Darowizna rzeczowa dla jednostki samorządu terytorialnego – co z kosztami podatkowymi

Koszty uzyskania przychodu

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.  Na podstawie powyższej definicji w doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że dany wydatek może być uznany za koszt uzyskania przychodów, jeśli spełnia łącznie następujące przesłanki:

1. został faktycznie poniesiony;
2. jego poniesienie nastąpiło w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów;
3. nie znajduje się w katalogu wydatków nieuznawanych za koszt, wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt. 14 nie uważa się za koszty uzyskania przychodu darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, a także wpłat na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Z 2010 r. nr 234, poz. 1536, z późn. zm.), z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.

Stwierdzić zatem należy, że do kosztów uzyskania przychodu można zatem zaliczyć darowizny dokonane, np. pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną albo pomiędzy spółkami zależnymi w podatkowej grupie kapitałowej a także koszty wytworzenia lub cenę nabycia produktów spożywczych, wytworzonych bądź nabytych, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. W treści art. 16 ust. 1 pkt 14 nie znajdziemy podstaw do ujęcia w koszty uzyskania przychodu darowizny na rzecz jednostek samorządu terytorialnego czy innych podmiotów publicznych. Podatnik nie będzie mógł zatem ująć wydatków związanych z darowizna na rzecz Urzędu Gminy w koszty uzyskania przychodu.

Wskazać należy na wyrok z dnia z dnia 23 lipca 2004 r., syg. III SA 1622/03, w którym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zauważył, iż art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT wyłącza możliwość uznania za koszty uzyskania przychodów darowizn i nie ma zastosowania do umów sponsoringu i innych umów mających, zgodnie z zawartymi w nich zapisami za przedmiot świadczenia wzajemne. Darowizna jest umową uregulowana w ustawie kodeks cywilny (zwanej dalej: kc).

Wskaźniki i stawki

Kalkulatory

Aktywne druki i formularze

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Jak wynika z treści art. 888 kc. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. W przypadku wzajemności świadczeń nie można więc mówić o darowiźnie – przez co zastosowania nie może wyłączenie zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT. Wydatki związane z takim świadczeniem będą mogły więc stanowić koszty uzyskania przychodu na zasadach ogólnych – po spełnieniu warunków zawartych art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Odliczenie od osiągniętego przez podatnika dochodu

W dalszej kolejności rozważenia dotyczy kwestia czy kwota darowizny może być odliczona od ewentualnie osiągniętego przez Podatnika dochodu na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT.

Zgodnie z tym przepisem, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 21 i 22, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 7 albo w art. 7a ust. 1, po odliczeniu: darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: ustawa o DPPIW) organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1.

Odliczenie darowizny od dochodu jest zatem uzależnione od łącznego spełnienia dwóch warunków, tj. warunku przedmiotowego (cel darowizny powinien odpowiadać celom z art. 4 ustawy o DPPIW – przepis enumeratywnie wymienia zadania ze sfery zadań publicznych) oraz warunku podmiotowego (darowizna udzielona na rzecz podmiotów z art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o DPPIW).

Dochody z dywidend – zwolnienie z CIT

Jeżeli chodzi o warunek podmiotowy, to będzie on spełniony, jeżeli darowizna zostanie dokonana na rzecz:

1. organizacji pozarządowych, którymi są:

1.  niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych,
2. niedziałające w celu osiągnięcia zysku

            - osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

2. podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy o DPPIW, który stanowi że działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

1. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
2. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;
3. spółdzielnie socjalne;
4. spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857, z późn. zm.), które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

---

Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z art. 9 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 157, poz.1240 z późn.zm.) sektor finansów publicznych tworzą jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki.

W konsekwencji, skoro Urząd Gminy jest jednostką samorządu terytorialnego i stanowi jednostkę sektora finansów publicznych, to dokonana na jego rzecz przez Podatnika darowizna nie podlega odliczeniu od dochodu z uwagi na niespełnienie kryterium podmiotowego (gdyż nie jest to podmiot z art. 3 ust. 2 i ust. 3 ustawy o DPPIW).

Grzegorz Wachołek, Igor Klimkowski