REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Poręczenie pożyczki lub kredytu - jaka odpowiedzialność?

Poręczenie pożyczki lub kredytu - jaka odpowiedzialność? Podżyrowanie kredytu; żyrowanie, żyrant, poręczyciel
Poręczenie pożyczki lub kredytu - jaka odpowiedzialność? Podżyrowanie kredytu; żyrowanie, żyrant, poręczyciel

REKLAMA

REKLAMA

Poręczenie pożyczki lub kredytu. Rzecznik Finansowy ostrzega, że poręczenie (potocznie: podżyrowanie) czyjegoś kredytu lub pożyczki wiąże się z dużą odpowiedzialnością poręczyciela (żyranta). Zobowiązanie z tytułu umowy poręczenia niesie za sobą poważne obowiązki i może mieć długoterminowe skutki tak dla samego żyranta, jak również dla jego bliskich lub spadkobierców. Co trzeba wiedzieć o poręczeniu zanim poręczymy komuś dług (np. pożyczkę, kredyt). Jaka jest odpowiedzialność poręczyciela? Co zawrzeć w umowie poręczenia?

Poręczenie w Kodeksie cywilnym - przepisy

Zdaniem Rzecznika Finansowego w polskim prawie odpowiedzialność poręczyciela jest bardzo surowa.

REKLAMA

Autopromocja

Poręczenie (a właściwie umowa poręczenia) jest aktualnie uregulowane w przepisach art. 876 - 887 Kodeksu cywilnego (k.c.).

Czym jest poręczenie

Zgodnie z art. 876 k.c. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.

W kolejnych przepisach Kodeksu cywilnego znajdziemy następujące reguły i zasady poręczenia:

Odpowiedzialność i obowiązki poręczyciela

W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. (art. 877 k.c.)

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej. Bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie. (art. 878 k.c.)

O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. Jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela. (art. 879 k.c.)

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela. (art. 880 k.c.)

W braku odmiennego zastrzeżenia (w umowie) poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny. (art. 881 k.c.)

REKLAMA

Warto wskazać, że solidarność dłużników jest uregulowana w art. 366 k.c. Zgodnie z tym przepisem kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Przy czym aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Ważne!
Rzecznik Finansowy radzi więc, aby poręczyciel zadbał o to, by odpowiedzialność poręczyciela realizowana była na zasadzie posiłkowości. W umowie można bowiem zawrzeć np. zapis, że egzekucja z majątku poręczyciela możliwa będzie dopiero po bezskutecznej egzekucji z majątku dłużnika głównego.

Prawa poręczyciela

Jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły – od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość powyższemu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa. (art. 882 k.c.)

Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela. W razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego. (art. 883 k.c.)

Dochodzenie roszczeń przeciwko poręczycielowi

Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika wzywając go do wzięcia udziału w sprawie. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może on podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział. (art. 884 k.c.)

Zawiadomienie dłużnika przez poręczyciela o zapłacie długu lub wykonaniu zobowiązania

Poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze. (art. 885 k.c.)

Jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze. (art. 886 k.c.)

Odpowiedzialność wierzyciela wobec poręczyciela

Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę. (art. 887 k.c.)

Jak tłumaczy Rzecznik Finansowy, umowa poręczenia jest więc umową nazwaną (została odrębnie uregulowana w treści k.c.), konsensualną (do jej zawarcia wystarczy oświadczenie poręczyciela i wierzyciela). Nie stanowi ona umowy wzajemnej, nawet wówczas, gdy jest odpłatna. Poręczenie ma charakter akcesoryjny. Oznacza to, że jest uzależnione od długu głównego, a kształt obowiązku poręczyciela jest zdeterminowany kształtem obowiązku dłużnika głównego, czyli kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy.
W umowie poręczenia osoba trzecia zobowiązuje się, że spłaci dług na wypadek, gdyby dłużnik tego nie zrobił. Jeśli więc kredytobiorca przestaje spłacać kredyt, to właśnie od poręczyciela bank lub inny wierzyciel będzie dochodził niespłaconej części kredytu lub pożyczki, która może być również powiększona w takich wypadkach o dodatkowe należności (np. odsetki za opóźnienie), w zależności od treści zawartej umowy.

Rzecznik Finansowy przygotował poradnik, który wyjaśnia jakie są prawa i obowiązki poręczyciela, na co trzeba zwrócić szczególną uwagę i o co zadbać decydując się na poręczenie czyjegoś długu.

Czy wiesz komu poręczasz?

Rzecznik Finansowy zaleca w pierwszej kolejności by przemyśleć komu i co poręczamy. Warto przeanalizować czy kredytobiorca (pożyczkobiorca) będzie w stanie regularnie spłacać zaciągnięty dług. Sprawdźmy, czy sytuacja życiowa i finansowa dłużnika jest stabilna. Warto pytać i żądać potwierdzenia tej sytuacji - choćby wyciągami z jego konta bankowego.

Czy stać Cię na poręczenie?

