Akcyza na samochody – nowy sposób obliczania

Zmiany zakłada senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym i ustawy – Prawo o ruchu drogowym, który został skierowany 24 stycznia 2017 r. do pierwszego czytania w Sejmie.

Autopromocja

Powody wprowadzania nowych regulacji

Przypomnijmy, że obecnie obowiązujące przepisy zakładają, że samochody osobowe o pojemności silnika powyżej 2.000 cm3 opodatkowane są stawką akcyzy w wysokości 18,6% podstawy opodatkowania, a poniżej tej pojemności samochody są opodatkowane stawką 3,1% podstawy opodatkowania. Natomiast podstawą opodatkowania jest wartość samochodu (kwota należna od sprzedaży, zakupu lub wartość celna w imporcie). Przedmiotem opodatkowania jest samochód osobowy rozumiany jako pojazd samochodowy i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

Zdaniem projektodawców takie określenie stawek podatku, podstawy opodatkowania oraz przedmiotu opodatkowania zrodziło szereg niekorzystnych zjawisk takich jak zaniżanie wartości samochodów, rejestrowanie samochodów o znacznej wartości w krajach, w których opłaty rejestracyjne nie są aż tak wysokie np. w Czechach czy też manipulowanie przedmiotem opodatkowania w celu wykazania, iż przywieziony pojazd samochodowy nie jest samochodem osobowym, a np. ciężarowym.

Polecamy: Komplet żółtych książek – Podatki 2017

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Obecnie większość samochodów zarejestrowanych w Polsce ma więcej niż 10 lat i jest to największy udział takiej kategorii pojazdów w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Znaczny udział takich samochodów ma wpływ na środowisko naturalne oraz bezpieczeństwo ruchu drogowego. Dlatego też, jak podkreśla ustawodawca, celem zmian jest próba wyeliminowania opisanych wyżej zjawisk i takie ukształtowanie zachowań obywateli, aby nabywali samochody, w miarę możliwości nowsze, bezpieczniejsze, lepiej wyposażone oraz bardziej ekologiczne. Ponadto celem ustawy jest wyeliminowanie zjawiska rejestrowania bardzo drogich samochodów poza granicami Polski.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

W związku z powyższym w projekcie ustawy zaproponowano:

- wyeliminowanie z definicji samochodów pojęć niejednoznacznych i objęcie podatkiem wszystkich pojazdów do 3,5 tony,

- wyłączenie z definicji samochodów elektrycznych oraz zwolnienie z podatku motocykli, samochodów zabytkowych oraz autobusów,

- oderwanie stawek akcyzy od wartości pojazdu i uzależnienie jej od pojemności silnika i europejskiej normy poziomu emisji spalin, przy jednoczesnym uwzględnieniu deprecjacji samochodów ze względu na ich wiek lub ponadnormatywnej deprecjacji w przypadku nadmiernego zużycia nabywanego samochodu,

- wyeliminowanie obowiązującego dziś skokowego wzrostu obciążenia podatkowego, skłaniającego do manipulacji wartością (w przypadku samochodów używanych) lub do rejestracji za granicą (w przypadku samochodów nowych).

Różnica pomiędzy obecnym a projektowanym stanem prawnym

Projektowana ustawa powoduje objęcie podatkiem akcyzowym wszystkich pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie nieprzekraczającej 3,5 t. W dotychczasowym stanie prawnym samochody nie będące osobowymi i nie przekraczające masy 3,5 t nie podlegały akcyzie ani podatkowi od środków transportowych.

Projektowana ustawa wyłącza z definicji samochody napędzane wyłącznie silnikami elektrycznymi.

Stawka akcyzy nie będzie ustalana od wartości samochodu, a od pojemności silnika i europejskiej normy poziomu emisji spalin. Preferowane przez stawki są samochody o normie wyższej (mniej zatruwające środowisko naturalne) i niższej pojemności silnika.

Z powodu niekorzystnych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawach państw, które próbowały wyeliminować z rynku sprowadzanie starych samochodów (np. sprawa C-313/05 oraz połączone sprawy C-290/05 i C-333/05) uwzględniono również stopień deprecjacji samochodów. Współczynnik deprecjacji ustala się w zależności od okresu deprecjacji i liczy się w miesiącach od pierwszej rejestracji. W przypadku samochodów o ponadnormatywnym stopniu utraty wartości podatek będzie ustalany z uwzględnieniem dodatkowego współczynnika deprecjacji ustalonego na podstawie opinii biegłego, który uwzględni przebieg samochodu, jego stan techniczny, rok produkcji oraz wyposażenie.

Ustawa zwalnia z podatku motocykle (dziś także nie objęte podatkiem akcyzowym), samochody zabytkowe (muszą spełnić dodatkowe kryteria uznania za zabytkowy) oraz autobusy (te, które mieszczą się w kategorii do 3,5 t, ponieważ autobusy są objęte podatkiem od środków transportowych).

Ponadto ustawa wprowadza, w przypadku samochodów wyposażonych w hybrydowy układ napędowy, możliwość obniżenia akcyzy o 20%.

Nowy sposób obliczania wysokości akcyzy

Jak wynika z propozycji zawartych w projekcie, akcyza miałaby być obliczana według następującego wzoru:

P = S x (1–D)

w którym poszczególne symbole oznaczają:

P – kwota akcyzy wyrażona w polskich złotych,

S – stawka akcyzy,

D – współczynnik deprecjacji.

Stawki akcyzy na samochody dla poszczególnych przedziałów pojemności silnika zostały uzależnione od normy poziomu emisji spalin samochodu, co pokazuje poniższa tabela.

Powyższe normy emisji poziomu spalin obejmowałyby samochody zarejestrowane po raz pierwszy w następujących latach:

- Euro 6 – 2016 r. i później;

- Euro 5 – od 2010 r. do 2015 r.;

- Euro 4 – od 2005 r. do 2009 r.;

- Euro 3 lub wcześniejsza – 2004 r. i wcześniej.

Natomiast znajdujący się we wzorze do obliczania wysokości akcyzy współczynnik deprecjacji miałby być ustalany w zależności od okresu deprecjacji, liczonego od dnia pierwszej rejestracji samochodu dokonanej poza terytorium kraju do dnia powstania obowiązku podatkowego i liczony w miesiącach, przy czym, wskazany okres deprecjacji kończyłby się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi tego okresu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Współczynnik deprecjacji określa poniższa tabela.

W przypadku samochodu niezarejestrowanego poza terytorium kraju współczynnik deprecjacji wynosiłby 0.

Z kolei w przypadku samochodów o ponadnormatywnym stopniu utraty wartości projekt przewiduje dodatkowy współczynnik deprecjacji. Co za tym idzie akcyzę dla tego typu samochodów nalazłoby obliczać według następującego wzoru:

P = S x [1–(D+DD)]

w którym poszczególne symbole oznaczają:

P – kwota akcyzy wyrażona w polskich złotych,

S – stawka akcyzy,

D – współczynnik deprecjacji,

DD – dodatkowy współczynnik deprecjacji.

Dodatkowy współczynnik deprecjacji ustalony w zależności od stopnia ponadnormatywnej utraty wartości samochodu w stosunku do współczynnika deprecjacji zawiera poniższa tabela.

Jeżeli suma współczynnika deprecjacji (D) i dodatkowego współczynnika deprecjacji (DD) przekracza 0,90, stosuje się współczynnik deprecjacji w wysokości 0,90.