenosić prawa wekslowe, a jego następcy nabywają wszelkie prawa wekslowe względem wszystkich innych podpisanych na wekslu osób. Pozbawieni są oni jedynie praw wekslowych w stosunku do tego indosanta, który zamieścił na wekslu klauzulę zabraniającą dalszego indosowania.

Wskaźniki i stawki

Kalkulatory


Zakaz dalszego indosowania zamieszczony przez wystawcę

Zamieszczona na wekslu przez wystawcę klauzula „nie na zlecenie” powoduje, że weksel taki zostaje zaklasyfikowany do kategorii papierów wartościowych imiennych. Wówczas następuje przekształcenie weksla w papier wartościowy imienny. Nie wystarczy jednak tylko pominąć w treści weksla bądź też wykreślenie klauzuli „nie na zlecenie”. Aby skutecznie przekształcić weksel w weksel imienny, koniecznym staje się zamieszczenie na nim wyraźnej wzmianki „nie na zlecenie” lub też innego, równoznacznego zastrzeżenia. Podkreślić należy, że dla swej ważności wymaga się, by wzmianka ta pochodziła tylko od wystawcy.

Na koniec zauważyć należy, że jakkolwiek klauzula „nie na zlecenie” jest ustawowym przywilejem indosantów, tak z całą pewnością uniemożliwia korzystanie z dobrodziejstw prawa wekslowego. Zakaz dalszego indosowania osłabia ekonomiczną wartość weksla jako przedmiotu obrotu papierów wartościowych. Marginalnie już tylko wskazać należy, iż jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14.10.1931r. w sprawie Rw III 1592/31 „zamieszczenie w dokumencie, który według intencji stron ma być wekslem, słów "nie na zlecenie" odbiera dokumentowi charakter weksla.”

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najniższa krajowa 2026 - jest oficjalna propozycja rządu D. Tuska

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

REKLAMA

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

Można znaleźć 50 mld zł na podwyżkę kwoty wolnej w PIT do 60 tys. zł. Prof. Modzelewski podpowiada rządowi D. Tuska, gdzie szukać pieniędzy

Można domyślać się, że politycznym „być albo nie być” obecnego rządu jest „dowiezienie” (jak to się mówi) swoich obietnic z 2023 roku. Wśród nich najważniejszą (obiektywnie) jest podwyższenie do 60 tys. kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to dziś nierealne, bo w tym roku w budżecie państwa z tego podatku pojawiła się kwota minus 22 mld złotych (tak, po raz pierwszy w historii mamy ujemne dochody budżetowe), a miało być za cały rok 31 mld zł (czyli o 60 mld zł mniej niż w roku 2024).

Obowiązkowy KSeF - podatnicy zagraniczni z większymi przywilejami niż polscy. Sprostowanie i wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

W wyjaśnieniach przesłanych 9 czerwca 2025 r.do naszej redakcji, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w decyzji derogacyjnej dot. obowiązkowego modelu KSeF, Polska została upoważniona – w przypadku podatników mających siedzibę na jej terytorium – do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto została upoważniona do wprowadzenia przepisów zakładających, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy. Jak wskazuje Ministerstwo, Komisja Europejska zastrzegła (co zostało potwierdzone przez Radę UE), że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Efektywny controlling w biznesie – czyli jaki? Jakie procesy w firmie można zauważalnie usprawnić dzięki wdrożeniu controllingu?

Controlling to znacznie więcej niż tylko kontrola kosztów czy tworzenie raportów. To kompleksowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem, które dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania trafnych decyzji. Efektywny controlling staje się dziś jednym z kluczowych elementów przewagi konkurencyjnej, szczególnie w czasach dynamicznych zmian, rosnącej złożoności i presji na efektywność. Ale które obszary działalności firmy najbardziej zyskują na wdrożeniu nowoczesnego controllingu?

REKLAMA

Firmy chcą zatrudniać księgowych, ale… nie mają kogo! Brakuje ekspertów z doświadczeniem

Mimo stabilnej sytuacji kadrowej i rosnących wynagrodzeń, aż 84% księgowych przyznaje: znalezienie doświadczonego specjalisty to dziś prawdziwe wyzwanie. Barometr nastrojów 2025 pokazuje, że firmy częściej planują rekrutację niż redukcje – ale idealny kandydat musi dziś mieć znacznie więcej niż tylko znajomość Excela.

Bez księgowych ani rusz. Przedsiębiorcy doceniają ich nie tylko za rachunki, ale i za wsparcie strategiczne

Aż 75% przedsiębiorców w Polsce darzy swoje księgowe i księgowych dużym zaufaniem, a 71% uważa, że ich wiedza realnie wpływa na sukces firmy – wynika z najnowszego badania. Księgowi stają się dziś nie tylko strażnikami finansów, ale i partnerami w rozwoju biznesu.

REKLAMA