Pomyślmy, czy stać nas na poręczenie tej pożyczki. Pamiętajmy, że w razie sytuacji losowej (np. śmierci kredytobiorcy), możemy być zmuszeni do spłaty długu. Odpowiedzmy sobie na pytanie, czy nasza sytuacja osobista, pozwoliłaby nam na zaciągnięcie takiego zobowiązania, za jakie chcemy właśnie poręczyć. Jeśli nie – nie bójmy się odmówić. 

Jak skonstruować umowę poręczenia?

Rzecznik Finansowy informuje, że umiejętnie skonstruowana umowa może ograniczyć naszą odpowiedzialność jako poręczyciela. Warto więc zadbać, by w umowie poręczenia znalazły się postanowienia, które zabezpieczą nasze interesy, na przykład w ten sposób, by wierzytelność w pierwszej kolejności była spłacana z majątku dłużnika. Ograniczenia odpowiedzialności mogą też dotyczyć określonej kwoty, czasu lub odsetek.

Warto w szczególności zadbać, by w umowie poręczenia odpowiedzialność poręczyciela została ograniczona, np:
- kwotowo np. do wysokości kwoty udzielonej pożyczki lub jej części,
- czasowo np. udzielenie poręczenia na ściśle określony okres czasu – od konkretnej daty do konkretnej daty, która pokrywa się z czasem na jaki zawierana jest umowa kredytu,
- w taki sposób, aby poręczyciel nie był obowiązany do zapłaty odsetek naliczonych za opóźnienia w spłacie,
- aby wierzytelność była w pierwszej kolejności zaspokojona z majątku dłużnika,
- aby każda kolejna spłata dłużnika głównego pomniejszała wartość zobowiązania poręczyciela.

Jeśli takich ograniczeń nie ma w umowie, to zdaniem Rzecznika Finansowego, warto w porozumieniu z pożyczkobiorcą/kredytobiorcą wynegocjować takie warunki. W przeciwnym wypadku poręczyciel naraża się na bardzo wysokie, wieloletnie ryzyko, które w żaden sposób nie jest wobec niego minimalizowane.

Poręczenie zwrotne

Rzecznik Finansowy radzi m.in., że poręczyciel może domagać się zabezpieczenia roszczenia zwrotnego poprzez tzw. poręczenie zwrotne. W takich przypadkach należałoby zastrzec (w umowie) zabezpieczenie roszczenia regresowego poręczyciela względem dłużnika głównego.
Zastosowanie konstrukcji poręczenia zwrotnego polega na tym, że jeśli dłużnik nie zrealizuje zobowiązania względem wierzyciela i poręczyciel będzie zmuszony uregulować je samodzielnie, to poręczyciel będzie mógł zwrócić się o zwrot tego świadczenia nie tylko do dłużnika głównego. W sytuacji, gdyby bowiem dłużnik główny nie chciał lub nie mógł go uregulować, będzie on mógł zwrócić się o to do kolejnego poręczyciela.

Śmierć dłużnika, śmierć poręczyciela - co dalej? Problem mają spadkobiercy

Rzecznik Finansowy informuje też, że śmierć dłużnika nie ma wpływu na dług, za który poręczył poręczyciel. Śmierć dłużnika pozostaje także bez wpływu na zobowiązanie poręczyciela - nie powoduje zatem wygaśnięcia umowy poręczenia. Przeciwnie, w takich przypadkach bank lub inny wierzyciel najczęściej nie będzie czekał na ustalenie kręgu spadkobierców dłużnika, a zgłosi się bezpośrednio do poręczyciela.

Przepisy Kodeksu cywilnego pozwalają na ograniczenie odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkodawcy. Jeżeli okazałoby się, że spadkobiercy nie skorzystali z prawa do ograniczenia swojej odpowiedzialności za długi spadkodawcy, to wierzyciel może i tak dochodzić roszczenia zarówno od spadkobierców jak i od poręczyciela (od każdego z nich z osobna, jak i od wszystkich łącznie) – według własnego wyboru.

Również śmierć poręczyciela pozostaje bez wpływu na dług, a zobowiązania poręczyciela podlegają dziedziczeniu. Zatem w przypadku, gdyby poręczyciel zmarł w trakcie wykonywania umowy poręczenia, to wierzyciel będzie mógł dochodzić jej realizacji od spadkobierców poręczyciela

Finanse a poręczenie długu - Poradnik Rzecznika Finansowego

oprac. Paweł Huczko

Źródło: Rzecznik Finansowy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatki 2025 - przegląd najważniejszych zmian

Rok 2025 przyniósł ze sobą dość znaczące zmiany w polskim systemie podatkowym. Aktualizacje te mają na celu dostosowanie polityki podatkowej do dynamicznie zmieniającego się otoczenia gospodarczego, zwiększenie przejrzystości procesów oraz zapewnienie większej sprawiedliwości finansowej. Poniżej przedstawiam najważniejsze zmiany, które weszły w życie od 1 stycznia 2025r.

