Akcyza na samochody – nowy sposób obliczania

Zmiany zakłada senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym i ustawy – Prawo o ruchu drogowym, który został skierowany 24 stycznia 2017 r. do pierwszego czytania w Sejmie.

Powody wprowadzania nowych regulacji

Przypomnijmy, że obecnie obowiązujące przepisy zakładają, że samochody osobowe o pojemności silnika powyżej 2.000 cm3 opodatkowane są stawką akcyzy w wysokości 18,6% podstawy opodatkowania, a poniżej tej pojemności samochody są opodatkowane stawką 3,1% podstawy opodatkowania. Natomiast podstawą opodatkowania jest wartość samochodu (kwota należna od sprzedaży, zakupu lub wartość celna w imporcie). Przedmiotem opodatkowania jest samochód osobowy rozumiany jako pojazd samochodowy i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Zdaniem projektodawców takie określenie stawek podatku, podstawy opodatkowania oraz przedmiotu opodatkowania zrodziło szereg niekorzystnych zjawisk takich jak zaniżanie wartości samochodów, rejestrowanie samochodów o znacznej wartości w krajach, w których opłaty rejestracyjne nie są aż tak wysokie np. w Czechach czy też manipulowanie przedmiotem opodatkowania w celu wykazania, iż przywieziony pojazd samochodowy nie jest samochodem osobowym, a np. ciężarowym.

Polecamy: Komplet żółtych książek – Podatki 2017

Obecnie większość samochodów zarejestrowanych w Polsce ma więcej niż 10 lat i jest to największy udział takiej kategorii pojazdów w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Znaczny udział takich samochodów ma wpływ na środowisko naturalne oraz bezpieczeństwo ruchu drogowego. Dlatego też, jak podkreśla ustawodawca, celem zmian jest próba wyeliminowania opisanych wyżej zjawisk i takie ukształtowanie zachowań obywateli, aby nabywali samochody, w miarę możliwości nowsze, bezpieczniejsze, lepiej wyposażone oraz bardziej ekologiczne. Ponadto celem ustawy jest wyeliminowanie zjawiska rejestrowania bardzo drogich samochodów poza granicami Polski.

W związku z powyższym w projekcie ustawy zaproponowano:

- wyeliminowanie z definicji samochodów pojęć niejednoznacznych i objęcie podatkiem wszystkich pojazdów do 3,5 tony,

- wyłączenie z definicji samochodów elektrycznych oraz zwolnienie z podatku motocykli, samochodów zabytkowych oraz autobusów,

- oderwanie stawek akcyzy od wartości pojazdu i uzależnienie jej od pojemności silnika i europejskiej normy poziomu emisji spalin, przy jednoczesnym uwzględnieniu deprecjacji samochodów ze względu na ich wiek lub ponadnormatywnej deprecjacji w przypadku nadmiernego zużycia nabywanego samochodu,

- wyeliminowanie obowiązującego dziś skokowego wzrostu obciążenia podatkowego, skłaniającego do manipulacji wartością (w przypadku samochodów używanych) lub do rejestracji za granicą (w przypadku samochodów nowych).

Różnica pomiędzy obecnym a projektowanym stanem prawnym

Projektowana ustawa powoduje objęcie podatkiem akcyzowym wszystkich pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie nieprzekraczającej 3,5 t. W dotychczasowym stanie prawnym samochody nie będące osobowymi i nie przekraczające masy 3,5 t nie podlegały akcyzie ani podatkowi od środków transportowych.

Projektowana ustawa wyłącza z definicji samochody napędzane wyłącznie silnikami elektrycznymi.

Stawka akcyzy nie będzie ustalana od wartości samochodu, a od pojemności silnika i europejskiej normy poziomu emisji spalin. Preferowane przez stawki są samochody o normie wyższej (mniej zatruwające środowisko naturalne) i niższej pojemności silnika.

Z powodu niekorzystnych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawach państw, które próbowały wyeliminować z rynku sprowadzanie starych samochodów (np. sprawa C-313/05 oraz połączone sprawy C-290/05 i C-333/05) uwzględniono również stopień deprecjacji samochodów. Współczynnik deprecjacji ustala się w zależności od okresu deprecjacji i liczy się w miesiącach od pierwszej rejestracji. W przypadku samochodów o ponadnormatywnym stopniu utraty wartości podatek będzie ustalany z uwzględnieniem dodatkowego współczynnika deprecjacji ustalonego na podstawie opinii biegłego, który uwzględni przebieg samochodu, jego stan techniczny, rok produkcji oraz wyposażenie.

Ustawa zwalnia z podatku motocykle (dziś także nie objęte podatkiem akcyzowym), samochody zabytkowe (muszą spełnić dodatkowe kryteria uznania za zabytkowy) oraz autobusy (te, które mieszczą się w kategorii do 3,5 t, ponieważ autobusy są objęte podatkiem od środków transportowych).

Ponadto ustawa wprowadza, w przypadku samochodów wyposażonych w hybrydowy układ napędowy, możliwość obniżenia akcyzy o 20%.