REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Poręczenie pożyczki lub kredytu - jaka odpowiedzialność?

Subskrybuj nas na Youtube
Poręczenie pożyczki lub kredytu - jaka odpowiedzialność? Podżyrowanie kredytu; żyrowanie, żyrant, poręczyciel
Poręczenie pożyczki lub kredytu - jaka odpowiedzialność? Podżyrowanie kredytu; żyrowanie, żyrant, poręczyciel

REKLAMA

REKLAMA

Poręczenie pożyczki lub kredytu. Rzecznik Finansowy ostrzega, że poręczenie (potocznie: podżyrowanie) czyjegoś kredytu lub pożyczki wiąże się z dużą odpowiedzialnością poręczyciela (żyranta). Zobowiązanie z tytułu umowy poręczenia niesie za sobą poważne obowiązki i może mieć długoterminowe skutki tak dla samego żyranta, jak również dla jego bliskich lub spadkobierców. Co trzeba wiedzieć o poręczeniu zanim poręczymy komuś dług (np. pożyczkę, kredyt). Jaka jest odpowiedzialność poręczyciela? Co zawrzeć w umowie poręczenia?

Poręczenie w Kodeksie cywilnym - przepisy

Zdaniem Rzecznika Finansowego w polskim prawie odpowiedzialność poręczyciela jest bardzo surowa.

REKLAMA

Autopromocja

Poręczenie (a właściwie umowa poręczenia) jest aktualnie uregulowane w przepisach art. 876 - 887 Kodeksu cywilnego (k.c.).

Czym jest poręczenie

Zgodnie z art. 876 k.c. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.

W kolejnych przepisach Kodeksu cywilnego znajdziemy następujące reguły i zasady poręczenia:

Odpowiedzialność i obowiązki poręczyciela

REKLAMA

W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. (art. 877 k.c.)

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej. Bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie. (art. 878 k.c.)

O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. Jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela. (art. 879 k.c.)

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela. (art. 880 k.c.)

W braku odmiennego zastrzeżenia (w umowie) poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny. (art. 881 k.c.)

REKLAMA

Warto wskazać, że solidarność dłużników jest uregulowana w art. 366 k.c. Zgodnie z tym przepisem kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Przy czym aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Ważne!
Rzecznik Finansowy radzi więc, aby poręczyciel zadbał o to, by odpowiedzialność poręczyciela realizowana była na zasadzie posiłkowości. W umowie można bowiem zawrzeć np. zapis, że egzekucja z majątku poręczyciela możliwa będzie dopiero po bezskutecznej egzekucji z majątku dłużnika głównego.

Prawa poręczyciela

Jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły – od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość powyższemu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa. (art. 882 k.c.)

Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela. W razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego. (art. 883 k.c.)

Dochodzenie roszczeń przeciwko poręczycielowi

Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika wzywając go do wzięcia udziału w sprawie. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może on podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział. (art. 884 k.c.)

Zawiadomienie dłużnika przez poręczyciela o zapłacie długu lub wykonaniu zobowiązania

Poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze. (art. 885 k.c.)

Jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze. (art. 886 k.c.)

Odpowiedzialność wierzyciela wobec poręczyciela

Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę. (art. 887 k.c.)

Jak tłumaczy Rzecznik Finansowy, umowa poręczenia jest więc umową nazwaną (została odrębnie uregulowana w treści k.c.), konsensualną (do jej zawarcia wystarczy oświadczenie poręczyciela i wierzyciela). Nie stanowi ona umowy wzajemnej, nawet wówczas, gdy jest odpłatna. Poręczenie ma charakter akcesoryjny. Oznacza to, że jest uzależnione od długu głównego, a kształt obowiązku poręczyciela jest zdeterminowany kształtem obowiązku dłużnika głównego, czyli kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy.
W umowie poręczenia osoba trzecia zobowiązuje się, że spłaci dług na wypadek, gdyby dłużnik tego nie zrobił. Jeśli więc kredytobiorca przestaje spłacać kredyt, to właśnie od poręczyciela bank lub inny wierzyciel będzie dochodził niespłaconej części kredytu lub pożyczki, która może być również powiększona w takich wypadkach o dodatkowe należności (np. odsetki za opóźnienie), w zależności od treści zawartej umowy.

Rzecznik Finansowy przygotował poradnik, który wyjaśnia jakie są prawa i obowiązki poręczyciela, na co trzeba zwrócić szczególną uwagę i o co zadbać decydując się na poręczenie czyjegoś długu.

Czy wiesz komu poręczasz?

Rzecznik Finansowy zaleca w pierwszej kolejności by przemyśleć komu i co poręczamy. Warto przeanalizować czy kredytobiorca (pożyczkobiorca) będzie w stanie regularnie spłacać zaciągnięty dług. Sprawdźmy, czy sytuacja życiowa i finansowa dłużnika jest stabilna. Warto pytać i żądać potwierdzenia tej sytuacji - choćby wyciągami z jego konta bankowego.

Czy stać Cię na poręczenie?

Pomyślmy, czy stać nas na poręczenie tej pożyczki. Pamiętajmy, że w razie sytuacji losowej (np. śmierci kredytobiorcy), możemy być zmuszeni do spłaty długu. Odpowiedzmy sobie na pytanie, czy nasza sytuacja osobista, pozwoliłaby nam na zaciągnięcie takiego zobowiązania, za jakie chcemy właśnie poręczyć. Jeśli nie – nie bójmy się odmówić. 

Jak skonstruować umowę poręczenia?