Zakupy z Chin mocno zdrożeją po likwidacji zasady de minimis. Nadchodzi ofensywa celna UE i USA wymierzona w chiński e-commerce

Granice Unii Europejskiej przekracza dziennie 12,6 mln tanich przesyłek zwolnionych z cła, z czego 91% pochodzi z Chin. W USA to ponad 3,7 mln paczek, w tym prawie 61% to produkty z Państwa Środka. W obu przypadkach to import w reżimie de minimis, który umożliwił chińskim serwisom podbój bogatych rynków e-commerce po obu stronach Atlantyku i stanowił istotny czynnik wzrostu w logistyce, zwłaszcza międzynarodowym w lotnictwie towarowym. Zbliża się jednak koniec zasady de minimis, co przemebluje nie tylko międzynarodowe dostawy, ale także transgraniczny e-handel i prowadzi do znaczącego wzrostu cen.

Ceny energii elektrycznej dla firm w 2025 roku. Aktualna sytuacja i prognozy

W 2025 roku polski rynek energii elektrycznej dla firm stoi przed szeregiem wyzwań i możliwości. Zrozumienie obecnej sytuacji cenowej oraz dostępnych form dofinansowania, zwłaszcza w kontekście inwestycji w fotowoltaikę, jest kluczowe dla przedsiębiorstw planujących optymalizację kosztów energetycznych.

Program do rozliczeń rocznych PIT

Rozlicz deklaracje roczne z programem polecanym przez tysiące firm i księgowych. Zawiera wszystkie typy deklaracji PIT, komplet załączników oraz formularzy NIP.

REKLAMA

ETS 2: Na czym polega nowy system handlu emisjami w UE. Założenia, harmonogram i skutki wdrożenia. Czy jest szansa na rezygnację z ETS 2?

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) odgrywa kluczową rolę w polityce klimatycznej UE, jednak jego rozszerzenie na nowe sektory gospodarki w ramach ETS 2 budzi kontrowersje. W artykule przedstawione zostały założenia systemu ETS 2, jego harmonogram wdrożenia oraz potencjalne skutki ekonomiczne i społeczne. Przeanalizowano również możliwości opóźnienia lub rezygnacji z wdrożenia ETS 2 w kontekście polityki klimatycznej oraz nacisków gospodarczych i społecznych.

Samotny rodzic, ulga podatkowa i 800+. Komu skarbówka pozwoli skorzystać, a kto zostanie z niczym?

Ulga prorodzinna to temat, który każdego roku podczas rozliczeń PIT budzi wiele emocji, zwłaszcza wśród rozwiedzionych lub żyjących w separacji rodziców. Czy opieka naprzemienna oznacza równe prawa do ulgi? Czy ten rodzaj opieki daje możliwość rozliczenia PIT jako samotny rodzic? Ministerstwo Finansów rozwiewa wątpliwości.

Rozliczenie podatkowe 2025: Logowanie do Twój e-PIT. Dane autoryzujące, bankowość elektroniczna, Profil Zaufany, mObywatel, e-Dowód

W ramach usługi Twój e-PIT przygotowanej przez Ministerstwo Finansów i Krajową Administrację Skarbową w 2025 roku, można złożyć elektronicznie zeznania podatkowe: PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37 i PIT-38 a także oświadczenie PIT-OP i informację PIT-DZ. Czas na to rozliczenie jest do 30 kwietnia 2025 r. Najpierw jednak trzeba się zalogować do e-US (e-Urząd Skarbowy - urzadskarbowy.gov.pl). Jak to zrobić?

Księgowy, biuro rachunkowe czy samodzielna księgowość? Jeden błąd może kosztować Cię fortunę!

Prowadzenie księgowości to obowiązek każdego przedsiębiorcy, ale sposób jego realizacji zależy od wielu czynników. Zatrudnienie księgowego, współpraca z biurem rachunkowym czy samodzielne rozliczenia – każda opcja ma swoje plusy i minusy. Źle dobrane rozwiązanie może prowadzić do kosztownych błędów, kar i niepotrzebnego stresu. Sprawdź, komu najlepiej powierzyć finanse swojej firmy i uniknij pułapek, które mogą Cię słono kosztować!

REKLAMA

Czym są przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Sądy odpowiadają niejednoznacznie

Przychody pasywne w Estońskim CIT. Czy w przypadku gdy firma informatyczna sprzedaje prawa do gier jako licencje, są to przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Na pytanie, czy limit do 50% przychodów z wierzytelności dla podatników na Estońskim CIT powinien być liczony z uwzględnieniem zbywania własnych wierzytelności w ramach faktoringu, sądy odpowiadają niejednoznacznie.

Dość biurokratycznych absurdów! 14 kluczowych zmian, które uwolnią firmy od zbędnych ograniczeń

Mikro, małe i średnie firmy od lat duszą się pod ciężarem skomplikowanych przepisów i biurokratycznych wymagań. Rzecznik MŚP, Agnieszka Majewska, przekazała premierowi Donaldowi Tuskowi listę 14 postulatów, które mogą zrewolucjonizować prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Uproszczenia podatkowe, ograniczenie kontroli, mniej biurokracji i szybsze procedury inwestycyjne – te zmiany mogą zdecydować o przyszłości setek tysięcy przedsiębiorstw. Czy rząd odpowie na ten apel?

REKLAMA