Rzecznik Finansowy informuje, że umiejętnie skonstruowana umowa może ograniczyć naszą odpowiedzialność jako poręczyciela. Warto więc zadbać, by w umowie poręczenia znalazły się postanowienia, które zabezpieczą nasze interesy, na przykład w ten sposób, by wierzytelność w pierwszej kolejności była spłacana z majątku dłużnika. Ograniczenia odpowiedzialności mogą też dotyczyć określonej kwoty, czasu lub odsetek.

Warto w szczególności zadbać, by w umowie poręczenia odpowiedzialność poręczyciela została ograniczona, np:
- kwotowo np. do wysokości kwoty udzielonej pożyczki lub jej części,
- czasowo np. udzielenie poręczenia na ściśle określony okres czasu – od konkretnej daty do konkretnej daty, która pokrywa się z czasem na jaki zawierana jest umowa kredytu,
- w taki sposób, aby poręczyciel nie był obowiązany do zapłaty odsetek naliczonych za opóźnienia w spłacie,
- aby wierzytelność była w pierwszej kolejności zaspokojona z majątku dłużnika,
- aby każda kolejna spłata dłużnika głównego pomniejszała wartość zobowiązania poręczyciela.

Jeśli takich ograniczeń nie ma w umowie, to zdaniem Rzecznika Finansowego, warto w porozumieniu z pożyczkobiorcą/kredytobiorcą wynegocjować takie warunki. W przeciwnym wypadku poręczyciel naraża się na bardzo wysokie, wieloletnie ryzyko, które w żaden sposób nie jest wobec niego minimalizowane.

Poręczenie zwrotne

Rzecznik Finansowy radzi m.in., że poręczyciel może domagać się zabezpieczenia roszczenia zwrotnego poprzez tzw. poręczenie zwrotne. W takich przypadkach należałoby zastrzec (w umowie) zabezpieczenie roszczenia regresowego poręczyciela względem dłużnika głównego.
Zastosowanie konstrukcji poręczenia zwrotnego polega na tym, że jeśli dłużnik nie zrealizuje zobowiązania względem wierzyciela i poręczyciel będzie zmuszony uregulować je samodzielnie, to poręczyciel będzie mógł zwrócić się o zwrot tego świadczenia nie tylko do dłużnika głównego. W sytuacji, gdyby bowiem dłużnik główny nie chciał lub nie mógł go uregulować, będzie on mógł zwrócić się o to do kolejnego poręczyciela.

Śmierć dłużnika, śmierć poręczyciela - co dalej? Problem mają spadkobiercy

Rzecznik Finansowy informuje też, że śmierć dłużnika nie ma wpływu na dług, za który poręczył poręczyciel. Śmierć dłużnika pozostaje także bez wpływu na zobowiązanie poręczyciela - nie powoduje zatem wygaśnięcia umowy poręczenia. Przeciwnie, w takich przypadkach bank lub inny wierzyciel najczęściej nie będzie czekał na ustalenie kręgu spadkobierców dłużnika, a zgłosi się bezpośrednio do poręczyciela.

Przepisy Kodeksu cywilnego pozwalają na ograniczenie odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkodawcy. Jeżeli okazałoby się, że spadkobiercy nie skorzystali z prawa do ograniczenia swojej odpowiedzialności za długi spadkodawcy, to wierzyciel może i tak dochodzić roszczenia zarówno od spadkobierców jak i od poręczyciela (od każdego z nich z osobna, jak i od wszystkich łącznie) – według własnego wyboru.

Również śmierć poręczyciela pozostaje bez wpływu na dług, a zobowiązania poręczyciela podlegają dziedziczeniu. Zatem w przypadku, gdyby poręczyciel zmarł w trakcie wykonywania umowy poręczenia, to wierzyciel będzie mógł dochodzić jej realizacji od spadkobierców poręczyciela

Finanse a poręczenie długu - Poradnik Rzecznika Finansowego

oprac. Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rzecznik Finansowy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Badania techniczne pojazdów: Nowe stawki już od 19 września! Zobacz tabelę

Od 19 września kierowców w Polsce czekają wyższe opłaty za badania techniczne pojazdów. Zmiana ta, wprowadzona po ponad 20 latach, ma na celu urealnienie kosztów funkcjonowania stacji kontroli i dostosowanie ich do współczesnych realiów gospodarczych. Ministerstwo infrastruktury podkreśla, że nowe stawki – choć wyższe – nadal pozostaną jednymi z najniższych w Europie, a przy tym zapewnią sprawiedliwą równowagę między interesem przedsiębiorców a możliwościami finansowymi kierowców.

Masz firmę i słaby Internet? Sprawdź, co odpowiada rząd na problemy z KSeF

Obowiązkowe e-fakturowanie w KSeF od 2026 r. ma być rewolucją w rozliczeniach VAT, ale wielu przedsiębiorców obawia się braku stabilnego Internetu, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Posłanka Iwona Krawczyk pyta ministra finansów o rozwiązania awaryjne i wsparcie dla firm. Znamy odpowiedź resortu.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

REKLAMA

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

REKLAMA

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

Miliardy złotych na fikcyjnych fakturach. W pół roku fiskus wykrył oszustwa na ponad 4,1 mld zł [DANE MF]

W 6 miesięcy br. liczba wykrytych fikcyjnych faktur była o prawie 3% mniejsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak zaznaczają eksperci, KAS stosuje coraz skuteczniejsze cyfrowe narzędzia weryfikujące. Algorytmy z użyciem sztucznej inteligencji są dużo szybsze i dokładniejsze w wyłapywaniu oszustw niż metody tradycyjne. Jednocześnie oszuści są mniej skłonni do podejmowania ryzyka. Ostatnio wartość brutto wynikająca z fikcyjnych faktur wyniosła ponad 4,1 mld zł, a więc o przeszło 3% mniej niż rok wcześniej.

REKLAMA